به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، رشد تعداد کافه ها و به تبع آن رشد کافه نشینی در یاسوج در میان نوجوانان و جوانان می تواند تأثیر فرهنگی و اجتماعی گسترده ای داشته باشد که ابعاد آن نیاز به بررسی دارد و بدون شک چگونگی مواجهه با این فضا که پیوندهایی عمیقی با زندگی طبقه متوسط شهری دارد، حائز اهمیت است.

رویکرد منفی به آن می تواند موجب نادیده گرفتن بخشی از نیازها، علایق و اوقات فراغت نسل جوان باشد و از جهتی دیگر نیز اتخاذ رویکردی ۱۰۰ درصد مسامحه گر و بی تفاوت به آسیب شناسی کافه ها، می تواند تبعات غیرقابل جبرانی داشته باشد و فرصت سوزی تاریخی محسوب شود.

آسیب اجتماعی از منظر جامعه شناسی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق می شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عملی رسمی و غیررسمی جامعه، محل فعالیت کنشگران قرار نمی گیرد و در نتیجه با منع قانونی یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه رو می شود.

از نظر بروس کوئن یک رفتار انحرافی با توجه به هنجارهای موجود در فرهنگ آن جامعه تعریف می شود، رفتار و عملی که ممکن بوده در یک موقعیت یا فرهنگ خاص قابل قبول و شاید در جاهای دیگر ناروا و غیرقابل قبول باشد.

کارشناسان فرهنگی و مسئولان کهگیلویه و بویراحمد اگر نمی دانند چه اتفاقی در حال رخ دادن بوده خود در کافه ها حضور پیدا کنند تا عمق فاجعه را از نزدیک مشاهده کنند و وسعت و پهنای کار را ببینند و از چند و چون فاجعه با خبر شوند تا پیگیر پاسخگویی دستگاه های فرهنگی از جمله ارشاد و شهرداری باشند.

بدون شک بیش از اعتبارات عمرانی برای ساختن پل و جاده باید برای مکان های فرهنگی چاره جویی کرد زیرا انسان می تواند توسعه یابد و بعد به کمک توسعه و رفع محرومیت ها و نداری ها بشتابد و باید بدانیم اگر کشور ثروت مندی داشته باشیم ولی جوانان توسعه یافته نباشد به جایی نمی رسیم.

اگر دیروز جوانان این مرز و بوم از جان خویش گذشتند تا از ناموس و وطن دفاع کنند، امروز نیز از مدیران و متولیان امر برنامه ریزی، نیروی های نظامی و انتظامی و نهادهای امنیتی انتظار می رود که با نظارت خود افکار و روح و جسم جوانان این مرز بوم را حفظ کنند.

بدون شک قدم گذاشتن در این جبهه نیز سعه صدر و درایت والا را می طلبد. و اگر دیروز در هشت سال جنگ، ظفرمندانه از کیان خود دفاع کردیم به نظر می رسد امروز در جنگ نرم آغوش وا کرده ایم تا پذیرای فرهنگ غرب باشیم، غرب با نگاه استعماری می خواهد همه را شبیه خود کند و درخواست از انسان ها برای شبیه به هم شدن، یک درخواست استعماری است.

نباید فراموش کنیم که کافه نشینی اوقات فراغت را پر می کند اما غنی نمی کند، از نظر جامعه شناسی اوقات فراغت دو جنبه دارد، یک جنبه این است که آن را صرفا پر کنیم به طور مثال خیابان گردی کنیم، زیست شبانه داشته باشیم و غیره، اما غنی شدن جنبه دیگر است، غنی شدن یعنی یک بهره اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی هم از کاری که در اوقات فراغت انجام می دهیم، گرفته شود، کافه نشینی فراغتی حاصل می کند اما محتوایش غنی نیست.

روابط نادرست، قلیان، سیگار، اعتیاد، اتلاف وقت و غیره مضراتی بوده که کافه نشینی به وجود می آورد و میلیاردها ساعت وقت جامعه راکه باید صرف کار و تلاش شود را می گیرد، کسی که به زیست شبانه و کافه نشینی مشغول شود، دیگر فرصتی برای کار و درس خواندن ندارد.

در این زمینه گفت وگویی با اله یار افراخته کارشناس فرهنگی- اجتماعی با هدف بررسی آسیب ها و آفت های کافه نشینی داشته ایم که در زیر می آید.

کارشناس فرهنگی- اجتماعی اظهار داشت: عامل اول آموزش و پرورش بیمار بوده و مشخص است که وقتی قدرت معلم و مدیر کم شود، قدرت پدر و مادر هم کم می شود، وقتی قدرت پدر و مادر کم شود، آنگاه تربیت تضعیف می شود، زمانی یکسری از معلم ها را بازخرید و بازنشسته کردند، با این کار از معلم که در نظر دانش آموران، مقدس بود تقدس زایی شد و بعد از آن هم بسیاری از حرمت های کلان هم شکسته شد و بسیاری از حرمت ها دیگر مثل قبل وجود ندارد، به نظر می رسد وجه انسانی از آموزش و پرورش ما رخت بربسته و در آموزش و پرورش هنر و ادبیات جایگاهی ندارند.

