رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان می گوید: بارها از سوی کتابفروشی های استانی نسبت به برپایی نمایشگاه هایی در استان ها اعتراضاتی مطرح شده و پیشنهاد ما این است اگر لازم است نمایشگاه استانی برگزار شود از کتابفروشی های محلی استفاده شود.

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، هومان حسن پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران پس از پشت سر گذاشتن نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به برخی پرسش ها در راستای واسپاری این نمایشگاه به تشکل های نشر، همچنین برپایی نمایشگاه استانی و تغییر چارت نمایشگاه کتاب پاسخ داد.

هفته گذشته قادر آشنا، مدیرعامل موسسه نمایشگاه های فرهنگی در گفت وگویی مشروح [اینجا] مواردی را از جمله تغییر ساختار نمایشگاه مطرح کرده بود که تلاش کردیم با رئیس اتحادیه ناشران درباره آنها به گفت وگو بپردازیم.

آشنا در بخشی گفته بود: «نکته ای که برای نخستین بار می خواهم بگویم این است که البته الان هنوز مرزبندی های شفاف و روشن نیست. مثلا رئیس نمایشگاه داریم، قائم مقام داریم، مدیر اجرایی هم داریم. در ذیل اینها کمیته ها هم معرفی و آغاز فعالیت می کنند. اولین اشکال این ساختار چیست؟ معاون اجرایی از سوی صنف معرفی می شود. قائم مقام نمایشگاه کتاب هم از سوی رئیس نمایشگاه معرفی می شود. از سوی دیگر می گوییم روابط عمومی، امر حاکمیتی است، حراست امر حاکمیتی است و درست هم هست. اینها ذیل چارت معاون اجرایی تعریف می شوند؛ در حالی که معاون اجرایی می خواهد چه کند؟ امر و نهی کند؟ ما چه باید بکنیم؟ این ساختار اشکال دارد، بنابراین باید مشخص شود.»

در ادامه مشروح گفت وگوی فارس با هومان حسن پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان را می خوانید:

نمایشگاه کتاب، مسکن موقت برای ایجاد ویترین کتاب است

* آقای حسن پور درباره نمایشگاه های استانی صحبت کنیم. عده ای از کتابفروشان استانی به برپایی این نمایشگاه ها گلایه دارند و همواره این موارد شنیده شده، ولی اهمیت داده نمی شود. علت چیست؟

ذاتا خود نمایشگاه کتاب مسکن موقت برای ایجاد ویترین کتاب است، اما شاهدیم به مرور نمایشگاه تغییر ماهیت داده و دائمی برگزار می شود. گاهی نمایشگاه بین المللی است که اصلاح روند آن زمان بر است، اما درباره نمایشگاه استانی نمی توانیم بگوییم پروسه بزرگی شده که نمی توان آن را اصلاح کرد.

کتابفروشی ها بابت نمایشگاه های استانی در فشار هستند و من ندیدم کسی از برپایی آن رضایت داشته باشد. بدانیم حفظ کتابفروشی برای کشور و جامعه نشر مهم است؛ چرا که با سرمایه خود بخشی از بار فرهنگی را به دوش می کشد. در واقع باید این ویترین ها را حفظ کنیم. و ما بزودی در این راستا آماری را اعلام می کنیم.

از برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران هم صدمه می بینیم

* این آمار که اعلام خواهید کرد مربوط به ضرر کتابفروشی هاست؟

بله، ما در تهران هم این مشکل را داریم و در تهران هم از برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران صدمه می بینیم، اما برای تغییر رویه، پروسه ای طولانی نیاز است که درباره نمایشگاه های استان ها می توان کنترل انجام داد، چون برگزاری نمایشگاه مد نظر است و می توان اصلاحات اساسی انجام داد.

پیشنهاد ما این است که کتابفروشی ها نمایشگاه را اداره کنند و کتابفروشان در نمایشگاه حاضر شوند (کتابفروشی ها به نمایندگی از ناشران). چه اشکالی دارد در جنبش کتابخوانی که مدنظر ماست از کتابفروشان استفاده کنیم؟ شهرداری و استانداری و نهادهای فرهنگی همه کمک کنند تا به این سمت برویم. اما باید چه کنیم؟ یکی از بهترین راه ها این است که از کتابفروشان استفاده کنیم.

با باز شدن مدارس، فضای فرهنگی ایجاد می شود. جنب و جوش مردم هم در ۶ ماه دوم سال بیشتر است. کارهای جدی تری هم صورت می گیرد، اما الآن داریم چه می کنیم؟ در حوزه کتاب به واسطه بازگشایی مدارس و دانشگاه ها نمایشگاه برگزار می کنیم و کتابفروش که فضا را برای کتاب فروختن دارد، ناگهان با برگزاری نمایشگاه استانی مواجه می شود و در فشار می افتد. این کار موجب کوچ سرمایه خصوصی از کتابفروشی ها می شود.

