به گزارش خبرگزاری مهر، راستگوترین پدیده ای که در این دنیا به گفتن حقیقت، بی کلام و آوا، شروع به سخن گفتن می کند، آینه است. اما این آینه چگونه می تواند پدیده ای تا این حد و اندازه شگفت انگیز را در خود جای دهد و از هم گسسته نشود؟!

بازشناخت و نگرشی نو در زمینه واقعه کربلا، هر لحظه و همیشه لازم است. پژوهش در این زمینه به جهت گستردگی و ارزشی که این واقعه و پیامد آن پس از قرن ها بر رفتار، منش و اندیشه انسان ها گذاشته است خالی از لطف نیست.

محمدرضا سنگری، پس از بررسی زمینه های نهضت و آغاز نهضت در مدینه و هجرت به مکه به افرادی مانند مسلم بن عقیل و شهیدان قیام مسلم که در این اتفاق تأثیرگذار بودند، پرداخته است.

در مراحل بعدی از کتاب در آستانه حرکت به سمت عراق و خروج از مکه به اوج قصه کربلا یعنی هجرت از مکه به سرزمین کربلا و استقرار کاروان در کربلا پرداخته است.

سنگری با پرداختن به تاسوعا و شب عاشورا به مرحله آغاز نبرد رسیده است و پس از پیش آمدن پدیده مهم اقامه نماز عاشورا، به بررسی شهادت بنی هاشم و غربت و تنهایی امام می پردازد.

در بخشی از کتاب آمده است: «امام در لحظه غربت و تنهایی به میدان نگریست. نگاهش را به چپ و راست چرخاند و یاران شهیدش را مخاطب قرارداد و فرمود: ای حبیب بن مظاهر، ای زهیر بن القین، ای مسلم بن عوسجه و ای شیران شجاع عرصه ی نبرد! چرا صدایتان می زنم و سخنم را نمی شنوید؟ چرا دعوتتان به یاری می کنم و برنمی خیزید! خدایتان رحمت کند، سر از خواب بردارید که حرم نشینان خانواده پیامبر بی یاورند. ای بزرگواران برخیزید و رویاروی این طغیانگران بیدادپیشه دفاع کنید».

چرا باید درباره عاشورا بدانیم؟

فراتر رفتن از مرزهای تاریخ نگاری محض، حرکت از توصیف و نقل صرف پدیده های تاریخی به صرف تجزیه و تحلیل انتقادی آنها، شناخت روابط حاکم بر رخدادهای تاریخی و ارائه مدل فراگیر و عام بر ساختار حرکتی تاریخ بدون تبیین تاریخی امکان ندارد؛ علاوه بر این، می توان به موارد ذیل برای ضرورت پردازش تبیین تاریخی عاشورا اشاره کرد:

*حادثه عاشورا حالت زنده فعلی ندارد و یک پدیده ی تاریخی است، لذا فهم و درک حضوری آن ممکن نیست و باید با ابزار خاص ارزیابی و مطالعه شود.

*عدم تکرار عینی پدیده های تاریخی، ضرایب انحرافی خاصی را در بررسی و ارزیابی مطالعات تاریخی به وجود می آورد، لذا مورخ و محقق باید ضرایب خاص انحراف را در پدیده های تاریخی و خصوصا پدیده ی عاشورا در نظر داشته باشد.

*پدیده تاریخی عاشورا به طور کامل در اسناد و مدارک تاریخی انعکاس نیافته است. لذا محقق و مورخ باید از روش ها و فنون استنتاجی و اجتهادی برای تکمیل عدم انعکاس کامل این پدیده تاریخی در مآخذ و مدارک تاریخی استفاده نماید.

*پدیده تاریخی عاشورا تنها سرگذشت امیران و رجال سیاسی آن نیست؛ بلکه در کنارش باید به ساختار اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی حیات جمعی جامعه آن روز توجه کرد.

*حادثه تاریخی عاشورا به تنهایی معنا و مفهومی ندارد. لذا مورخی که به کالبدشکافی پدیده عاشورا می پردازد، باید آن را در زمینه کلی جامعه اش نگاه کند و چون جمع آوری تمام مدارک پدیده مذکور امکان ندارد، مورخ باید جامعه گذشته را بازسازی نماید.

*تشریح اهداف، انگیزه ها، کنش ها و اعمال عاملان پدیده تاریخی عاشورا نیازمند تبیین های تاریخی است و بدون تبیین تاریخی، شناخت زمینه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حادثه بزرگ عاشورا ممکن نیست.

*تجزیه و تحلیل انتقادی ماهیت قیام عاشورا و کشف عوامل و زوایای ناپیدای شکل گیری آن، بدون کاربست ارکان تبیین تاریخی، تحقق و عینیت نمی یابد.

محمدرضا سنگری با وام داری موارد فوق در ۸۱۶ صفحه، به این پژوهش ها و بازشناخت های مذکور پرداخته است.

این کتاب با قیمت ۶۵ هزار تومان به فروش می رسد، به وقایع پس از جنگ مانند بازگشت کاروان، خطبه خوانی امام سجاد و زندان کوفه نیز پرداخته شده است. نویسنده در پایان هر فصل منابع و مراجعی که از آنها برای تهیه و تنظیم کار مدد گرفته و بهره برده است، ذکر کرده است.