به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم در سرفصل ها و توصیه هایی اساسی با اشاره به کلیدی بودن بحث اقتصاد تاکید کرده اند «اقتصاد قوی، نقطه ی قوت و عامل مهم سلطه ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه ی ضعف و زمینه ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است. فقر و غنا در مادیات و معنویات بشر اثر می گذارد، اقتصاد البته هدف جامعه ی اسلامی نیست، اما وسیله ای است که بدون آن نمی توان به هدف ها رسید.» (۱۲/۱۱/۱۳۹۷)

تأکید بر تقویت اقتصاد مستقل کشور که مبتنی بر تولید انبوه و باکیفیت و توزیع عدالت محور و مصرف به اندازه و بی اسراف و مناسبات مدیریتی خردمندانه است و در سال های اخیر از سوی ایشان بارها تکرار و بر آن تأکید شده، به خاطر همین تأثیر شگرفی است که اقتصاد می تواند بر زندگی امروز و فردای جامعه بگذارد. مهم ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخش هایی از اقتصاد که در حیطه ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیت داخلی، استفاده ی اندک از ظرفیت نیروی انسانی کشور، بودجه بندی نامتوازن و سرانجام، عدم ثبات سیاست های اجرایی اقتصاد و عدم رعایت اولویت ها و وجود هزینه های زائد و حتی مسرفانه در بخش هایی از دستگاه های حاکمیت است.

توجه به سرمایه های اجتماعی و انسانی، زیر ساخت اصلی توسعه پایدار

اصلی ترین زیرساخت های توسعه پایدار توجه و تقویت سرمایه های انسانی و اجتماعی است. در تولید و رشد اقتصادی سه عامل نقش اساسی ایفا می کند، همان طور که سرمایه فیزیکی، با ایجاد تغییرات در مواد، برای شکل دادن به ابزارهایی که تولید را تسهیل می کنند به وجود می آیند، سرمایه انسانی نیز با تغییر دادن افراد یک جامعه برای واگذاری مهارت ها و تواناییها به آن ها پدید می آیند و انسان ها را توانا می سازند تا به شیوه هایی جدید و مطلوب تر رفتار کنند و سرمایه اجتماعی به مجموع منابعی که در بنیاد روابط خانوادگی و در سازمان اجتماعی جامعه وجود دارد و برای رشد شناختی و اجتماعی افراد آن سودمند است، اطلاق می شود و به روابط اقتدار، اعتماد و هنجارهای یک جامعه برمی گردد. هرچقدر این سه سرمایه ضریب فزاینده یا ضریب تکاثر بیشتری داشته باشند، نقش پررنگ تری را در رشد اقتصادی و به تبع آن بر بهره وری ایفا می کنند.

موهبت جمعیتی ایران برای رشد تولید سرانه مطلوب است

پنجره و موهبت جمعیتی به دو دلیل موجب ایجاد فرصتهایی برای رشد تولید سرانه و رشد اقتصادی میشود، اول اینکه با افزایش تولید ملی، نوعی تأثیر خالص ساختار سنی در GDP کل وجود دارد و افزایش جمعیت در سنین فعالیت منجر به افزایش نسبت تولیدکنندگان به مصرفکنندگان میشود و این شرایط برای رشد تولید سرانه مطلوب است. مورد دوم به مدیریت مصرف که بر اثرات رفتاری ساختار سنی در حال تغییر برمی گردد، ارتباط دارد. اثرات رفتاری اشکال مختلفی دارند زیرا در یکسو بدنه در حال رشدی از نیروی کار جوان در ساختار نیروی کار وجود دارد که می تواند بهره وری و تولید را افزایش دهد و در سوی دیگر، با توجه به الگوی چرخه زندگی، تغییرات ساختار سنی با ایجاد تغییراتی در الگوهای تولید و مصرف منجر به افزایش تولید و پس انداز می شود.

تورم جوانی و فرصت طلایی رشد اقتصادی

گفتنی است در گزارش اخیر پژوهشکده آمار در همین خصوص آمده است، اقتصاددانان وضعیت تورم جوانی را به عنوان «فرصت طلایی» برای رشد اقتصادی در نظر می گیرند. این وضعیت که از آن به عنوان دوران طلایی جمعیت نیز نامبرده می شود تا دهه ۱۴۳۰ طول می کشد. در این دوران نسبت جمعیت در سنین فعالیت افزایش یافته و به حداکثر خود یعنی حدود ۷۰ درصد میرسد. در حال حاضر، در کشور ۶۹ درصد جمعیت در سنین فعالیت ۶۴-۱۵ سال قرار دارد. برخی از اقتصاددانان، افزایش و تراکم جمعیت را علت اساسی فنون تولیدی و درنتیجه، رشد و پیشرفت اقتصادی می دانند.

