خبرگزاری فارس گروه قرآن و فعالیت های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در هجدهمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء ۱۸ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت الاسلام محسن قرائتی تقدیم می شود.

آیه ۳۲ سوره مبارکه نور

«و أنکحوا الأیامی منکم و الصالحین من عبادکم و إمائکم إن یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله و الله واسع علیم» پسران و دختران بی همسر و غلامان و کنیزان شایسته (ازدواج) خود را همسر دهید. اگر تنگدست باشند، خداوند از فضل خود بی نیازشان می گرداند و خداوند، گشایش گر داناست.

شرح آیه ۳۲ سوره مبارکه نور توسط حجت الاسلام قرائتی

بهترین واسطه گری، وساطت در امر ازدواج است

«ایامی» جمع «أیم»، بر وزن «قیم»، یعنی کسی که همسر ندارد، خواه مرد باشد یا زن، باکره باشد یا بیوه. بهترین واسطه گری ها، شفاعت و واسطه گری در امر ازدواج است. چنانکه در روایت آمده است: کسی که دیگری را داماد یا عروس کند، در سایه عرش خداست.[۱]

پدر و مادری که با داشتن امکانات، فرزندشان را همسر نمی دهند، اگر فرزند مرتکب گناه شود، والدین در گناه او شریک هستند.[۲]

ازدواج در اسلام

اسلام ازدواج را امری مقدس می داند، بر خلاف مسیحیت که مجرد بودن را ارزش می داند و لذا پاپ و روحانیون مسیحی نباید ازدواج کنند و جواز ازدواج برای مسیحیان بخاطر جلوگیری از فساد بیشتر و به اصطلاح دفع افسد به فاسد است.

درباره ازدواج، روایات بسیاری آمده است که به چند مورد آن اشاره می کنیم:

* امام صادق علیه السلام فرمود: توسعه زندگی، در سایه ازدواج است.

* کسی که از ترس فقر ازدواج نکند، به خداوند سوءظن برده است.

* دو رکعت نماز کسی که همسر دارد، بهتر از هفتاد رکعت نماز کسی است که همسر ندارد. (مجموعه روایات از تفسیر نورالثقلین می باشد)

فوائد ازدواج

۱- انس و آرامش

قرآن می فرماید: «و من آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجا لتسکنوا إلیها و جعل بینکم مودة و رحمة»[۳] از نشانه های خدا آن است که از جنس خودتان همسرانی آفرید تا در نزد آنان آرامش یابید و میان شما مودت و رحمت قرار داد.

یکی از نیازهای بشر انس و الفت است و لذا تنهایی برای او دشوار است و نیاز به کسی دارد که امین و غم خوار و مهربان و رازدار او باشد تا با او انس بگیرد و عشقش را خالصانه نثار او کند. بهترین فردی که می تواند این نیاز را تامین کند همسر است، چه زن و چه شوهر. قرآن از میان فوائد بسیار ازدواج، تنها این مورد را نام برده که معلوم می شود مهمترین فائده است.

۲- حفظ عفت و مصونیت از گناه

رسول خدا صلی الله علیه و آله در یک روایت فرمود: «من تزوج فقد أحرز نصف دینه»[۴] هر کس ازدواج کند نیمی از دینش را حفظ کرده است و در روایتی دیگر فرمود: «من أحب أن یلقی الله طاهرا مطهرا فلیلقاه بزوجة»[۵] هر که دوست دارد در قیامت خدا را پاک و پاکیزه ملاقات کند همسر اختیار کند.

۳- سلامتی جسم و روان

دانشمندان می گویند: ارضای صحیح و به موقع غریزه جنسی، برای سلامت جسم و جان یک ضرورت است و ترک آن باعث بیماری های روانی و امراضی از قبیل: ضعف اعصاب، اضطراب، افسردگی، یأس، تشنج، تندخویی، بدبینی، گوشه گیری و گاهی سوء هاضمه و سردرد می شود.[۶]

۴- بقای نسل

بقای نسل بشر در گرو ازدواج و زناشویی است و در اسلام امر تربیت نسل یکی از وظایف والدین شمرده شده که در قیامت مورد بازخواست قرار می گیرد.

۵- استقلال

دختر و پسر، قبل از ازدواج جزئی از خانواده و تابع والدین محسوب می شوند، در حالی که پس از ازدواج، به طور مستقل تصمیم می گیرند و مسئولیت می پذیرند.

