شب بیست و سوم رمضان چه اعمالی دارد؟

به گزارش خبرنگار مهر، امشب شب بیست و سوم ماه رمضان المبارک و سومین شب از لیالی مبارکه قدر است. مرحوم محدث قمی در کتاب شریف مفاتیح الجنان در خصوص اعمال این شب مطالبی را نقل کرده است:
این شب از دو شب قدر گذشته برتر است و از روایات بسیار استفاده می شود که شب قدر همین شب است و این شب، شب «جهنی» است یعنی شبی است که دعاها در آن اجابت می شود و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهی مقدر می گردد و برای این شب غیر از اعمالی که با «دو شب قدر گذشته» مشترک است، چند عمل دیگر است:
اول
خواندن سوره «عنکبوت» و «روم» که امام صادق (علیه السلام) سوگند یاد کرد که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت خواهد بود.
دوم
خواندن سوره «حم دخان».
سوم
«هزار مرتبه» خواندن سوره «قدر».
چهارم
محمد بن عیسی به سند خود از امامان صالح روایت کرده که فرمودند: در شب بیست وسوم از ماه رمضان این دعا را چندبار بخوان، در حال سجود و قیام و قعود؛ و بر هر حالی که هستی در تمام ماه و در طول زندگی ات البته تا جایی که ممکن باشد و نیز هر زمانی که به یادت آید.
پس از ستایش پروردگار به بزرگواری و فرستادن صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه وآله) می گویی:
اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن صلواتک علیه وعلی آبائه فی هذه الساعة وفی کل ساعة ولیا وحافظا وقائدا وناصرا ودلیلا وعینا حتی تسکنه أرضک طوعا وتمتعه فیها طویلا.
خدایا برای ولی ات حجت بن الحسن که درودهایت بر او و پدرانش باد، در این ساعت و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده بان باش تا او را با رغبت در زمینت سکونت دهی و زمانی طولانی بهره مندش سازی.
و همچنین می خوانی:
یا مدبر الأمور، یا باعث من فی القبور، یا مجری البحور، یا ملین الحدید لداود صل علی محمد وآل محمد وافعل بی کذا وکذا.
(و به جای «کذا و کذا» حاجات خود را بخواه و بگو):
اللیلة اللیلة
ای تدبیرگر امور، ای برانگیزنده مرده های در گور، ای روان کننده دریاها، ای نرم کننده آهن برای داود، بر محمد و خاندان محمد درود فرست و با من چنین و چنان کن.
(و به جای «چنین و چنان» حاجات خود را بخواهد و بگوید) امشب، امشب و دست های خود را در وقت خواندن «مدبر الامور» تا آخر به سوی آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع و سجود و ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
پنجم
خوانده شود:
اللهم امدد لی فی عمری، و أوسع لی فی رزقی، و أصح لی جسمی، و بلغنی أملی، و إن کنت من الأشقیاء، فامحنی من الأشقیاء، و اکتبنی من السعداء، فإنک قلت فی کتابک المنزل، علی نبیک المرسل صلواتک علیه و آله: یمحو الله ما یشاء و یثبت و عنده أم الکتاب.
خدایا عمرم را طولانی کن و روزی ام را وسعت بخش و بدنم را تندرست بدار و به آرزویم برسان و اگر در زمره بد فرجامان هستم، مرا از آن گروه محو کن و در گروه سعادتمندان ثبت فرما که تو در کتاب فرو فرستاده به پیامبر مرسلت (درود تو بر او و خاندانش) فرمودی: «خداوند هرچه را بخواهد محو می کند و [هرچه را بخواهد] پابرجا می سازد و «ام الکتاب» نزد اوست».
ششم
بخوان:
اللهم اجعل فیما تقضی و فیما تقدر، من الأمر المحتوم و فیما تفرق من الأمر الحکیم، فی لیلة القدر من القضاء الذی لا یرد و لا یبدل، أن تکتبنی من حجاج بیتک الحرام، فی عامی هذا، المبرور حجهم، المشکور سعیهم، المغفور ذنوبهم، المکفر عنهم سیئاتهم، و اجعل فیما تقضی و تقدر، أن تطیل عمری و توسع لی فی رزقی.
