«هیرام بینگهام سوم»، سیاستمدار آمریکایی، این سرزمین را در صبح بیستوچهارم جولای ۱۹۱۱ میلادی پس از حدود یک قرن پیدا کرد اما با این که بیش از یک قرن از کشف دوباره آن می گذرد، هنوز رازهای سربه مهر بسیاری دارد. یکی از دلایل پر رمز و راز بودن ماچوپیچو این است که اینکاها دانش پیشرفته ای داشتند اما خطی برای توضیح درباره شاهکارهای خود نداشتند. به همین دلیل برای سر در آوردن از شگفتی های ماچوپیچو چاره ای جز کاوش های باستان شناسانه نیست. در پرونده امروز زندگی سلام، تعدادی از رازها و عجایب ماچوپیچو را با هم بررسی می کنیم.

۶ راز ماچوپیچو

۱-آیا ماچوپیچو شهر گمشده اینکاهاست؟

عده ای معتقدند ماچوپیچو همان شهر گمشده اینکاها نیست. «هیرام بینگهام» قبل از کشف این شهر، تحقیقات بسیاری درباره اینکاها انجام داده بود. او می دانست اینکاها شهری داشتند که از نظرها پنهان شده است. بینگهام دنبال شهر گمشده «ویلکابامبا» می گشت که در نبرد اینکاها با اسپانیا گم شده بود اما سر از ماچوپیچو درآورد. او این مکان را به کمک مردم محلی آمریکای جنوبی یافت و پس از آن همه تلاشش را کرد تا ثابت کند این شهر همان سرزمین گمشده اینکاهاست، ادعایی که بعد از مرگش مورد تردید قرار گرفت و یک ماجراجوی آمریکایی در سال ۱۹۶۴ میلادی به آن دامن زد. «جین سووی» حدود ۸۰ کیلومتری غرب ماچوپیچو خرابه هایی یافت که معتقد بود همان سرزمین گمشده اینکاهاست که بینگهام دنبال آن می گشت. این ماجراجوی آمریکایی گفت حتی بینگهام هم در گشت وگذارهای خود در سال ۱۹۱۱ میلادی از این منطقه گذشته اما به تصور این که سرزمین اینکاها جای دیگری است، آن را نادیده گرفته است . با این وجود ماچوپیچو هنوز به عنوان سرزمین گمشده اینکاها شناخته می شود.

۲-ساختمان هایی ضد زلزله و بدون ملاط تکنیک ساختمان سازی ماچوپیچو از دیگر نکته های بحثبرانگیز این شهر پر رمز و راز است. خانه های سنگی این شهر به سبک «اشلار» ساخته شده است. در این روش، بلوک های سنگی به گونه ای برش می خورند که بدون ملاط کنار یکدیگر ثبات داشته باشند. سنگ بناهای ماچوپیچو طوری روی یکدیگر چیده شده اند که کوچک ترین منفذی بین آن ها وجود ندارد. نکته عجیب ماجرا وقتی برملا می شود که بفهمیم ماچوپیچو از نظر جغرافیایی بین دو گسل قرار گرفته و زلزله های زیادی را پشت سر گذاشته اما هیچ گاه تخریب نشده است. زمین شناسان موسسه تحقیقات و پیشگیری از حوادث دانشگاه «کیوتو» معتقدند این سایت به اندازه کافی در برابر زلزله مقاوم نیست. این محققان می گویند رانش زمین، هر ماه حدود یک سانتی متر از عرض ماچوپیچو را کاهش می دهد. با وجود این بناهای ماچوپیچو هنگام وقوع زلزله فقط در جای خود می لغزند اما فرو نمی ریزند. شاید این معما را تحقیقات شرکت معماری «ایمرجینگ آبجکتس» حل کند. این شرکت آمریکایی با الگوبرداری از ساختار معماری ماچوپیچو و ترکیب آن با فناوری های مدرن، طرح «ستون زلزله» را ارائه کرده است. موفقیت این طرح نشان می دهد ساختمان سازی مردم باستانی ماچوپیچو واقعا ضدزلزله بوده و همین موضوع مانع از فروریختن آن تاکنون شده است.

