دعای توصیه شده رهبر انقلاب به مجاهدان «حزب الله» را اولین بار چه کسی خواند؟
به گزارش مشرق، در جنگ ۳۳ روزه لبنان که به پیروزی قاطع حزب الله انجامید، حضرت آیت الله خامنه ای توصیه ها و راهکارهایی ارائه می کردند، توصیه به خواندن دعای «جوشن صغیر» یکی از رهنمودهای معنوی در این زمینه بوده است. سرلشکر حاج قاسم سلیمانی در گفت وگوی اختصاصی درباره جنگ ۳۳ روزه ماجرای توصیه معنوی فرمانده کل قوا را روایت کرده است، به همین مناسبت بخش فقه و معارف پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR در این یادداشت ضمن اشاره به توصیه حضرت آیت الله خامنه ای، دعای جوشن صغیر را به اختصار معرفی کرده است. بیشتر بخوانید: فیلم/ واکنش رهبری به گزارش حاج قاسم از جنگ ۳۳ روزه جزئیات جلسه حاج قاسم با رهبر انقلاب در روزهای ابتدایی جنگ ۳۳ روزه
جنگ ۳۳ روزه حزب الله لبنان و رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۸۵ و پیروزی قاطع حزب الله از جهات مختلفی قابل تأمل و بررسی است، یک جهت مهم، تحلیل جنگ از بعد مسائل معنوی است. سرلشکر حاج قاسم سلیمانی از نقش معنویت در پیروزی حزب الله حکایت جالبی را نقل می کند. هنگامی که در تجهیزات جنگی و مسائل نظامی غلبه ی ظاهری با رژیم صهیونیستی بود و ظاهرا هیچ امیدی به شکست دشمن نبود، در ملاقاتی با فرمانده کل قوا، این مسئله مطرح می شود، اما ایشان با اطمینان می گویند در جنگ پیروز می شوید و برای این منظور دستور معنوی ای ارائه می کنند تا به وسیله آن دل مجاهدان مستحکم شود و زمینه دریافت کمک خداوند را فراهم آورد، سرلشکر سلیمانی درباره این ملاقات می گوید:
حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند «به اینها [رزمندگان] بگویید دعای جوشن صغیر بخوانند.» در شیعه عموما دعای جوشن کبیر معروف است و دعای جوشن صغیر حداقل در بین عموم مردم -غیر از خواص- معروف نیست. بعد آقا توضیحی هم دادند که یعنی ما تصور دیگری نکنیم در این موضوع که این دعای جوشن صغیر حالا مثلا چیست؛ مثل بعضی ها که می گویند این چهار تا قل هوالله را بخوان یا مثلا این حمد را بخوان و موضوع حل است. آقا فرمودند:«این دعای جوشن صغیر حالت یک انسان مضطر است؛ انسانی که در یک اضطرار شدید است و می خواهد با خدا حرف بزند.»(۱)
در ادامه مقداری بیشتر با دعای جوشن صغیر آشنا می شویم. ابتدا لازم است توجه کنیم که معصومان در سیره ی تربیتی خود از تعلیم دعا بسیار بهره می بردند و از این رهگذر برای اموری که انسان با آنها مواجه است دستورالعمل های معنوی صادر می کردند. فصلی از این دعاهای معصومین اختصاص به دعا در مقابل دشمنان دارد. جمعیت شیعیان همواره با تهدید از سوی دشمنان مواجه بوده اند، همان طور که ائمه علیهم السلام به این بلا گرفتار بوده اند. در این شرایط دعا سلاح مؤمنینی بود که همه راه ها در مقابله با دشمنان بسته می شد و راه مادی برای پیروزی نداشتند.(۲)
در کتاب های شیعه دو دعا با نام های «جوشن کبیر» و «جوشن صغیر» وارد شده است. جوشن به معنای زره و سپر است و این دعاها سپری برای مؤمنان در مقابل مشکلات خارجی بوده است. دعای جوشن کبیر از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل شده است، در یکی از غزوات، جبرئیل از طرف خداوند برای رسول اکرم پیامی آورد که زره جنگی را از تن بیرون کن و به جای آن این دعا را بخوان. دعای جوشن کبیر بسیار مفصل است و شامل صد بند می شود که خواندن آن در شب های قدر توصیه شده است.
