بخش نفت و گاز یکی از سودده ترین و استراتژیک ترین حوزه های اقتصادی سوریه است که روسیه برای جبران هزینه های حضور نظامی و تثبیت نفوذ خود در این کشور، در این بخش سرمایه گذاری کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، از لحاظ تاریخی شرکت های روسیه در صنعت انرژی سوریه نقش مهمی ایفا کرده اند.

شرکت استروی ترانس گاز (STG) از اوایل سال ۲۰۰۰ اقدام به سرمایه گذاری در سوریه کرد. استروی ترانس گاز در تکمیل خط لوله گاز عرب (Arab Gas Pipeline) به طول ۱۲۰۰ کیلومتر که گاز مصر را به کشورهای اردن، سوریه و لبنان می رساند، نقش مهمی ایفا کرده است. در سال ۲۰۰۹ نیز به صورت موفقیت آمیز، واحد پردازش گاز جنوب در هایان (منطقه ۴۸ کیلومتری حمص) را راه اندازی کرد. همچنین توسعه میادین گازی تدمر توسط این شرکت روسی در مشارکت با شرکت گاز سوریه انجام شده است. این شرکت پس از واگذاری پروژه های دولت سوریه بدون طی تشریفات به شرکت های روسیه در سال ۲۰۱۶ فعالیت خود در بخش انرژی را افزایش داده و اکنون یکی از فعال ترین شرکت ها در بازسازی سوریه است.

این شرکت و سایر شرکت های حوزه انرژی روسیه قراردادهای بلندمدت متعددی با دولت سوریه برای استخراج و اکتشاف نفت و گاز و معادن انجام داده اند که برخی از این قراردادها در زمان عدم حضور نظامی روسیه امضاء شده است. در ادامه به بررسی برخی از قراردادهای مهم روسیه و سوریه در حوزه انرژی می پردازیم:

۱- قرارداد عمریت (Amrit)

دولت سوریه در سال ۲۰۱۳ قراردادی با شرکت سویوز نفت گاز (Soyuzneftegaz) روسیه با عنوان عمریت (Amrit) منعقد کرد که به موجب آن شرکت سویوز نفت گاز به مدت ۲۵ سال می تواند برای اولین بار در آب های سرزمینی سوریه در مدیترانه نسبت به اکتشاف گاز اقدام کند. این قرارداد تا سال ۲۰۱۸ مسکوت ماند و درنهایت در سال ۲۰۱۸ این شرکت در جنوب طرطوس اکتشاف خود را آغاز کرد. به گفته وزیر نفت سوریه در آب های سرزمینی این کشور، ۵ بلوک گازی با ظرفیت هر بلوک ۲۵۰ میلیارد متر مکعب وجود دارد که ذخیره یک بلوک به میزان ذخیره کل میادین خشکی سوریه به میزان ۲۴۱ میلیارد متر مکعب است. مطابق آمارها، کل ذخایر گازی مدیترانه حدود ۳٫۵ میلیارد مترمکعب تخمین زده می شود.

۲- اکتشاف نفت در شمال شرق سوریه

قرارداد دیگر، قرارداد اکتشاف و تولید نفت در دو بلوک ۷ و ۱۹ از میدان های نفتی شمال شرق، معروف به جزیره سوریه (منطقه میانی رقه، دیرالزور و حسکه) با شرکت مرکوری (Mercury LLC) است. همچنین دولت سوریه قرارداد دیگری برای توسعه بلوک گازی ۲۳ در شمال دمشق با شرکت ولادا (Velada LLC) منعقد کرده است. این قراردادها در سپتامبر ۲۰۱۹ توسط وزارت نفت و منابع معدنی سوریه با این دو شرکت منعقد و در دسامبر همان سال در مجلس سوریه به تصویب رسید.

مدت زمان اکتشاف نفت در جزیره سوریه ۵ سال و تا ۷ سال نیز قابل تمدید است. بر اساس اعلام مقامات سوریه سهم این کشور از قرارداد فوق ۱۲٫۵ درصد از کل درآمد حاصل است. تمام هزینه های اکتشاف بر عهده شرکت روسی است و بعد از اکتشاف از طریق درآمد حاصل جبران می شود.