۶- امنیت جامعه

اگر بنیاد خانواده مستحکم باشد، از فساد، طغیان، قتل و سرقت، جنایت و تجاوز به عنف و خودکشی تا حد زیادی کاسته می شود، چون اکثر این موارد از افرادی سر می زند که از کانون گرم خانواده محرومند.[۷]

دقت در انتخاب همسر

امام صادق علیه السلام فرمود: زن به منزله گلوبندی است که بر گردن می افکنی پس مراقب باش. در انتخاب همسر احساسات غلبه نکند. عجله نکنید و پس از فکر و مشورت و گفت وگو اقدام کنید. بحش زیادی از اختلافات خانوادگی ریشه اش عدم دقت در انتخاب همسر است. همسر شریک زندگی است و تأثیرش تا پایان عمر و تا قیامت هست. معمولا ازدواج های سطحی که با یک برخورد و آشنایی در اتوبوس و یا پارک صورت می گیرد عاقبت خوبی ندارد.

ویژگی های همسر خوب

۱- دین و ایمان

الف. قرآن می فرماید: «و لا تنکحوا المشرکات حتی یؤمن و لأمة مؤمنة خیر من مشرکة و لو أعجبتکم و لا تنکحوا المشرکین حتی یؤمنوا و لعبد مؤمن خیر من مشرک و لو أعجبکم أولئک یدعون إلی النار و الله یدعوا إلی الجنة»[۸] و با زنان مشرک ازدواج نکنید مگر آنکه ایمان بیاورند و همان کنیزی با ایمان بهتر از زن آزاد مشرک است هر چند از (زیبایی) او به شگفت آیید و به مشرکان زن ندهید مگر آنکه ایمان بیاورند و همانا برده مؤمن بهتر از آزاد مشرک است هر چند از (مال و زیبایی) او شگفت زده شوید.

ب. امام صادق علیه السلام فرمود: «إذا تزوج الرجل المرأة لجمالها أو ما لها و کل إلی ذلک و إذا تزوجها لدینها رزقه الله الجمال و المال»[۹] هنگامی که مرد به خاطر مال و جمال زن با او ازدواج کند، به همان واگذار می شود و هرگاه به خاطر دینش با او ازدواج کند، خداوند مال و جمال را رزق او می سازد.

۲- اخلاق خوب و خوش

امام رضا علیه السلام در جواب یکی از یارانش که نوشته بود قصد ازدواج با کسی را دارم که خوش اخلاق نیست، فرمودند: اگر بد اخلاق است با او ازدواج نکن.[۱۰]

اخلاق در زندگی باعث شیرینی زندگی و رشد خانواده می شود. اموری همچون: راستگویی، امانتداری، خوش زبانی، خیرخواهی، گذشت و ایثار، بردباری، وظیفه شناسی، نجابت، کم توقعی، نرم خوئی، و … امتیازات یک انسان است که اسلام به آنها اهمیت داده است.

۳- اصالت خانوادگی

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «أیها الناس ایاکم و خضراء الدمن. قیل یا رسول الله و ما خضراء الدمن؟ قال: المرأة الحسناء فی منبت السوء»[۱۱] مردم از سبزه هایی که بر زباله می روید بپرهیزید. گفتند: یا رسول الله مراد چیست؟ فرمود: زنان زیبارویی که در خانوادهای ناپاک روئیده اند.

۴- سواد و تحصیلات

علم و دانش برای انسان یک کمال و برای همسر یک مزیت است. با فرد باسواد زودتر می شود به تفاهم رسید و برنامه های بهتری برای آینده ریخت. البته هر باسوادی، باتدبیر نیست. متأسفانه مدارس و دانشگاه ها در کشور ما درس زندگی نمی دهند.

۵- سلامت جسم

سلامت جسم از نعمت های بزرگ الهی و از مزایای یک همسر است. در روایت است با کسانی که بیماری های مسری دارند ازدواج نکنید. البته ازدواج با ایثارگران جانباز، لیاقت و شایستگی و از خودگذشتگی می خواهد.

۶- تناسب سنی

انسان در سنین مختلف حالات متفاوت دارد. تمایلات جنسی نیز در هر سنی یکسان نیست، پس باید بین سن دختر و پسر تفاوت فاحش نباشد، که زندگی را با مشکلاتی روبرو می کند.

مهریه

۱- مرد برای اثبات صداقت خویش، مهریه را نثار زن می کند و لذا به آن صداق می گویند و پشتوانه زن است در طول زندگی و پس از طلاق یا مرگ همسر.

۲- مقدار مهر در اسلام تعیین نشده، اما در احادیث از مهریه های سنگین مذمت شده و چنین آمده است که مهریه زیاد مایه کینه و عداوت می شود.[۱۲]

۳- مرد باید سعی کند در اولین فرصت که تمکن پیدا کرد مهریه زن را بپردازد.

۴- زن مالک مهر است و هر کاری بخواهد می تواند با آن بکند، ببخشد یا تجارت کند.

۵- در روایات، به مردی که قصد دادن مهریه را نداشته باشد، سارق و زناکار اطلاق شده است.[۱۳]

جهیزیه

۱- داماد، نه شرعا و نه قانونا حق مطالبه جهاز را ندارد، گرچه مرسوم است که خانواده عروس اسباب و لوازم زندگی را خریداری می کنند.

