ایسنا/خراسان رضوی نزدیکی به انتخابات مجلس بهانه خوبی است برای تعمیق دانش تئوری درباره سیاست و علوم سیاسی، بنابراین در سلسله نوشتارهایی مطالب بنیادین سیاست و علوم سیاسی به شکلی شفاف و آسان تشریح می شوند.

یکی از مهم ترین پرسش های بشر، چیستی سیاست و عمل سیاسی است، به جرات می توان گفت در کنار فلسفه، سیاست قدیمی ترین دانش بشری است. بسیاری از اندیشمندان بر این باورند که از زمان انسان های نخستین و دوران شکار، عمل سیاسی وجود داشته است.

بن مایه سیاست، قدرت است. بسیاری از اندیشمندان باور دارند هیچ رابطه انسانی و حیوانی بدون اعمال قدرت میسر نیست. همیشه حتی در یک جمع دو نفره، یک نفر دست بالا را دارد.

تعریفات متعددی برای سیاست بیان شده و این تعریفات ارتباط تنگاتنگی با جهان بینی و فلسفه سیاسی ارائه دهنگان خود دارند. پیروان مکتب آتن آن را « پیگیری منافع عمومی» می دانند، در قرون ۱۵ و ۱۶ به دنبال گسترش تلقی دولت به عنوان یک سازمان اداری تخصصی، پیچیده و وسیع، سیاست به عنوان « اعمال دولت » تلقی شد. علمای معاصر سیاست را شامل « طرح و اجرای خط مشی های عمومی » می دانند.

به نظر میرسد جامع ترین و مانع ترین تعریف سیاست، « اعمال قدرت » باشد. پس از کش وقوس های فراوان، سیاست و قدرت با این جمله پیوندی کلیدی خورده اند: « چه کسی چه چیزی را در کجا، چگونه و برای چه اعمال یا توزیع می کند؟»

سیاست مانند هر علم و فن دیگری ابزارهای خود را دارد. دولت، حکومت، حاکمیت، ملت، سرزمین، زور و قدرت مشروع و خیلی چیزهای دیگر از آن جمله اند. نخستین و مهمترین نکته این است که بدانید تعریف حکومت و دولت در نزد مردم دقیقا برعکس تعاریف اینها در علم سیاست است.

در علوم سیاسی دولت یک امر همیشگی و دائمی است. از همان انسان بدوی تا کنون به شیوه های البته بسیار متفاوت وجود داشته است. اصولا هرجا گروهی از مردم به شکلی توده ای و کمی نظام مند در کنار هم زندگی کنند دولت شکل می گیرد.

به محض اعمال قدرت در یک توده مردمی، دولت ایجاد شده است. در واقع در شکل امروزی اگر مثال بزنیم دولت فقط قوه مجریه نیست، بلکه شامل تمام سه قوه و سایر بازیگران سیاسی رسمی و مشروع نیز می شود، از آن طرف حکومت شامل هر سه قوه نمی شود، حکومت، آن بخشی از دولت- ملت است که امور اجرایی و نظارتی را پیگیری کند.

در نوشتارهای بعدی سایر مفاهیم پایه ای و بنیادین سیاست تشریح خواهند شد.

منابع:

کتاب سیاست، آندرو هیوود

مقدمه نظریه سیاسی، آندرو هیوود

بنیادهای علم سیاست، عبدالرحمن عالم

آموزش دانش سیاسی، عبدالحسین بشیریه

فهم اندیشه ها و جنبش های سیاسی، تونی بوید و کوین هریسون

جامعه شناسی، آنتونی گیدنز و کارن برد سال



انتهای پیام