هیات رسیدگی به تخلفات در نمایشگاه استانی کجاست؟

بارها و بارها از سوی کتابفروشی های استانی نسبت به برپایی نمایشگاه استانی با اتحادیه تماس گرفته شده و اعتراض هایی مطرح شده است، اما پیشنهاد ما این است اگر لازم است نمایشگاه استانی برگزار شود (به هر دلیلی) باید از کتابفروشی ها استفاده شود.

برای اینکه ماهیت نمایشگاه کم ترین صدمه را به نشر بزند، باید نظم حداقلی در نمایشگاه استانی حاکم شود. هم کتابفروشی ها خودشان بیایند و گردش کار داشته باشند و هم اینکه از ناشران نمایندگی بگیرند. از سوی دیگر باید هیات رسیدگی به تخلفات حاکم شود. در نمایشگاه بین المللی این هیات را داریم که با تخلفات برخورد می کند، اما در نمایشگاه استانی باید این مکانیزم راه بیفتد.

* نمایشگاه استانی چطور؟

برخی از ناشران، به عنوان ناشر نمایشگاهی ایجاد شده اند و کتاب هایشان راهی بازار نمی شود، بلکه فقط در نمایشگاه ها عرضه می شود. وقتی هیات رسیدگی به تخلفات باشد، کتاب قاچاق به نمایشگاه استانی راه نمی یابد. به جای اینکه معلول را از بین ببریم باید به علت ها بپردازیم. چرا تخلفات در نمایشگاه های استانی به وفور دیده می شود؟

چند ماه پیش برای نمایشگاه های کتاب استانی برخی کتابفروشان تجمع کرده و اعتراض خود را اعلام کردند. آن ها لیستی برای ما ارسال کرده و گلایه خود را از برپایی نمایشگاه استانی اعلام کردند.

کاری می کنند که کتابفروشی های اندک استانی هم از بین بروند

* شما به عنوان اتحادیه ناشران و کتابفروشان این اعتراض را به مسئولان ارشاد اعلام کرده اید؟

بله. حتما به رسانه ها هم اعلام خواهیم کرد. کتابفروشان تهران و شهرستان لیستی آماده کرده و به اتحادیه ارسال کرده اند. در مرحله تحلیل این اعتراض هستیم؛ چون طوماری برای ما ارسال شده استو اگر الان فکری برای آن نشود آن فرد کتابفروشی خود را تعطیل خواهد کرد. ما می گوییم فلان شهرستان کتابفروشی کم دارد. اگر کاری کنید که همان کتابفروشی کم هم از بین برود، چه خواهد شد؟

فروش محدود در شهرستان ها هم در حال از بین رفتن است. جای فروش کتاب، کتابفروشی است و در هیچ جای دنیا، فروش کتاب را به این شکل، سوئیچ نمی کنند. ملاحظه کنید یکی از پرمصرف ترین محصولات کشور مواد غذایی است. شما تاکنون دیده اید که ماه به ماه در استان ها نمایشگاه استانی مواد غذایی برگزار کنند؟

* راهکار را به موسسه ارسال می کنید یا ارشاد؟ آسیب شناسی به کجا رسیده است؟

طبیعتا ما به معاونت فرهنگی ارجاع خواهیم داد. حجم نارضایتی زیاد است.

۳۰۰ نمایشگاه استانی برپا شده/ فلسفه ابتدایی چه بود؟

* چند سال است نمایشگاه استانی برگزار می کنیم؟

فکر می کنم حدود ۳۰۰ نمایشگاه تاکنون برپا شده است. فلسفه نمایشگاه استانی این بود که جایی که کتابفروشی و کتاب نیست، کتاب راهی شود. اما می بینیم کلی سرمایه شخصی در یک کتابفروشی صرف شده و خیلی راحت در آن محل نمایشگاه برگزار می کنیم.

پی سی کد امسال در نمایشگاه کتاب در برخی بخش ها اعمال شد. این سیستم موجب می شود تولید محتوا درست باشد. یعنی کتاب بدون نمایندگی فروخته نمی شود. جنبشی ایجاد می شود که کتابفروش هم احساس می کند ضرر نمی کند. نکته قابل تامل دسترسی به کتاب در جهت برپایی نمایشگاه های استانی است؛ در صورتی که شاهدیم گاهی در شهرستانی کوچک فروشگاه کتاب نداریم، اما نمایشگاه را در مراکز استان ها برگزار می کنیم که مملو از کتابفروشی است!

ما با برگزاری نمایشگاه کتاب استانی مخالفیم. اگر قرار است برگزار شود با حضور کتابفروشان استانی (نمایندگی گرفتن از ناشران) و حضور هیات رسیدگی به تخلفات برگزار شود.

۵ درصد از ناشران خود در نمایشگاه استانی شرکت می کنند

* هیات تخلفات در نمایشگاه های استانی نداریم؟

خیر. مگر اینکه موردی کسی اعتراض کند و موردی به آن پرداخته شود. در حال حاضر نهایتا ۵ درصد از ناشران خود در نمایشگاه استانی شرکت می کنند.