دعای جوشن صغیر از امام کاظم علیه السلام به شیعیان رسیده است. ماجرای آن بدین قرار است که حسین بن علی، معروف به «شهید فخ» از نوادگان امام حسن علیه السلام، علیه حکومت ظالم بنی عباس قیام کرد. هادی عباسی او را به شهادت رسانید و سپس قصد آن را داشت که تهدید کننده اصلی حکومت خود یعنی امام کاظم علیه السلام را از سر راه بردارد. این خبر توسط علی بن یقطین که اصحاب خاص حضرت بود به ایشان رسید و خانواده و جمعی از یاران به امام گفتند که خودتان را از چشم این ستمگر دور کنید و به زندگی مخفیانه روی آورید. امام علیه السلام رو کرد به خانواده و اصحابش و فرمود ترس را از خود دور کنید، اولین نامه ای که از عراق می آید خبر مرگ هادی عباسی خواهد رسید. اصحاب از علت آن پرسیدند امام فرمودند در خواب رسول خدا صلی الله علیه وآله را دیدم و از دشمنان به ایشان شکایت کردم. پیامبر دستم را گرفت و فرمود «لحظاتی پیش خداوند دشمنت را هلاک کرد، بنابراین شکر الهی را نیکو به جا آور.» امام کاظم علیه السلام به شکرانه این خبر، رو به قبله و دست ها را به آسمان بلند کرد و این دعا را خواند.(۳) اصحاب سخنان حضرت را نوشتند و این دعای امام کاظم علیه السلام به دعای جوشن صغیر معروف شد و در کتاب های معتبر حدیثی نقل شد. این دعا شامل ۱۹ بند است که در هر فقره مشکلات و بلایایی که ممکن است به انسان برسد یادآوری شده است، سپس از خداوند که برطرف کننده آن خطرهاست شکرگزاری می شود و در پایان هر فقره بر پیامبر و خاندانش صلوات فرستاده می شود و از خداوند درخواست می شود که انسان را در زمره شکرگزاران قرار دهد.(۴)
خواندن این دعا در مواقع احساس خطر از ناحیه دشمن توسط علما بسیار سفارش شده است. رزمندگان حزب الله در جنگ ۳۳ روزه پس از توصیه ی حضرت آیت الله خامنه ای به خواندن این دعا اهتمام ورزیدند و ثمره ی دعای جوشن صغیر را در صحنه عمل تجربه کردند. سرلشکر سلیمانی درباره اثر ترویج این دعا در آن ایام چنین می گوید: مسئله ی دعای جوشن صغیر رایج شد؛ چون این دعا مفاهیم خیلی ارزنده ی عرفانی و معنوی و عبودی دارد و شاید بتوان گفت جزو بهترین دعاهای مفاتیح است. انتشار این دعا وسعت پیدا کرد و تلویزیون المنار به شکل مرتب آن را با صوت زیبا و حزینی پخش می کرد. حتی در بین مسیحیان هم این دعا را می خواندند. چون دعا، دعای الهی است، عرفانی است و متعلق به یک طایفه نیست. یعنی هر کسی که عبودیت و تعبد داشته باشد، به قدرت الهی و به خداوند سبحان اعتقاد داشته باشد، این دعا در او اثر می گذارد؛ لذا این پیام خیلی مؤثر بود و شروعی شد برای تحرک دیگری و می توان گفت که خون تازه ای در وجود حزب الله دمید تا حزب الله با امید و اعتمادبه نفس بیشتری وارد معرکه با دشمن شد.(۵)
همان طور که بیان شد دعا در سبک زندگی انسان نقشی منحصر به فرد دارد و اگر دعا نباشد خداوند به بندگان توجهی نمی کند. دعای جوشن صغیر یکی از یادگارهای حدیثی امام کاظم علیه السلام برای ما است به خصوص برای کسانی که در جبهه جهاد در مقابله با دشمن فعالیت می کنند، دارای اثرات فراوانی است به طوری که معادله قدرت را به نفع جبهه ی مؤمنین تغییر می دهد. در پایان به فرازی از این دعای دلنشین توجه می کنیم:
«الهی وسیدی وکم من عبد امسی و اصبح مغلولا مکبلا فی الحدید بایدی العداة لایرحمونه، فقیدا من اهله و ولده، منقطعا عن اخوانه و بلده، یتوقع کل ساعة بای قتلة یقتل، و بای مثلة یمثل به، و انا فی عافیة من ذلک کله، فلک الحمد یا رب من مقتدر لا یغلب، و ذی اناة لا یعجل، صل علی محمد و آل محمد، و اجعلنی لنعمائک من الشاکرین، و لآلائک من الذاکرین.»
