خبرگزاری مهر؛ گروه استان ها - رحیمه شاکر: اردبیل در حالی با حاشیه نشینی رو به رشد است که ساکنان این مناطق برای دریافت ابتدایی ترین خدمات نیز با چالش هایی مواجه هستند، باید گفت که از سال های گذشته فقر، بیکاری و نبود امکانات عده زیادی از مردم شهرهای کوچک و روستاهای کشور را برای تحقق امیال و آرزوهایشان به سوی شهرهای در حال توسعه سوق داده و همین موضوع سبب تشدید حاشیه نشینی و برخی ناهنجاری های اجتماعی شده است.

در این میان اردبیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در یک دهه گذشته با افزایش چشمگیر حاشیه نشینی روبه رو بوده که این موضوع با گذشت سال ها نه تنها کاهش نداشته بلکه با رشد روزافزون نیز مواجه بوده است.

نامگذاری «آباد» بر روی ناآبادی ها!

منطقه چهار اردبیل، معروف به محلات سیزده گانه با مساحتی بیش از ۸۵۰ هزار هکتار و جمعیتی نزدیک به یک صد هزار نفر، اصلی ترین منطقه حاشیه نشین اردبیل به شمار می رود که ورودی منطقه نیز از میدان وحدت، یکی از بزرگ ترین میادین شهر می گذرد و با ادامه مسیر چهره شهر به مراتب ژولیده تر شده و فقر بیشتر نمایان می شود.

سلمان آباد، ایران آباد، پناه آباد، حسین آباد، حسن آباد، دانش آباد و چندین محله دیگر که برخلاف نامشان از آبادی و آبادانی بهره ای نبرده اند، در کنار محله وحدت، که یک میدان بزرگ در دل خود جای داده، میدانی در نقطه ای از حاشیه شهر که از سال های دور به واسطه وجود مجسمه بزرگی به شکل ماهی که از چند کیلومتری چشم نوازی می کرد به «بالیغ میدانی» شهرت پیدا کرد و اکنون پس از گذشت نزدیک به یک دهه از صید آن ماهی این میدان بزرگ در حسرت یک المان و نماد مناسب روزگار می گذراند، پررنگ ترین حاشیه شهر اردبیل را تشکیل می دهند.

کمبود امکانات، سکونتگاه هایی با سازه نامناسب، معابر و کوچه هایی با آسفالت نامناسب و سطل های زباله بی کیفیت و رودخانه ای که روی خوش به مردم نشان نداده و به کابوس روزها و شب های اهالی تبدیل شده، همه از مشکلات اصلی ساکنان این منطقه است.

رودخانه «جیرال چای» که با تغییر نامش به «ونیز» نتوانسته ظاهرسازی و آبروداری کند تا بوی تعفن حاصل از انباشت فاضلاب و زباله های خانگی مشام هر رهگذری را نرنجاند و گویا تلاش برای ساخت دیواره و تثبیت بستر این رودخانه فصلی، جز ایجاد سکونت گاه برای حیوانات موذی در لابه لای سنگ چینی دیواره نتیجه ای در پی نداشته و به یکی از اصلی ترین مسائل مردم محلی تبدیل شده است.

شغلی پرخطر که جوانان را به دام می اندازد

یکی از ساکنان محلی به خبرنگار مهر گفت: این تنها بخش کوچکی از مشکلات مردم این منطقه است و اصلی ترین دغدغه جوانان منطقه فقر، بیکاری و نبود درآمد کافی برای امرار و معاش است که آنان را به سوی مشاغل کاذب و خرید و فروش مواد مخدر سوق می دهد.

عباس نقی زاده با اشاره به حضور کارگران از ابتدای طلوع آفتاب در میدان وحدت ادامه داد: اغلب این کارگران مردم همین منطقه هستند که برای تأمین حداقل نیازهای ضروری زندگی خود روزها و حتی هفته ها به انتظار می مانند و ساماندهی خاصی هم ندارند.

سهیلا مطلبی یکی از بانوان ساکن در منطقه به خبرنگار مهر گفت: خانواده ها نگران آینده فرزندان خود هستند زیرا در محیطی بزرگ می شوند که خرید و فروش مواد مخدر در بین جوانان رایج شده و به منبع درآمد آنان تبدیل شده است و خانواده ها مگر چقدر می توانند در کنترل نوجوانان خود نقش داشته باشند تا گرفتار سودجویان مواد مخدر نشوند؟

در راستای بررسی وضعیت خدمات شهری در محلات سیزده گانه منصور بخشی زاده، شهردار منطقه چهار در گفت وگو با خبرنگار مهر گفت: فرهنگ و فرهنگسازی با وجود پیشرفت هایی که داشته به طور کامل تحقق نیافته و عمده مشکلات مربوط به رودخانه فصلی منطقه و انباشت فاضلاب و زباله ها در آن از عدم همکاری برخی از ساکنین نشات می گیرد و با ریختن فاضلاب های خانگی به داخل رودخانه هزینه های سرسام آور لایروبی بستر رودخانه را به شهرداری تحمیل می کنند که این هزینه می توانست با افزایش کمیت و کیفیت خدمات شهری منطقه جایگزین شود.

شهردار منطقه چهار اردبیل در پاسخ به این سوال که اهالی از کمبود سطل های زباله در سطح منطقه گلایه داشتند با اذعان به فرسودگی و کمبود تعداد سطل های زباله در منطقه، گفت: با پیگیری هایی که داشته ایم ۷۰ درصد این موضوع مرتفع شده و برای رفع کامل این مشکل تلاش می کنیم.