خدایا؛ قرار ده در آنچه حکم می کنی و مقدر می نمایی، از فرمان حتمی، در آنچه از کار حکیمانه جدا می سازی در شب قدر، از حکمی که بازگشت نپذیرد و تغییر نیابد، اینکه مرا در این سال از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجشان پذیرفته و سعی شان قبول افتاده و گناهانشان آمرزیده گشته و بدی هایشان محو شده است و قرار ده در آنچه فرمان می دهی و مقدر می نمایی که عمرم را طولانی گردانی و روزی ام را وسعت بخشی.
هفتم
دعایی که در کتاب «اقبال» آمده است خوانده شود:
یا باطنا فی ظهوره، ویا ظاهرا فی بطونه، و یا باطنا لیس یخفی، و یا ظاهرا لیس یری، یا موصوفا لایبلغ بکینونته موصوف ولا حد محدود، و یا غائبا غیر مفقود، ویا شاهدا غیر مشهود، یطلب فیصاب، ولم یخل منه السماوات والأرض وما بینهما طرفة عین، لایدرک بکیف، ولا یؤین بأین ولا بحیث، أنت نور النور ورب الأرباب، أحطت بجمیع الأمور، سبحان من لیس کمثله شیء وهو السمیع البصیر! سبحان من هو هکذا ولا هکذا غیره.
ای پنهان در حال آشکار بودنش و ای آشکار در حال پنهان بودنش و ای پنهانی که مخفی نمی شود، ای آشکاری که دیده نمی شود، ای به وصف آمده ای که هیچ ممکنی به حقیقتش نمی رسد و هیچ حد بسته ای به او احاطه پیدا نمی کند و ای غایب گم نشده، ای حاضری که مشهود نیست تا آنکه جستجو شود و او را بیابند، آسمان ها و زمین و آنچه بین آن هاست، به اندازه چشم برهم زدن از او خالی نیست، به کیفیتی معین دانسته نمی شود و محدود به مکان و جهت نمی گردد، تویی روشنایی نور، پروردگار پرورندگان، به همه امور احاطه کرده ای، منزه است آن که چیزی همانندش نیست و او شنوا و بیناست، منزه است آن که دارای این صفات است و برای غیر او چنین صفاتی نیست.
سپس آنچه را می خواهی از خدا بخواه.
هشتم
غیر از غسل اول شب، غسلی هم در آخر شب انجام گیرد. بدان که برای غسل و شب زنده داری این شب و «زیارت امام حسین» (علیه السلام) و صد رکعت نماز، برتری و مزیت بسیار روایت شده است و انجام این اعمال مورد تأکید است.
شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: در شبی که امید می رود شب قدر باشد، «صد رکعت» نماز بخوان در هر رکعت پس از سوره «حمد»، «ده مرتبه» «توحید» را قرائت کن؛ گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود نشسته بخوان؛ گفتم اگر نتوانم؛ فرمود: به همان حالی که در بسترت به پشت خوابیده ای این نماز را بخوان.
از کتاب «دعائم الاسلام» روایت شده: که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع می کرد و برای عبادت کمر همت را محکم می بست و در شب بیست وسوم اهل خود را بیدار می کرد و آن هایی را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب می پاشید و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این شب اجازه نمی داد احدی از اهلش بخوابد و خواب آن ها را به کمی طعام علاج می فرمود و آن ها را با خواباندن در روز برای بیداری و احیای شب آماده می کرد و می فرمود: محروم کسی است که از خیر این شب محروم بماند.
روایت شده: که امام صادق (علیه السلام) به بیماری سختی دچار شده بود، وقتی شب بیست وسوم ماه رمضان رسید، به خدمتکارانش دستور داد او را به مسجد بردند و تا صبح در مسجد بود.
علامه مجلسی (رحمة الله علیه) فرموده است: هرقدر که خواندن قرآن ممکن باشد، در این شب خوانده شود و دعاهای صحیفه کامله (سجادیه) به ویژه دعای «مکارم الأخلاق» و دعای «توبه» قرائت گردد و روزهای این شب ها را نیز باید حرمت نهاد و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده است که روز قدر در برتری و مزیت همانند شب قدر است.