ترجمه:
«ای معبود من و ای آقا و سرورم، چه بسیار بنده ای که شب و روزش را در غل و زنجیر آهنین در اسارت دشمنان بی رحم، دور از زن و فرزند و جدای از برادران و شهرش سپری کند، در حالی که هر ساعت انتظار می کشد که چگونه کشته خواهد شد و چگونه اعضای بدنش قطعه قطعه می شود و من در سلامتی از همه این گرفتاری ها به سر می برم، پس ای پروردگار من، حمد و سپاس از آن توست به خاطر نیروی شکست ناپذیرت و شکیبایی بی شتابت، بر محمد و خاندان پاکش درود فرست و مرا از سپاسگزاران نعمت ها و یادکنندگان احسانت قرار بده.»(۶)
۱) ناگفته های جنگ ۳۳ روزه در گفت وگوی اختصاصی با سرلشکر حاج قاسم سلیمانی، پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR
۲) سیدمحمدباقر حکیم «نظام العبادات فی مدرسة اهل البیت (علیهم السلام) (۴)» رسالة الثقلین، شماره ۲۸، ص ۷۲.
۳) مهج الدعوات و منهج العبادات، سیدبن طاووس، ص ۲۱۸-۲۱۹.
۴) دانشنامه جهان اسلام و دانشنامه مجازی ویکی شیعه مدخل «دعای جوشن کبیر»
۵) ناگفته های جنگ ۳۳ روزه در گفت وگوی اختصاصی با سرلشکر حاج قاسم سلیمانی، پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR
۶) ترجمه دعا به نقل از: مفاتیح نوین، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، makarem.ir
جنگ ۳۳ روزه حزب الله لبنان و رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۸۵ و پیروزی قاطع حزب الله از جهات مختلفی قابل تأمل و بررسی است، یک جهت مهم، تحلیل جنگ از بعد مسائل معنوی است. سرلشکر حاج قاسم سلیمانی از نقش معنویت در پیروزی حزب الله حکایت جالبی را نقل می کند. هنگامی که در تجهیزات جنگی و مسائل نظامی غلبه ی ظاهری با رژیم صهیونیستی بود و ظاهرا هیچ امیدی به شکست دشمن نبود، در ملاقاتی با فرمانده کل قوا، این مسئله مطرح می شود، اما ایشان با اطمینان می گویند در جنگ پیروز می شوید و برای این منظور دستور معنوی ای ارائه می کنند تا به وسیله آن دل مجاهدان مستحکم شود و زمینه دریافت کمک خداوند را فراهم آورد، سرلشکر سلیمانی درباره این ملاقات می گوید:
حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند «به اینها [رزمندگان] بگویید دعای جوشن صغیر بخوانند.» در شیعه عموما دعای جوشن کبیر معروف است و دعای جوشن صغیر حداقل در بین عموم مردم -غیر از خواص- معروف نیست. بعد آقا توضیحی هم دادند که یعنی ما تصور دیگری نکنیم در این موضوع که این دعای جوشن صغیر حالا مثلا چیست؛ مثل بعضی ها که می گویند این چهار تا قل هوالله را بخوان یا مثلا این حمد را بخوان و موضوع حل است. آقا فرمودند:«این دعای جوشن صغیر حالت یک انسان مضطر است؛ انسانی که در یک اضطرار شدید است و می خواهد با خدا حرف بزند.»(۱)