از دیدگاه جهانی نیز یکی از مشخصه های توسعه، رشد جمعیت است و اهمیت موضوع در اینجا است که با وجود چشم اندازهای مثبت در تأثیر تحولات ساختار جمعیتی در رشد اقتصادی هیچ یک از دو مرحله سود جمعیتی به خودی خود رخ نمی دهد و اساسا شرایط بالقوه ای است که صرفا با سیاست گذاری و برنامه ریزی مؤثر و متناسب با هر دوران می تواند به فعل درآید. بدیهی است به فعل درآمدن این فرصت بالقوه در بعد اقتصادی، مستلزم توجه ویژه به نقش تغییرات ساختار سنی در «چرخه عمر اقتصادی» می باشد. یک نقش بسیار مهم و کلان تغییرات ساختار سنی در چرخه عمر اقتصادی، تأثیر آن در رشد اقتصادی است. برای این منظور، مدل های اقتصادی و جمعیت شناختی اندازه گیری میزان تأثیرپذیری رشد اقتصادی از تغییرات ساختار سنی جمعیت (با فرض ثابت بودن تأثیر سایر عوامل) ارائه شد که مقوله حساب های ملی انتقالات و سود جمعیتی اول و دوم در ایران و جهان محورهای اصلی بحث را به خود اختصاص دادند تا مشخص شود در چه دوره زمانی، سوددهی جمعیتی، مثبت و در چه دوره زمانی این سوددهی منفی است.

زمینه سود جمعیتی تا سال ۱۴۱۰ فراهم است

نتایج بررسی ها نشان داد که زمینه سود جمعیتی اول به مدت حدودا ۴۰ سال از اواسط دهه ۱۳۶۰ تا اواسط دهه ۱۴۱۰ فراهم شده و در مقاطع میانی دوره زمانی مذکور تا بیشینه ای در حدود ۲٫۳ درصد از رقم مربوط به رشد اقتصادی ایران (بدون در نظر گرفتن تأثیر سایر عوامل) به سود جمعیتی اول اختصاص داشته است. پیش بینی ها نیز نشان داد پس از این دوره، زمینه سود جمعیتی دوم در ایران آغاز می شود که از لحاظ مقدار افزایش سالانه در رشد اقتصادی، در نقطه اوج از مرز ۲ درصد نیز فراتر می رود و از لحاظ زمانی تا حدود ۸۸ سال به طور پیوسته دوام دارد که متوسط این سود برای قاره های مختلف دنیا در نقطه اوج به یک درصد افزایش سالانه در رشد اقتصادی می رسد و از لحاظ زمان، برای بیش از ۱۵۰ سال ماندگار خواهد بود.

فرصت عالی جمعیت جوان در کشور و برنامه های روی زمین مانده توسعه

به گزارش تسنیم، هرچند موضوع فرصت جمعیت جوان یکی از زمینه های رشد اقتصاد پایدار قلمداد شده است اما به لحاظ اجرایی بسیاری از اهداف برنامه های توسعه ای اقتصادی کشور روی زمین مانده است.

بر این اساس درحالی که تنها یک سال به پایان فرصت تعیین شده در برنامه ششم توسعه باقی مانده، مطالبه تحقق اقتصاد قوی در بیانیه گام دوم، مسئولیت دو چندان را متوجه مسئولان کرده است. به این ترتیب بایستی مشخص شود چرا از برنامه زمان بندی شده در برنامه ششم فاصله گرفته ایم.

گفتنی است، در اهداف قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (١٣٩۶- ١۴� � ) که در جدول زیر نمایش داده شده است، به منظور دستیابی به رشد اقتصادی متوسط سالانه هشت درصد و ضریب جینی (٣۴/� ) در سال پایانی برنامه، اهداف کمی کلان و بخش های اقتصادی به تفکیک تعیین شده است.

در ماده چهار قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که در جدول شماره زیر نمایش داده شده است، و تأمین حداقل دو و هشت دهم درصد از رشد هشت درصدی اقتصاد از محل ارتقای بهره وری کل عوامل تولید و همچنین رشد سرمایه گذاری به میزان متوسط سالانه بیست و یک و چهاردهم درصد تعیین شده است.

انتهای پیام/