مهدی جمشیدی طی یادداشتی با عنوان «بازنمایی بی حجاب ها در ناواقعیت های رسانه ای» که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است نوشت:

۱- آخرین و جدیدترین کج روایت جریان سکولار و غیرانقلابی از حساسیت نسبت به حجاب این است که مواجهه با بی حجاب ها در جامعه، موجب ایجاد «شکاف اجتماعی» و «قطبی شدن جامعه» و «دسته بندی شدن مردم» می شود و در نتیجه، هم سبب «تقابل مردم با حاکمیت» می شود و هم سبب «نزاع مردم با یکدیگر». بنابراین، باید از کنار مسألۀ بی حجابی «عبور» کرد و نسبت به آن «حساس» نبود. تاکنون بحث بر سر این بود که آیا دولت اسلامی می تواند مردم را به حجاب، «الزام» کند و برای بی حجاب ها، «منع قانونی» و «مواجهۀ حقوقی» در نظر بگیرد یا خیر، اما در این روایت جدید، سخن دربارۀ این است که گذشته از مباحث نظری و فقهی، «واقعیت اجتماعی» نشان می دهد که اصرار بر این امر، جامعه را «پاره پاره» و دچار «قطب بندی درونی» می کند. در این روایت، مصحلت «حفظ انسجام اجتماعی» در برابر مصلحت «حفظ حجاب در عرصۀ عمومی» قرار داده شده و ادعا شده که اکنون در موقعیت چنین تزاحم و تعارضی قرار داریم و به ناچار باید از مسألۀ بی حجابی، «عقب نشینی» کنیم و جامعه و سبک زندگی را همان گونه که هست، بپذیریم.

۲- اگر استدلال یادشده را بپذیریم، باید از هر ارزشی که پاره ای از جامعه به آن معتقد نیست یا التزام عملی به آن ندارد، به آسانی «عبور» کنیم و حکم شرع را «نادیده» بگیریم، درحالی که ادعای انقلاب اسلامی، «تحقق ارزش های اسلامی در ساختار جامعه» بود، و نه عقب نشینی از شرع به نفع عرف. همچنین در برابر هر امر ضدارزشی که «مطالبۀ اجتماعی» برای آن وجود دارد، باید «دین» را فراموش کنیم. چنین انفعالی، هیچ حدومرزی ندارد و دولت اسلامی باید در برابر واقعیت اجتماعی، مسیر «تساهل وتسامح» را انتخاب کند و «رضایت اجتماعی» را نسبت به «احکام دین»، اصل فرض نماید. دراین میان، پیشنهاد نمی شود که اگر در برابر برخی احکام دینی، مقاومت اجتماعی وجود دارد، باید چاره ای برای «اقناع و همراه سازی جامعه» اندیشید و در پی «بازسازی ذهنیت جمعی تحریف شده» بود، بلکه بی درنگ و مشتاقانه، «انفعال» و «عقب نشینی» تجویز می شود. به این ترتیب، ازیک سو، «ذهنیت جامعه»، دست مایۀ تحریف گری خواص اغواگر قرار می گیرد و به ارزش ها بدبین می شود، و ازسوی دیگر، همین تغییر نگرشی، به اهرمی برای «فشار بر حاکمیت» تبدیل می شود تا به تدریج، سکولار شود. به بیان دیگر، در اینجا واقعیت اجتماعی به یک «واسطۀ پیشبرنده» برای سکولاریزاسیون تبدیل شده است.

۳- اما آیا واقعیت اجتماعی در ایران، این گونه است که از ارزش های دینی عبور کرده باشد؟ آیا بخش عمده ای از مردم، ارزش ها را برنمی تابند و سکولار شده اند؟ آیا عفت و پاکدامنی و حیا و نجابت در جامعۀ ایران، مهجور شده است؟ یا این نسبت ها، «کج روایت ها»یی برای شکل دهی به ذهنیت جمعی است؟ به عبارت دیگر، آیا به جای فهم و توصیف خود واقعیت اجتماعی، «تفسیرهای پیش ساخته» و «برداشت های مصنوعی» به ذهنیت جمعی خورانده می شوند و «روایت رسانه ای» در حال غلبه یافتن بر «واقعیت اجتماعی» است؟ برخلاف این فضاسازی های دروغین و آغشته به تحریف، متن واقعیت اجتماعی در ایران، همچنان آمیختۀ با دین داری و ارزش ها است و هرگز به سوی تجدد و سکولاریسم گذار نکرده است. کافی به «ابرواقعیت های اجتماعی» که همگان را مسحور و متحیر می سازد بنگریم تا حقیقت نهفته در وجدان جامعۀ ایران را دریابیم. ازاین رو، باید گفت «بخش عمده ای از جامعۀ ایران»، همچنان به ارزش ها وفادارند و بیش وکم به سبک زندگی دینی باور دارند. در کدام دورۀ تاریخی، «همۀ مردم» در مرتبۀ عالی از دین داری قرار داشته اند که بتوان اکنون از جامعۀ ایران چنین توقعی داشت؟ دین داری در مقام تحقق و تعین، «درجات» و «مراتب» متنوع دارد و نباید با استناد به برخی «بیرون زدگی ها» و «لغزش ها»، به فروافتادن جامعۀ ایران به سکولاریسم حکم کرد. بدین جهت، بسیاری از دختران و زنانی که تقید ظاهری و پوششی به حجاب شرعی ندارند، «توصیه پذیر» و «منعطف» هستند و می توان با «گفتمان سازی» و «تربیت» و «اصلاح شناختی»، سبک پوشش آنها را دگرگون کرد. این روند، با هیچ گونه «مقاومت جدی و چالشی» ای روبرو نخواهد شد و تنها محتاج ایجاد فضای ارزشی و مبتنی بر چهارچوب های گفتمانی و قانونی در جامعه است.

۴- در عین حال، یک «اقلیت معارض و دین گریز» نیز در جامعه وجود دارند که بسیار اندک هستند، اما در روایت ها، برجسته و بزرگ، بازنمایی می شوند؛ چنان که این گمانه در ذهن شکل می گیرد که گویا اینان «برآیند جامعۀ ایران» هستند، اما حقیقت این است که اینان در «روایت»، اکثریت هستند نه در «واقعیت». قدرت روایت سازی و خود را با صدای بلند بیان کردن، موجب پیدایی تخیل مرعوبانه و منفعلانه نسبت به واقعیت اجتماعی شده است.

انتهای پیام/