در ادامه مقداری بیشتر با دعای جوشن صغیر آشنا می شویم. ابتدا لازم است توجه کنیم که معصومان در سیره ی تربیتی خود از تعلیم دعا بسیار بهره می بردند و از این رهگذر برای اموری که انسان با آنها مواجه است دستورالعمل های معنوی صادر می کردند. فصلی از این دعاهای معصومین اختصاص به دعا در مقابل دشمنان دارد. جمعیت شیعیان همواره با تهدید از سوی دشمنان مواجه بوده اند، همان طور که ائمه علیهم السلام به این بلا گرفتار بوده اند. در این شرایط دعا سلاح مؤمنینی بود که همه راه ها در مقابله با دشمنان بسته می شد و راه مادی برای پیروزی نداشتند.(۲)
در کتاب های شیعه دو دعا با نام های «جوشن کبیر» و «جوشن صغیر» وارد شده است. جوشن به معنای زره و سپر است و این دعاها سپری برای مؤمنان در مقابل مشکلات خارجی بوده است. دعای جوشن کبیر از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل شده است، در یکی از غزوات، جبرئیل از طرف خداوند برای رسول اکرم پیامی آورد که زره جنگی را از تن بیرون کن و به جای آن این دعا را بخوان. دعای جوشن کبیر بسیار مفصل است و شامل صد بند می شود که خواندن آن در شب های قدر توصیه شده است.
دعای جوشن صغیر از امام کاظم علیه السلام به شیعیان رسیده است. ماجرای آن بدین قرار است که حسین بن علی، معروف به «شهید فخ» از نوادگان امام حسن علیه السلام، علیه حکومت ظالم بنی عباس قیام کرد. هادی عباسی او را به شهادت رسانید و سپس قصد آن را داشت که تهدید کننده اصلی حکومت خود یعنی امام کاظم علیه السلام را از سر راه بردارد. این خبر توسط علی بن یقطین که اصحاب خاص حضرت بود به ایشان رسید و خانواده و جمعی از یاران به امام گفتند که خودتان را از چشم این ستمگر دور کنید و به زندگی مخفیانه روی آورید. امام علیه السلام رو کرد به خانواده و اصحابش و فرمود ترس را از خود دور کنید، اولین نامه ای که از عراق می آید خبر مرگ هادی عباسی خواهد رسید. اصحاب از علت آن پرسیدند امام فرمودند در خواب رسول خدا صلی الله علیه وآله را دیدم و از دشمنان به ایشان شکایت کردم. پیامبر دستم را گرفت و فرمود «لحظاتی پیش خداوند دشمنت را هلاک کرد، بنابراین شکر الهی را نیکو به جا آور.» امام کاظم علیه السلام به شکرانه این خبر، رو به قبله و دست ها را به آسمان بلند کرد و این دعا را خواند.(۳) اصحاب سخنان حضرت را نوشتند و این دعای امام کاظم علیه السلام به دعای جوشن صغیر معروف شد و در کتاب های معتبر حدیثی نقل شد. این دعا شامل ۱۹ بند است که در هر فقره مشکلات و بلایایی که ممکن است به انسان برسد یادآوری شده است، سپس از خداوند که برطرف کننده آن خطرهاست شکرگزاری می شود و در پایان هر فقره بر پیامبر و خاندانش صلوات فرستاده می شود و از خداوند درخواست می شود که انسان را در زمره شکرگزاران قرار دهد.(۴)
خواندن این دعا در مواقع احساس خطر از ناحیه دشمن توسط علما بسیار سفارش شده است. رزمندگان حزب الله در جنگ ۳۳ روزه پس از توصیه ی حضرت آیت الله خامنه ای به خواندن این دعا اهتمام ورزیدند و ثمره ی دعای جوشن صغیر را در صحنه عمل تجربه کردند. سرلشکر سلیمانی درباره اثر ترویج این دعا در آن ایام چنین می گوید: مسئله ی دعای جوشن صغیر رایج شد؛ چون این دعا مفاهیم خیلی ارزنده ی عرفانی و معنوی و عبودی دارد و شاید بتوان گفت جزو