او در ادامه طولانی شدن تکمیل پروژه المان میدان وحدت را مربوط به مشکلات پیمانکار پروژه دانست و افزود: این طرح تا پایان سال به بهره برداری می رسد.

حاشیه نشینی؛ واقعیت تلخ و انکارناپذیر شهرهای در حال توسعه

در رابطه با ضرورت ترویج و احیای فرهنگ صحیح شهرنشینی در مناطق حاشیه شهر مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل در گفت وگو با خبرنگار مهر حاشیه نشینی را واقعیت غیرقابل انکار شهرهای در حال توسعه دانست و افزود: توزیع متوازن خدمات شهری از جمله خدمات بهداشتی، مدارس، آسفالت مناسب کوچه ها و معابر مناطق حاشیه ای می تواند در کیفیت زندگی ساکنان این مناطق تأثیر بسزایی داشته باشد.

محمد سیمزاری به حضور سه دفتر تسهیل گری و پوشش ۹ محله حاشیه شهر اشاره کرد و ادامه داد: کارشناسان دفاتر تسهیل گری با هدف شناسایی مشکلات و معضلات نقاط حاشیه ای شهر و توانمند کردن افراد برای مطالبه گری از مسئولان برای حل مشکلات محلات کم برخوردار تلاش می کنند.

وی در رابطه با مبلغ قراردادهای کاری برخی از دفاتر تسهیل گری که با نسبت عملکرد آنان در تناقض است گفت: از شروع فعالیت دفاتر تسهیل گری در اردبیل مدت زمان زیادی سپری نشده و فعالیت های جسته و گریخته ای از سوی این دفاتر در مناطق حاشیه نشین انجام گرفته و امیدواریم با پایان شیوع بیماری کرونا اقدامات مختلفی را به صورت کلان و گسترده در محلات شاهد باشیم.

مشکلات مردم با مشارکت و هم افزایی برطرف می شود

بهنام بهشتی دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در رابطه با ادامه معضل خرید و فروش مواد مخدر در منطقه گفت: سپاه در قالب طرح کرامت با همکاری ریش سفیدان محله به صورت مسجد محور، پایگاه محور و محله محور به این موضوع ورود پیدا کرده اند و علاوه بر آن شماره تماس های ۱۱۰ و ۱۳۰ در اختیار مردم قرار دارد تا در صورت مشاهده خرید و فروش مواد مخدر با اطلاع رسانی با ما همراهی کنند.

دبیر شورای پیشگیری از مواد مخدر با بیان اینکه نمی توان منکر خرید و فروش مواد مخدر در منطقه شد گفت: از سوی دادستان اردبیل برای جمع آوری پاتوق هایی که در منطقه وجود دارد دستور ویژه صادر شده و با همکاری شهرداری منطقه این امر تحقق خواهد یافت و سپاه، بسیج، کمیته امداد و بهزیستی نیز مسئول آموزش مردم را در این رابطه هستند و پلیس موظف به جمع آوری و بگیر و بند فروشندگان مواد مخدر است، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر نیز نقش هماهنگ کننده دارد اما جهاد و مشارکت همه دستگاه ها برای رفع مشکلات مربوط به خرید و فروش مواد مخدر و اعتیاد در این منطقه ضرورت دارد.

۱۸ درصد جمعیت اردبیل حاشیه نشین هستند

علی دژبانی، کارشناس مسائل شهری در رابطه با حاشیه نشینی در شهر اردبیل در گفت وگو با خبرنگار مهر گفت: ۱۸ درصد جمعیت شهر اردبیل به عنوان مرکز استان ساکن مناطق حاشیه ای و سکونت گاه های غیر رسمی هستند که به دنبال نبود درآمد و فرصت شغلی مناسب، عدم دسترسی به امکانات و منابع زندگی بهتر و عدم حمایت از کشاورزی و مشاغل روستایی و دیگر موارد به سوی شهر نشینی روی آورده اند.

دژبانی با بیان اینکه مهاجرت های درون استانی نقش مهمی در افزایش حاشیه نشینی و سکونت گاه های غیر رسمی در اردبیل دارد، اظهار کرد: حمایت دولت از بخش مسکن اقشار ضعیف، تمرکز خدمات شهری در مناطق حاشیه نشین، ارائه وام های مسکن طولانی مدت و اولویت ایجاد اشتغال برای ساکنین مناطق محروم از راهکارهای اصلی مقابله با حاشیه نشینی و کاهش تبعات ناشی از آن در جامعه است.

در پایان آنچه که مشهود است مسئولان شهری نسبت به وضعیت حاشیه نشینی و کمبودهای مناطق محروم واقف هستند، اما اکتفا به کارهای جسته و گریخته، پیگیری های بی ثمر و انتظار برای اینکه خود مردم گلیم مشکلات خود را از آب بیرون بکشند، نمی تواند گره ای از مشکلات اهالی این منطقه را باز کند.

زمانی که مشارکت عمومی برای رفع مشکلات و معضلات اجتماعی مردم منطقه ای مطرح می شود قطعا همه دستگاه ها و مردم موظف خواهند بود برای افزایش آسایش و رفاه به موضوع ورود کنند و بی شک کوتاهی هر یک قابل جبران نخواهد بود.