۳- شهرسازی با ابزارهایی ماورائی

پروژه های عمرانی ماچوپیچو فوق العاده پیشرفته، مهندسی ساز و حساب شده هستند. این نشان می دهد دانش مهندسی مردم باستانی ماچوپیچو آن هم حدود ۷۰۰ سال قبل بسیار از زمان خود جلوتر بوده است. مهندس «کنت رایت» تخمین زده حدود ۶۰درصد از ساخت و سازهای این شهر زیرزمینی بوده که به مرور زمان از بین رفته است. شگفتی این ساخت وسازها وقتی بیشتر برای مان آشکار می شود که بدانیم این کار در منطقه ای پر باران، با استفاده از ابزارآلات پیش پا افتاده و بدون کمک از حیوان یا چرخ انجام شده است. به همین دلیل عده ای معتقدند مردم باستانی ماچوپیچو لوازمی داشتند که هیچ کس از وجود آن ها مطلع نبوده است. همچنین متخصصان معتقدند ساخت ماچوپیچو به حدود پنج هزار نفر نیروی کار نیاز داشته است درحالی که فقط ۷۵۰ نفر در آن جای می گیرند و عجیب تر آن که حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ اسکلت در آن یافت شده است. چگونگی ساخت این بناها تا اندازه ای گیج کننده است که تاکنون محققان نتوانسته اند پرده از تمام رازهای آن بردارند. با وجود این احتمال می رود معدن سنگی که در نزدیکی ماچوپیچو وجود دارد کار ساخت آن را ممکن کرده باشد. این فاصله نزدیک به کارگران کمک کرده است تا نیازی به طی کردن مسافت طولانی برای حمل سنگ ها نداشته باشند و انتقال آن ها با طناب و اهرم ممکن باشد.

۴-دژ مقدس درباره علت اصلی ساخت ماچوپیچو گمانه زنی های بسیاری شده که محل اختلاف نظر است. قرار گرفتن ماچوپیچو در بلندی و موقعیت ویژه اش، در نگاه اول این تصور را به وجود می آورد که ماچوپیچو یک پایگاه نظامی است. عده ای معتقدند اینکاها در نبرد با اسپانیا به این مکان عقب نشینی کردند و چون ماچوپیچو از موقعیت دفاعی مطلوبی برخوردار است آن را به یک پایگاه نظامی تبدیل کردند. البته رد این نظریه کار دشواری نیست. به عقیده باستان شناسان ماچوپیچو در سال ۱۴۵۰ میلادی و در زمان اوج اقتدار امپراتوری اینکاها ساخته شده است درحالی که جنگ اینکاها با اسپانیا حدود یک قرن بعد اتفاق افتاد. همچنین در ساختار شهر، مکان دفاعی ویژه ای تعبیه نشده و قسمت های اصلی آن شامل بخش کشاورزی، مسکونی و مذهبی است. معروف ترین نظریه درباره کاربری واقعی ماچوپیچو می گوید، این شهر یک مکان مذهبی است. «گری زیگر» باستان شناس آمریکایی که عمر خود را صرف مطالعه اینکاها کرد، معتقد است ماچوپیچو یک پناهگاه مذهبی برای اینکاها بوده است. اینکاها افرادی به شدت مذهبی بودند که پدیده های آسمانی مختلف مانند ماه و خورشید را می پرستیدند. در ماچوپیچو سه معبد اصلی وجود دارد که درواقع امپراتوری خدای خورشید است.

۵- راز مخفی شدن ماچوپیچو

دلیل اینکاها برای ترک ماچوپیچو راز دیگری است که تا امروز علت مشخص و یکسانی برای آن وجود ندارد. همین موضوع باعث شده است تا عده ای ماچوپیچو را اصلا شهر گمشده ندانند. این گروه معتقدند وقتی بینگهام به ماچوپیچو رسید، سه خانواده کشاورز در آن زندگی می کردند. اگرچه گزاره معتبری درباره صحت این ادعا وجود ندارد اما عکس به جا مانده از زمان کشف دوباره ماچوپیچو نشان می دهد خانه ها از شدت رویش درختان کاملا غیرقابل استفاده شده بودند. درواقع اینکاها در اواخر سکونت خود در ماچوپیچو همیشه نگران حمله و غارت اسپانیایی ها بودند. آن ها حدود یک قرن پس از عمر امپراتوری خود در ماچوپیچو از ترس حمله اسپانیایی ها، شهر را ترک کردند. اینکاها برای این که اسپانیایی ها نتوانند سرزمین شان را پیدا کنند، هنگام ترک ماچوپیچو درختان جنگل را آتش زدند تا رویش مجدد درختان مسیر حرکت به سمت بالای کوه را بپوشاند. شواهد نشان می دهد این نقشه موفقیت آمیز بوده و این مکان مدت ها مخفی مانده است تا اینکه بینگهام، بعد از حدود ۱۰۰ سال دوباره آن را به یادها آورد.