علاوه بر اکتشاف و استخراج نفت و گاز، روسیه در بحث تعمیر و نگهداری پالایشگاه های سوریه نیز ورود کرده و پالایشگاه های مختلفی را به مدار تولید بازگردانده است. ازجمله این پالایشگاه ها می توان به پالایشگاه های حمص در شرق سوریه و بانیاس در طرطوس اشاره کرد. پالایشگاه حمص با ظرفیت پالایش ۱۱۰ هزار بشکه و بانیاس با ظرفیت ۱۳۰ هزار بشکه در دوران قبل از جنگ نقش اصلی را در تأمین سوخت سوریه ایفا می کردند. جدول زیر وضعیت برخی از مهم ترین قراردادهای نفتی بین روسیه و سوریه را نشان می دهد:

وضعیت برخی از مهم ترین قراردادهای نفتی بین روسیه و سوریه

از سوی دیگر، صنعت برق نیز ازجمله صنایعی است که در جنگ سوریه آسیب های زیادی دیده است. این آسیب ها علاوه بر ایجاد مشکل در تأمین برق خانگی برای صنایع سوریه نیز مشکلات عدیده ای به وجود آورده است. روسیه در این بخش نیز واردشده و تعدادی از نیروگاه های سوریه را بازسازی کرده است. براساس گزارش اندیشکده چتم هاوس آمریکا، قراردادی بین دو کشور در سال ۲۰۱۸، برای ساخت نیروگاه ها و توربین های جدید با ظرفیت ۲۶۵۰ مگاوات در مناطقی ازجمله حلب، محرده (واقع در حماه)، تیشرین (واقع در دمشق)، دیرالزور و شهرک الزهرا (واقع در حلب) امضاء شده است.

روسیه در بخش معادن سوریه نیز وارد شده و توانسته است با عقد قراردادی علاوه بر راه اندازی معادن از کارافتاده سوریه و تامین نیازهای آن به صادرات نیز اقدام کند. قبل از آغاز بحران، سوریه یکی از تولیدکنندگان فسفات بود و سالانه ۳٫۵ میلیون تن فسفات بخصوص در معادن شرقی خود تولید می کرد. از معروف ترین معادن فسفات سوریه می توان به معادن نزدیک شهر تدمر (پالمیرا) شامل معادن خنیفیس و الشرقیه در ۶۰ و ۴۵ کیلومتری جنوب غرب تدمر در استان حمص در شرق سوریه اشاره کرد که دارای مرغوبترین فسفات های جهان هستند. ذخایر پیش بینی شده فسفات این دو معدن به ۱٫۸ میلیارد تن می رسد و بخش اعظمی از کل ذخایر ۲٫۴ میلیارد تنی فسفات سوریه را به خود اختصاص می دهند.

بعد از آزادسازی شهر تدمر در سال ۲۰۱۷ قراردادی برای بازسازی و بهره برداری از این معادن به مدت ۵۰ سال بین شرکت استروی ترانس گاز (STG) و سازمان زمین شناسی سوریه (ذیل وزارت نفت و منابع معدنی سوریه است)، انجام شد.

این قرارداد در مارس ۲۰۱۸ به تصویب مجلس سوریه نیز رسید و یک ماه بعد نیز توسط رئیس جمهور بشار اسد برای اجرا به سازمان عمومی زمین شناسی و منابع معدنی سوریه ابلاغ شد. به موجب این قرارداد، شرکت روسی طی ۵۰ سال، سالانه ۲٫۲ میلیون تن فسفات برداشت خواهد کرد. سهم روسیه از درآمد این معادن ۷۰ درصد و سوریه ۳۰ درصد خواهد بود.

مطابق اظهارات مقامات سوریه، در این معادن از ظرفیت ۱٫۸ میلیارد تنی، هفت بلوک با مجموع ذخایر ۷۰۰ میلیون تن آماده بهره برداری هستند که سهم روسیه یک بلوک حدود ۱۰۵ میلیون تنی است. از طرف دیگر، روسیه می خواهد برای رساندن فسفات های استخراج شده از معادن یادشده، راه آهنی از شرق سوریه و از محل این معادن به بندر طرطوس که اجاره کرده است راه اندازی کند. تصویر زیر نقشه معادن سوریه است:

نقشه معادن سوریه (معادن مورد توافق به رنگ قرمز هستند)

به گزارش فارس، مدل و مدت قراردادهای روسیه در این بخش های کشور سوریه نشاندهنده عزم روسیه برای ماندگاری بلند مدت و نیز تلاش برای اخذ سود حداکثری حتی در شرایط بحران سوریه دارد.

انتهای پیام/