وی گفت: عامل دوم، این است که روابط درون خانواده، موزاییکی شده است. در ظاهر همه با هم و زیر یک سقف هستند اما مثل موزاییک های کف اتاق همدیگر را احساس و درک نمی کنند، الان افراد خانواده سر یک سفره نمی نشینند، هر کسی سینی غذای خودش را برمی دارد و به اتاقش می برد، این یعنی دور شدن. همین سبب می شود که نوجوانان و جوانان به فضای مجازی، کافه نشینی و غیره پناه ببرند.

افراخته بیان کرد: عامل سوم این است که در کافه ها فرهنگ غربی مثل موسیقی غربی رواج دارد و جوان به آن ها علاقه مند می شوند، کسانی که موسیقی این کشور را از بین بردند باید فکر اینجای کار را می کردند، موسیقی سنتی ایران به واسطه تنگ نظری از بین رفته است، موسیقی ایران چون در سده ها از دیانت، تقوا، امانت و ناموس پرستی نشات گرفته، پاک و تأثیرگذار است، وقتی این را به جوان عرضه نکنیم آنگاه سراغ رپ، پاپ، هیپ هاپ و «تتلو» می رود، این درد است که به علت فقدان موسیقی سنتی ایرانی، جوان ما به سمت چنین موسیقی هایی کشیده شود، وقتی این ها شعر فارسی یعنی شعر سعدی، مولوی و حافظ را می خوانند پیام دارد اما موسیقی رپ چه پیامی دارد؟

وی تصریح کرد: پیام شاعران اصیل ما خود را در موسیقی ایرانی متجلی می کرد، مبتنی بر فرهنگ مردم بود و بر دل می نشست اما موسیقی رپ چه می گوید؟ خلاصه اش این است که برهنه شو و حتی از این بدتر. «تتلو» یعنی خالکوبی کن. وقتی موسیقی سنتی ایرانی از بین برود، چگونه ممکن است که جوان ما ایرانی بماند؟ وقتی موسیقی سنتی خوانده می شود، جوان به تفکر فرومی رود اما موسیقی های غربی یا موسیقی های ضعیف فعلی در کشور را گوش کنند، هیچ فایده ای برایشان ندارد.

کارشناس فرهنگی- اجتماعی بیان کرد: کدام دانش آموز ما امروز می تواند یک شعر از سعدی و حافظ، حتی یک بیت از آن ها را از حفظ بخواند؟ جوان این ها را نمی داند و می گوید غرب بهتر است و دنبال آمریکا و انگلیس می رود. نتایج این ندانستن ها می شود کافه نشینی، این یعنی بیگانگی با فرهنگ ملی یا فروریختگی فرهنگی، وقتی یک بزرگتری حرف می زند مسخره اش می کنند. وقتی به تاریخ، هنر و ادبیات خود بی تفاوت باشیم جوانان ما به بی بندوباری، رقص شبانه و بی ادبی کشیده می شوند. وقتی تلویزیون ما جذاب نباشد، معلوم است که جوان ما سراغ ماهواره می رود. همین ماهواره برای ما فرهنگی تولید می کند که جوانان ما بی بند و بار بیایند.

افروخته با اشاره به اینکه چه کم کاری هایی در زمینه کافه ها کرده ایم که زمینه ساز پیدایش آسیب در آن فضا شده است؟ گفت:اول- چرا ما هنوز انگاره «قهوه و سیگار» را داریم؟ چرا این انگاره را تغییر نمی دهیم؟ چرا قهوه و کتاب را ترویج نمی دهیم؟ انگاره «قهوه و سیگار» می تواند از بدکارکردی های کافه ها در کشور ما باشد که می تواند تغییر کند و باید تغییر کند. همانند انگاره و تصویر «قهوه خانه سنتی و قلیان» یا «سفره خانه و قلیان»، این کافه ها در ساختار، موضوع آسیب نیستند، اما انگاره ها و عادت هایی درباره آن ها وجود دارد که تغییر و تحول می طلبند، از آنجا که امکان «آینده نگری» و «آینده نگاری» نداریم با کم کاری ها و از دست دادن فرصت هایی که پیش رو داریم، ممکن است در بلندمدت میدان های عمل کافه ها نیز تغییر کند و آسیب ها تازه در آنجا معنا پیدا کنند

وی عنوان کرد: دوم - متأسفانه «ابزارهای معناساز» در کافه ها را خودمان تولید نمی کنیم، چرا موسیقی کافه تولید نکردیم؟ همانطور که موسیقی ترافیک هم تولید نکردیم، وقت بسیار زیادی از انسان ایرانی در ترافیک می گذرد اما برای آن موسیقی آرام بخش تولید نکرده ایم، برای کافه ها هم موسیقی ایرانی تولید نکرده ایم به همین دلیل عموما موسیقی غربی در آن پخش می شود.