این شب از دو شب قدر گذشته برتر است و از روایات بسیار استفاده می شود که شب قدر همین شب است و این شب، شب «جهنی» است یعنی شبی است که دعاها در آن اجابت می شود و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهی مقدر می گردد و برای این شب غیر از اعمالی که با «دو شب قدر گذشته» مشترک است، چند عمل دیگر است:
اول
خواندن سوره «عنکبوت» و «روم» که امام صادق (علیه السلام) سوگند یاد کرد که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت خواهد بود.
دوم
خواندن سوره «حم دخان».
سوم
«هزار مرتبه» خواندن سوره «قدر».
چهارم
محمد بن عیسی به سند خود از امامان صالح روایت کرده که فرمودند: در شب بیست وسوم از ماه رمضان این دعا را چندبار بخوان، در حال سجود و قیام و قعود؛ و بر هر حالی که هستی در تمام ماه و در طول زندگی ات البته تا جایی که ممکن باشد و نیز هر زمانی که به یادت آید.
پس از ستایش پروردگار به بزرگواری و فرستادن صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه وآله) می گویی:
اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن صلواتک علیه وعلی آبائه فی هذه الساعة وفی کل ساعة ولیا وحافظا وقائدا وناصرا ودلیلا وعینا حتی تسکنه أرضک طوعا وتمتعه فیها طویلا.
خدایا برای ولی ات حجت بن الحسن که درودهایت بر او و پدرانش باد، در این ساعت و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده بان باش تا او را با رغبت در زمینت سکونت دهی و زمانی طولانی بهره مندش سازی.
و همچنین می خوانی:
یا مدبر الأمور، یا باعث من فی القبور، یا مجری البحور، یا ملین الحدید لداود صل علی محمد وآل محمد وافعل بی کذا وکذا.
(و به جای «کذا و کذا» حاجات خود را بخواه و بگو):
اللیلة اللیلة
ای تدبیرگر امور، ای برانگیزنده مرده های در گور، ای روان کننده دریاها، ای نرم کننده آهن برای داود، بر محمد و خاندان محمد درود فرست و با من چنین و چنان کن.
(و به جای «چنین و چنان» حاجات خود را بخواهد و بگوید) امشب، امشب و دست های خود را در وقت خواندن «مدبر الامور» تا آخر به سوی آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع و سجود و ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
پنجم
خوانده شود:
اللهم امدد لی فی عمری، و أوسع لی فی رزقی، و أصح لی جسمی، و بلغنی أملی، و إن کنت من الأشقیاء، فامحنی من الأشقیاء، و اکتبنی من السعداء، فإنک قلت فی کتابک المنزل، علی نبیک المرسل صلواتک علیه و آله: یمحو الله ما یشاء و یثبت و عنده أم الکتاب.
خدایا عمرم را طولانی کن و روزی ام را وسعت بخش و بدنم را تندرست بدار و به آرزویم برسان و اگر در زمره بد فرجامان هستم، مرا از آن گروه محو کن و در گروه سعادتمندان ثبت فرما که تو در کتاب فرو فرستاده به پیامبر مرسلت (درود تو بر او و خاندانش) فرمودی: «خداوند هرچه را بخواهد محو می کند و [هرچه را بخواهد] پابرجا می سازد و «ام الکتاب» نزد اوست».
ششم
بخوان:
اللهم اجعل فیما تقضی و فیما تقدر، من الأمر المحتوم و فیما تفرق من الأمر الحکیم، فی لیلة القدر من القضاء الذی لا یرد و لا یبدل، أن تکتبنی من حجاج بیتک الحرام، فی عامی هذا، المبرور حجهم، المشکور سعیهم، المغفور ذنوبهم، المکفر عنهم سیئاتهم، و اجعل فیما تقضی و تقدر، أن تطیل عمری و توسع لی فی رزقی.
