به گزارش خبرگزاری تسنیم از بانه، قلم زنی یکی از صنایع دستی قدیمی ایران است که در گروه فلزکاری قرار می گیرد. قلم زنی در واقع هنر تزیین و کندن نقش و نگار مختلف روی اشیای فلزی به خصوص مس، طلا، نقره و برنج به کمک قلم و ضربه ی چکش است.

پیشینه قلم زنی را به زمان سکاها یا سیت ها نسبت می دهند که نژاد آریایی داشته اند. قدمت جام طلای حسنلو که در سال ۱۳۳۶کشف شد و دارای نقوش برجسته ای چون خدایان سوار بر ارابه است به هزاره ی اول بر می گردد. جام های طلای مارلیک نیز از آثار قلم زنی همین دوره هستند.

از دوره ی مادها که در سده ی هفتم قبل از میلاد در ایران روی کار آمدند، آثار قلم زنی اندکی به جای مانده است. با تشکیل حکومت هخامنشی هنر قلم زنی نیز متحول شد و بر دوران بعد از خود نیز تأثیر گذاشت. این دوره در واقع اوج هنر فلزکاری است اما به دلیل حمله اسکندر و آتش زدن تخت جمشید آثار زیادی نابود شدند و به دستور اسکندر گداخته و به سکه تبدیل شدند.

در زمان ساسانیان یعنی در سال های ۲۲۴ تا ۶۵۰میلادی، به دلیل گسترش تجارت میان ایران، یونان و روم، هنر ایران از هنر یونان و روم تأثیر پذیرفت. مرسوم ترین ظروف این دوره سینی بود که ساسانیان تصاویر شکار و مراسم پادشاهان مثل مراسم هدیه دادن را روی آن ها قلم می زدند.

در سده های آغازین اسلامی، اعراب، هنر قلم زنی دوره ساسانی را مورد تقلید قرار داده و در سده های بعد در اثر علاقه هنرمندان ایرانی به مذهب و گرایش آنان به اسلام، با تأثیرپذیری از باورهای اسلام، کم کم نقوش طرح های بومی و اسطوره ای ایرانی جای خود را به خطوط کوفی و آیات و احادیث داد.

انواع سبک های قلم زنی شامل برجسته کاری، نیمه برجسته کاری، ریزه قلم زنی، حکاکی و مشبک کاری است؛ امروزه برای قلم زنی نخست داخل یا زیر ظرف یا سینی مورد نظر را که معمولا از جنس مس یا نقره است از محلول قیر و گچ پر می کنند تا سروصدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود. سپس نقش مورد نظر را روی ظرف رسم و قلم مناسب را انتخاب کرده و روی سطح ظرف قرار می دهند و با چکش بر انتهای قلم می کوبند تا شیارها و نقش ها با تغییر شدت ضربه روی ظرف ایجاد شوند. پس از ایجاد نقش ها، قیر را جدا و روی شیارها گرده زغال می ریزند و روی ظرف را با روغن جلای سیاه می پوشانند. به این ترتیب نقش های قلم زده شده به شکل خط هایی تیره و مشخص دیده می شود.

در همین راستا؛ نخستین نمایشگاه هنر قلمزنی متشکل از ۲۰۰ قطعه آثار هنری از اساتید برجسته به مدت ۴ روز در سالن نمایشگاه مجتمع فرهنگی هنری در این شهر برپا شده و در نوبت صبح و عصر پذیرای بازدیدکنندگان و علاقمندان است، این هنر زیبای ایرانی که با ظرافت و خلاقیت هنرمندانه توسط صاحبان فن این رشته با استفاده از ضربات چکش بر روی فلزاتی همچون مس وقلع، ورشو و برنج خلق می شود.



فاطمه مروارید نژاد، یکی از هنرمندان قلم زنی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم می گوید: بیش از یک هزار و ۵۰۰هنرجو در استان های البرز، تهران، خوزستان و کردستان را آموزش داده ام که بسیاری از این هنرجویان مشغول فعالیت در این رشته هستند.

وی با بیان اینکه ۱۸سال است که در این رشته فعالیت می کنم، افزود: با استفاده از قلم و چکش هر طرحی را می توان روی فلزات مختلف مانند مس، مس سفید، برنج، ورشو، نقره و طلا اجرا کرد.

در ادامه تصاویری از آثار هنرمندان این رشته را از دریچه دوربین خبرنگار تسنیم ببینید:

انتهای پیام/۴۸۱/ش