کارشناس فرهنگی- اجتماعی گفت: سوم- چرا راهبردی برای «مصرف و مشارکت» در کافه ها نداریم؟ در حالی که می توانیم با بازتعریف مصرف و مشارکت در کافه ها هم با بدکارکردی های فرهنگ جهانی در کافه ها مقابله کنیم و هم می توانیم به بازتولید دست بزنیم. یکی از دکورها و تزئینات کافه ، کتابخانه آن است. چقدر در کافه ها کتابخانه داریم یا در کتابخانه های کافه ای، قرآن، نهج البلاغه و کتاب های دفاع مقدس را مشاهده می کنیم؟ باید کافه کتاب ها را رونق بدهیم. کافه هایی پر از قفسه های کتاب که مردم از کتاب های آن ب خوانند و قهوه ای بنوشند.

وی تصریح کرد: چهارم- فضا هست اما کم است، ایجاد فرهنگسراها و غیره می تواند اوقات فراغت را پر کنند اما کار جدی تاکنون انجام نشده است. همچنین هزینه کلاس های اوقات فراغت مثل نقاشی و غیره نباید خیلی بالا باشد که خانواده ها نتوانند از پس تأمین آن برای فرزندانشان بربیایند. این وظیفه دولت است که این کلاس ها را برای اقشار محروم فراهم کند، اتفاقا بسیاری از نخبه ها و بچه های با استعداد در نقاط مختلف شهر هستند اما مشکل تأمین هزینه دارند، دولت باید برای این ها کلاس های رایگان برگزار کند.

افروخته گفت: پنجم- راه اندازی سریع تر سینما است، سینما یکی از مظاهر فرهنگی دنیای مدرن است و نبود آن نوعی فقدان فرهنگی محسوب می شود، چندین سال است که یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد از نداشتن سینما رنج می برد و متاسفانه در پر کردن جدول های سرگرمی هم به عنوان سوال مطرح می شود که مرکز استانی که سینما ندارد؟ در شهر یاسوج فضاهای متناظر با هنر، سرگرمی و فراغت مفید کم است و در عرصۀ عمومی مشکل داریم و جایی که شما بتوانید دور هم جمع بشوید وجود ندارد. و بار این خلا به ناچار به دوش کافه ها افتاده که هیچ گونه نظارتی بر آنها اعمال نمی شود.

وی عنوان کرد: ششم- باید از تقلید نادرست دست برداشت، پیشرفت علم و تغییر امکانات زندگی بشر، منافاتی با دین و اخلاق و فرهنگ ندارد. اما جایی که در تقابل با فرهنگ اصیل اسلامی و ملی باشد باید متوقف شود یا با راهکاری درست عرضه شود تا به خودباختگی فرهنگی نینجامد، تغییر فی نفسه بد نیست اما به معنای قابل نقد نبودن نیست. زیرا هر تغییری هم تغییر مطلوب نیست، بنابراین کافه های باید تغییر شکل بدهند و از نامکان هایی نیمه تاریک با شیشه های مکدر و دودی و اتاقک هایی مجزا به مکان هایی روشن و شفاف تغییر شکل بدهند و فرهنگ ملی و دینی و اخلاقی بر آن حکم فرما شود.

خلق را تقلیدشان بر باد داد ای دو صد لعنت بر این تقلید باد

افراخته در مورد راهکارها بیان کرد: فرهنگ سازی راهکار اول برای جلوگیری از آسیب های کافه نشینی، فرهنگ سازی بین خانواده ها و سپس کنترل و نظارت بر فضای کافه ها است. واقعا آموزش خانواده ها مهم است، خیلی از مسائل را خانواده ها نمی دانند و اگر کنترل دستگاه های ناظر و نظارت والدین وجود نداشته باشد، این کافه ها منشأ بسیاری از آسیب ها خواهند شد.

کارشناس فرهنگی- اجتماعی تصریح کرد: دوم نظارت جدی و مستمر است اگر بر کافه ها کنترل و نظارت نشود، آن وقت هر کس هر کاری که دلش بخواهد در آن انجام می دهد. دستگاه های نظارتی ما به خصوص قوه قضائیه هم باید جدی باشند، باید تمهیداتی اتخاذ کنند که کافه دارها و افرادی که در آن کار می کنند از کار و زندگی نیفتند اما سایه آسیب از آن ها دور شود، اکنون وظیفه همه بوده که در مورد کافه ها نظارت جدی داشته باشند.

انتهای پیام/ح