خدایا؛ قرار ده در آنچه حکم می کنی و مقدر می نمایی، از فرمان حتمی، در آنچه از کار حکیمانه جدا می سازی در شب قدر، از حکمی که بازگشت نپذیرد و تغییر نیابد، اینکه مرا در این سال از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجشان پذیرفته و سعی شان قبول افتاده و گناهانشان آمرزیده گشته و بدی هایشان محو شده است و قرار ده در آنچه فرمان می دهی و مقدر می نمایی که عمرم را طولانی گردانی و روزی ام را وسعت بخشی.
هفتم
دعایی که در کتاب «اقبال» آمده است خوانده شود:
یا باطنا فی ظهوره، ویا ظاهرا فی بطونه، و یا باطنا لیس یخفی، و یا ظاهرا لیس یری، یا موصوفا لایبلغ بکینونته موصوف ولا حد محدود، و یا غائبا غیر مفقود، ویا شاهدا غیر مشهود، یطلب فیصاب، ولم یخل منه السماوات والأرض وما بینهما طرفة عین، لایدرک بکیف، ولا یؤین بأین ولا بحیث، أنت نور النور ورب الأرباب، أحطت بجمیع الأمور، سبحان من لیس کمثله شیء وهو السمیع البصیر! سبحان من هو هکذا ولا هکذا غیره.
ای پنهان در حال آشکار بودنش و ای آشکار در حال پنهان بودنش و ای پنهانی که مخفی نمی شود، ای آشکاری که دیده نمی شود، ای به وصف آمده ای که هیچ ممکنی به حقیقتش نمی رسد و هیچ حد بسته ای به او احاطه پیدا نمی کند و ای غایب گم نشده، ای حاضری که مشهود نیست تا آنکه جستجو شود و او را بیابند، آسمان ها و زمین و آنچه بین آن هاست، به اندازه چشم برهم زدن از او خالی نیست، به کیفیتی معین دانسته نمی شود و محدود به مکان و جهت نمی گردد، تویی روشنایی نور، پروردگار پرورندگان، به همه امور احاطه کرده ای، منزه است آن که چیزی همانندش نیست و او شنوا و بیناست، منزه است آن که دارای این صفات است و برای غیر او چنین صفاتی نیست.
سپس آنچه را می خواهی از خدا بخواه.
هشتم
غیر از غسل اول شب، غسلی هم در آخر شب انجام گیرد. بدان که برای غسل و شب زنده داری این شب و «زیارت امام حسین» (علیه السلام) و صد رکعت نماز، برتری و مزیت بسیار روایت شده است و انجام این اعمال مورد تأکید است.
شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: در شبی که امید می رود شب قدر باشد، «صد رکعت» نماز بخوان در هر رکعت پس از سوره «حمد»، «ده مرتبه» «توحید» را قرائت کن؛ گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود نشسته بخوان؛ گفتم اگر نتوانم؛ فرمود: به همان حالی که در بسترت به پشت خوابیده ای این نماز را بخوان.
از کتاب «دعائم الاسلام» روایت شده: که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع می کرد و برای عبادت کمر همت را محکم می بست و در شب بیست وسوم اهل خود را بیدار می کرد و آن هایی را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب می پاشید و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این شب اجازه نمی داد احدی از اهلش بخوابد و خواب آن ها را به کمی طعام علاج می فرمود و آن ها را با خواباندن در روز برای بیداری و احیای شب آماده می کرد و می فرمود: محروم کسی است که از خیر این شب محروم بماند.
روایت شده: که امام صادق (علیه السلام) به بیماری سختی دچار شده بود، وقتی شب بیست وسوم ماه رمضان رسید، به خدمتکارانش دستور داد او را به مسجد بردند و تا صبح در مسجد بود.
علامه مجلسی (رحمة الله علیه) فرموده است: هرقدر که خواندن قرآن ممکن باشد، در این شب خوانده شود و دعاهای صحیفه کامله (سجادیه) به ویژه دعای «مکارم الأخلاق» و دعای «توبه» قرائت گردد و روزهای این شب ها را نیز باید حرمت نهاد و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده است که روز قدر در برتری و مزیت همانند شب قدر است.
پرسش و پاسخ در
شب بیست و سوم رمضان چه اعمالی دارد؟
گفتگو با هوش مصنوعی