دوران بارداری یکی از مهم ترین و پرمخاطره ترین دوران زندگی مادر و جنین است که ازلحاظ بهداشتی و اجتماعی برای فرد، خانواده و جامعه دارای اهمیت بالایی است. محققان کشور برای ارتقای وضعیت سلامت این افراد، بر گنجاندن انواع میوه و سبزی در برنامه غذایی آن ها تأکید دارند.

به گزارش ایسنا، پژوهش های اخیر، حاکی از آن هستند که یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در ایجاد بیماری های قلبی، فشارخون و دیابت، ناشی از اختلالات ایجادشده در رشد و تکامل دوران جنینی و شیرخواری است و این اختلالات سبب تغییرات درازمدت در فیزیولوژی و متابولیسم فرد می شوند. شواهد نشان می دهند که کمبود مواد مغذی دریافتی و تغذیه نادرست به ویژه دریافت ناکافی میوه و سبزی ها معمولا با ابتلا به بیماری های زیادی برای مادر و جنین همراه است.

بااین حال و باوجود مزایای بالای مصرف میوه و سبزی ها، برخی از محققان کمبود مصرف این گروه غذایی را از چالش های تغذیه در مادران باردار برشمرده اند. امروزه بسیاری از مطالعات به نقش مهم دریافت کافی این گروه غذایی در پیشگیری از بیماری های مزمن ازجمله بیماری های قلبی عروقی، انواع سرطان ها، دیابت و چاقی اشاره می کنند. در این راستا، سازمان سلامت جهانی، مصرف روزانه ۳ تا ۴ واحد از گروه میوه ها و ۴ تا ۵ واحد از گروه سبزی ها را برای زنان باردار پیشنهاد می کند.

این موضوع که نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی جامعه دارد، توسط محققانی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد مورد پژوهش قرار گرفته است. این محققان در مطالعه خود تأثیر برگزاری دوره های آموزشی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی را بر میزان دریافت میوه و سبزی زنان باردار مورد بررسی و ارزیابی علمی قرار داده اند.

در این مطالعه نیمه تجربی که روی ۹۰ نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت حاشیه شهر مشهد انجام شده است، مداخله آموزشی به میزان چهار جلسه آموزشی ۶۰ دقیقه ای به صورت دو روز در هفته طی مدت دو هفته برگزار شده است.

در این جلسات آموزشی که بر اساس نظریه شناختی -اجتماعی طراحی شده بودند، آموزش مادران برای افزایش دریافت میوه و سبزی با تأکید بر مواردی چون آگاهی، انتظار پیامد، ارزش پیامد، دسترسی، خودتنظیمی و خودکارآمدی انجام شده است.

طبق نتایج به دست آمده از این مطالعه، میزان مصرف روزانه میوه و سبزی ها در مادران بارداری که در کلاس های آموزشی مشارکت داشتند، بلافاصله بعد از آموزش در مقایسه با قبل از آموزش افزایش قابل توجهی پیدا کرد. این مداخله آموزشی طراحی شده بر اساس نظریه شناختی اجتماعی همچنین باعث شد که از شدت کاهش مصرف مواد غذایی فوق که اغلب ناشی از تغییرات فصل و کاهش تنوع این گروه غذایی است، پیشگیری شود.

دراین باره، علی تقی پور و همکاران محققش از دانشگاه علوم پزشکی مشهد می گویند: «عوامل محیطی و اقتصادی ازجمله عوامل مهم در مصرف میوه و سبزی ها هستند که حمایت های دولت را می طلبند. یکی از دستاوردهای مطالعه حاضر تأثیر مداخله آموزشی در افزایش خودتنظیمی رفتار زنان باردار بود و درکل، به نظر می رسد استفاده از چند راهبرد هم زمان شامل تقویت در هنگام رفتار مطلوب به ویژه بر اساس گزارش مصرف میوه و سبزی روزانه و همچنین ارائه نمونه های برنامه غذایی مناسب برای خانم های باردار، منجر به بهبود خودتنظیمی دریافت تغذیه ای زنان گروه مداخله می شود».

به گفته این محققان، «رفتار فرآیند پیچیده ای است که تغییر آن کار ساده ای نیست. طبق یافته های پژوهش ما، مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی با تأکید بر بهبود موارد موسوم به خودتنظیمی و انتظار پیامد، نقش مهمی در ارتقای رفتار تغذیه ای زنان باردار دارد. هرچند محدودیت در مدت زمان اجرای مداخله، درگیر نکردن همسران مادران باردار در طول برنامه، محدودیت زنان باردار جهت شرکت در جلسات آموزشی به دلیل شرایط فیزیولوژیک جسمی آن ها و حجم کم نمونه های مورد مطالعه می تواند از عوامل مؤثر بر نتایج مشاهده شده در این مطالعه باشد».

تقی پور و همکارانش با توجه به این نتایج که در نشریه «پایش» به چاپ رسیده اند، تأکید دارند: «با توجه به کم هزینه بودن فعالیت های پیشگیرانه در مقایسه با فعالیت های درمانی و با توجه به اهمیت نقش آموزش ساختارمند در جهت ارتقای سلامت مادران، ضرورت آموزش در ابعاد وسیع و با استفاده از روش های علمی مناسب به منظور بهبود مراقبت های دوران بارداری و تولد نوزاد سالم، بیش ازپیش احساس می شود و این امر مهم به عنوان یکی از اولویت های بهداشتی جامعه محسوب می شود».

نشریه «پایش»، متعلق به پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی است که با ترتیب هر دو ماه یک شماره منتشر می شود.

انتهای پیام