* برسیم به برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران. رئیس موسسه نمایشگاه ها نسبت به ساختار نمایشگاه و تغییر آن مواردی را مطرح کرده است. واسپاری را در این دوره چگونه دیدید؟ آیا مسئولیت معاون اجرایی و قائم مقام را در یک راستا می دانید؟

صورت ماجرا را این گونه توضیح می دهم که؛ اینکه گفته شود ما پول می دهیم، چه لزومی دارد فرد دیگری کار نمایشگاه را انجام دهد، درست نیست. این سوال مطرح است که آیا پخته شده ایم دولت را کوچک کنیم؟ چرا که دولت کوچک موفق تر است. منبع بودجه را دولت تامین می کند، پس باید همه کارها را خودش انجام دهد؟ پس چرا بخش خصوصی ایجاد شد؟ برای اینکه دولت کوچک شود. خیلی از کشورهای توسعه یافته را می توان مثال زد که دولت های قدرتمند اما کوچکی هستند، اما نظام جمهوری اسلامی ایران هم به اصل ۴۴ رسید و از خصوصی سازی حرف زد.

باید بدانیم برخی امور حاکمیتی است، اما برخی باید با ورود بخش خصوصی انجام شود. اگر می گوییم ما پول می دهیم خودمان هم باید انجام دهیم چرا باید بدهیم دیگران کار را انجام دهند، یعنی اصل۴۴ را قبول نداریم.

اگر قرار است واسپاری انجام شود، می گوییم این پروژه ای که تاکنون با هزینه دولتی انجام می دادیم، می شود طی فرآیندی به بخش خصوصی واگذار کرد. اگر قرار است مدیر فرآیند را تعریف کند، مشخص می شود این سیاست مدیر است، نه سیاست نظام. این سیاست ها در واقع دور کردن من مدیر از سلایق شخصی خودم است.

* در مورد معاون اجرایی چطور؟

طبق عرف نمایشگاه کتاب، قائم مقام، کار رئیس نمایشگاه را انجام می دهد. رئیس نمایشگاه مسئولیت های نمایشگاه را عهده دار می شود و قائم مقام هم بحث ها را پیش می برد. وقتی معاون فرهنگی رئیس نمایشگاه می شود، قائم مقام حوزه ای که مربوط به رئیس نمایشگاه در نمایشگاه است را انجام می دهد. اما معاون اجرایی کیست؟ در نمایشگاه ارکان مختلفی داریم. معاون اجرایی کارهای اجرایی را انجام می دهد.

امسال هزینه نمایشگاه را معاون فرهنگی، کارگروه تبلیغات و صنف عهده دار بود و کس دیگری هزینه نکرد

* رئیس موسسه عنوان می کرد پول در اختیار موسسه است؛ پس چرا باید پروسه اجرایی را طولانی کند و …؟

چه کسی گفته پول دست موسسه است؟ پول نمایشگاه توسط معاونت فرهنگی و صنف تامین می شود. پولی که موسسه هزینه می کند توسط معاونت ارائه می شود. سندی دال بر اینکه موسسه نمایشگاه ها هزینه ای را برعهده بگیرد، دیده اید؟

امسال صرفه جویی هایی که اتفاق افتاد بر مبنای شرایط خاص بود. این صرفه جویی ها در هزینه تبلیغات درآمد ایجاد شد و از سهم دولت کم شد. یعنی امسال هزینه نمایشگاه را معاون فرهنگی، کارگروه تبلیغات و صنف عهده دار بود و کس دیگری هم هزینه ای نداد.

معاونت فرهنگی ممکن است طبق ضوابط پول را به موسسه بدهد. عین این کار هر سال انجام می شود. قسمتی هم صنف پول غرفه می دهد. بخشی هم هزینه تبلیغات است که از مردم دریافت می کنیم.

اگر ما آمادگی نداریم موسسات ارشاد هم باید خود را آماده کنند

* در مجموع با برون سپاری موافقید؟

به اسم واسپاری و به کام دیگری نباشد. به نظرم صنف آمادگی دارد. اگر آمادگی در صنف نیست به همان اندازه آمادگی در موسسات تابعه ارشاد هم نیست. ما ۴ یا ۵ سال تلاش کردیم سوتفاهم از بین برود. ما باید سیاست گذاری نظام را ببینیم و به آن متعهد باشیم. اگر ما آمادگی نداریم باید آمادگی خود را بالا ببریم و ضمن اینکه موسسات ارشاد هم باید خود را آماده کنند.

یکی از بهترین سال ها را در برگزاری نمایشگاه کتاب داشتیم

* شما حضور تشکل ها را پس از نمایشگاه کتاب آسیب شناسی کرده اید؟

زمان بر است. ما امسال موسسه نمایشگاه ها را با مدیریت جدید داشتیم. با این حال یکی از بهترین سال ها را داشتیم که بین معاونت، صنف و موسسه اصطکاکی نداشتیم و طی پنج سال اخیر از بهترین سال هایمان شمرده می شود.

انتهای پیام/