بهترین دعاهای مفاتیح است. انتشار این دعا وسعت پیدا کرد و تلویزیون المنار به شکل مرتب آن را با صوت زیبا و حزینی پخش می کرد. حتی در بین مسیحیان هم این دعا را می خواندند. چون دعا، دعای الهی است، عرفانی است و متعلق به یک طایفه نیست. یعنی هر کسی که عبودیت و تعبد داشته باشد، به قدرت الهی و به خداوند سبحان اعتقاد داشته باشد، این دعا در او اثر می گذارد؛ لذا این پیام خیلی مؤثر بود و شروعی شد برای تحرک دیگری و می توان گفت که خون تازه ای در وجود حزب الله دمید تا حزب الله با امید و اعتمادبه نفس بیشتری وارد معرکه با دشمن شد.(۵)
همان طور که بیان شد دعا در سبک زندگی انسان نقشی منحصر به فرد دارد و اگر دعا نباشد خداوند به بندگان توجهی نمی کند. دعای جوشن صغیر یکی از یادگارهای حدیثی امام کاظم علیه السلام برای ما است به خصوص برای کسانی که در جبهه جهاد در مقابله با دشمن فعالیت می کنند، دارای اثرات فراوانی است به طوری که معادله قدرت را به نفع جبهه ی مؤمنین تغییر می دهد. در پایان به فرازی از این دعای دلنشین توجه می کنیم:
«الهی وسیدی وکم من عبد امسی و اصبح مغلولا مکبلا فی الحدید بایدی العداة لایرحمونه، فقیدا من اهله و ولده، منقطعا عن اخوانه و بلده، یتوقع کل ساعة بای قتلة یقتل، و بای مثلة یمثل به، و انا فی عافیة من ذلک کله، فلک الحمد یا رب من مقتدر لا یغلب، و ذی اناة لا یعجل، صل علی محمد و آل محمد، و اجعلنی لنعمائک من الشاکرین، و لآلائک من الذاکرین.»
ترجمه:
«ای معبود من و ای آقا و سرورم، چه بسیار بنده ای که شب و روزش را در غل و زنجیر آهنین در اسارت دشمنان بی رحم، دور از زن و فرزند و جدای از برادران و شهرش سپری کند، در حالی که هر ساعت انتظار می کشد که چگونه کشته خواهد شد و چگونه اعضای بدنش قطعه قطعه می شود و من در سلامتی از همه این گرفتاری ها به سر می برم، پس ای پروردگار من، حمد و سپاس از آن توست به خاطر نیروی شکست ناپذیرت و شکیبایی بی شتابت، بر محمد و خاندان پاکش درود فرست و مرا از سپاسگزاران نعمت ها و یادکنندگان احسانت قرار بده.»(۶)
۱) ناگفته های جنگ ۳۳ روزه در گفت وگوی اختصاصی با سرلشکر حاج قاسم سلیمانی، پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR
۲) سیدمحمدباقر حکیم «نظام العبادات فی مدرسة اهل البیت (علیهم السلام) (۴)» رسالة الثقلین، شماره ۲۸، ص ۷۲.
۳) مهج الدعوات و منهج العبادات، سیدبن طاووس، ص ۲۱۸-۲۱۹.
۴) دانشنامه جهان اسلام و دانشنامه مجازی ویکی شیعه مدخل «دعای جوشن کبیر»
۵) ناگفته های جنگ ۳۳ روزه در گفت وگوی اختصاصی با سرلشکر حاج قاسم سلیمانی، پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR
۶) ترجمه دعا به نقل از: مفاتیح نوین، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، makarem.ir
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «دعای توصیه شده رهبر انقلاب به مجاهدان «حزب الله» را اولین بار چه کسی خواند؟» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.