۲- جهاز برای تأمین آسایش دو زوج جوان است، نه فخرفروشی و خودنمایی.

لیست جهاز حضرت فاطمه

۱- یک پیراهن ۲- یک روسری بزرگ ۳- یک حله سیاه ۴- دو عدد تشک، ۵- یک تختخواب از لیف خرما ۶- چهار عدد بالش ۷- یک حصیر ۸- یک آسیاب دستی ۹- یک کاسه مسی ۱۰- یک مشک چرمی ۱۱- یک طشت لباسشویی ۱۲- یک کاسه شیر ۱۳- یک ظرف آبخوری ۱۴- یک پرده ۱۵- یک آفتابه ۱۶- یک کوزه ۱۷- یک پوست برای فرش ۱۸- دو کوزه سفالین ۱۹- یک عبا

مراسم عقد و عروسی

در اسلام سفارش شده مراسم عقد و عروسی با حضور مردم و همراه با شادی برگزار شود.

رسول خدا صلی الله علیه و آله عقد فاطمه زهرا علیها السلام را در مسجد، در حضور انصار و مهاجرین اجرا کردند و دستور دادند بین حاضرین خرما پخش کنند.

هنگام عروسی حضرت زهرا علیها السلام رسول خدا صلی الله علیه و آله به همسرانش فرمود: فاطمه را آرایش کنید و خوشبو سازید، اطاقش را فرش کنید تا او را به خانه شوهر بفرستیم.[۱۴] همچنین به زنان مهاجر و انصار فرمود: فاطمه را تا خانه شوهر همراهی کنید و شادی کنید، لیکن مواظب باشید چیزی نگوئید که خدا بدان راضی نباشد.

پیام هایی از آیه ۳۲ سوره مبارکه نور

۱- خانواده و جامعه، مسئول ازدواج افراد بی همسر است. «و أنکحوا»

۲- ازدواج در اسلام، امری مقدس و مورد تأکید است. «و أنکحوا»

۳- لازم نیست خواستگاری، از طرف خاصی باشد، هر یک از طرفین ازدواج می توانند پیشقدم شوند. «و أنکحوا»

۴- تنها سفارش به ترک نگاه حرام، کافی نیست، برای ازدواج جوانان باید اقدام کرد. «یغضوا، یغضضن، أنکحوا»

۵- زنان بیوه را همسر دهید. «و أنکحوا الأیامی» ( «ایامی»، شامل آنان نیز می شود.)

۶- داشتن صلاحیت، شرط ازدواج است. «و الصالحین» (یعنی باید طرفین صلاحیت اداره زندگی مشترک را داشته باشند.)

۷- اقدام جامعه برای عروس و داماد کردن افراد صالح، تشویقی است که جوانان لاابالی و هرزه نیز خود را در مدار صالحان قرار دهند. «و الصالحین …» (بنا بر این که مراد از صلاحیت، صلاحیت اخلاقی و مکتبی باشد.)

۸- در تأمین نیازهای جنسی، فرقی میان انسان ها نیست. (زن، مرد، غلام و کنیز) «منکم، عبادکم، إمائکم»

۹- فقر، نباید مانع اقدام در امر ازدواج شود. «إن یکونوا فقراء …»

۱۰- در صورت فقر، به ازدواج اقدام کنید و بر خدا توکل نمایید. «یغنهم الله»

۱۱- فقر، برای عروس و داماد عیب نیست. «إن یکونوا فقراء …»

۱۲- خداوند، تأمین زندگی عروس و داماد را وعده داده است و ازدواج، وسیله وسعت و برکت زندگی است. «یغنهم الله»

۱۳- تحقق وعده های الهی از سرچشمه فضل بی پایان اوست. «فضله- واسع»

۱۴- رشد و توسعه ای که خداوند نصیب بندگانش می فرماید، بر اساس علم و حکمت اوست. «واسع علیم»

پی نوشت ها

[۱] . تفسیر نورالثقلین

[۲] . تفسیر مجمع البیان

[۳] . روم، ۲۱

[۴] . کافی، ج ۵، ص ۳۲۸

[۵] . النوادر راوندی، ص ۱۲

[۶] . انتخاب همسر، امینی، ص ۲۶

[۷] . انتخاب همسر، ص ۲۹

[۸] . بقره، ۲۲۱

[۹] . کافی، ج ۵، ص ۳۳۳

[۱۰] . کافی، ج ۵، ص ۵۶۳

[۱۱] . کافی، ج۵، ص۳۳۲

[۱۲] . مکارم الاخلاق، ص ۲۳۷

[۱۳] . وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۲۱

[۱۴] . بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۳۱

انتهای پیام/