امام صادق علیه السلام فرمود: مصلحت زندگی و معاشرت اجتماعی، به پیمان های پر می ماند که دو سوم آن هوش و زیرکی، و یک سومش نادیده گرفتن و تجاهل است.

۱- عن أبی عبد الله علیه السلام قال: من أنصف الناس من نفسه رضی به حکما لغیره. (کافی، ج۲، ص۱۴۶)

از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: هرکس که در مورد خود، رعایت انصاف نماید، به داوری دیگران پذیرفته شود.

۲- قال علیه السلام: إذا کان الزمان زمان جور و أهله أهل غدر فالطمأنینة إلی کل أحد عجز. (تحف العقول، ص۳۵۷)

امام صادق علیه السلام فرمود: آنگاه که روزگار، زمانۀ ستم باشد و مردمش اهل نیرنگ باشند، اعتماد به هرکسی درماندگی است.

۳- قال علیه السلام: إذا أضیف البلاء إلی البلاء کان من البلاء عافیة. (تحف العقول، ص۳۵۷)

امام صادق علیه السلام فرمود: چون بلا بر بلا فزاید، (نشانۀ) رهایی از بلا باشد.

۴- قال علیه السلام: إذا أردت أن تعلم صحة ما عند أخیک فأغضبه فإن ثبت لک علی المودة فهو أخوک و إلا فلا. (تحف العقول، ص۳۵۷)

امام صادق علیه السلام فرمود: چون خواستی سلامت نفس برادرت را دریابی، او را به خشم آور. اگر در رفاقت با تو استوار ماند، او برادر تو است، وگرنه برادرت نیست.

۵- قال علیه السلام: لا تعتد بمودة أحد حتی تغضبه ثلاث مرات. (تحف العقول، ص۳۵۷)

امام صادق علیه السلام فرمود: به رفاقت کسی اعتماد مکن، تا او را [از روی امتحان،] سه بار به خشم آوری.

۶- قال علیه السلام: لا تثقن بأخیک کل الثقة، فإن صرعة الاسترسال لا تستقال. (تحف العقول، ص۳۵۷)

امام صادق علیه السلام فرمود: به دوستت اعتماد مطلق مکن، زیرا زمین خوردن و ازپای درآمدن بر اثر دلباختگی و اعتماد همه جانبه، درمان و جبرانی ندارد.

۷- قال علیه السلام: الإسلام درجة و الإیمان علی الإسلام درجة و الیقین علی الإیمان درجة و ما أوتی الناس أقل من الیقین. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: اسلام یک درجه است، و ایمان درجه ای ا ست روی اسلام، و یقین درجه ای است روی ایمان، آنچه مردم به آن رسند کمتر از یقین است.

۸- قال علیه السلام: إزالة الجبال أهون من إزالة قلب عن موضعه. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: برکندن کوه ها آسان تر از برکندن دل ها از جای خویش است.

۹- قال علیه السلام: الإیمان فی القلب و الیقین خطرات. (محاسن برقی، ج۱، ص۲۴۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: ایمان در قلب است، و یقین، خطورها و الهاماتی است.

۱۰- قال علیه السلام: الرغبة فی الدنیا تورث الغم و الحزن و الزهد فی الدنیا راحة القلب و البدن. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: میل به دنیا، مایۀ غم و اندوه است و بی میلی و زهد به دنیا، مایۀ آسایش دل و پیکر است.

۱۱. قال علیه السلام: من العیش دار یکری و خبز یشری. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: از عیش در زندگی، داشتن خانه ای اجاره ای و نانی خریدنی است.

۱۲- قال علیه السلام لرجلین تخاصما بحضرته: أما إنه لم یظفر بخیر من ظفر بالظلم و من یفعل السوء بالناس فلا ینکر السوء إذا فعل به. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام به دو مرد که در حضورش نزاع می کردند، فرمود: هان! هرکه با زورگویی پیروزی یابد، پیروزی اش نیکو نباشد و آن کس که با مردم بدی کند، نبایستی از بدی مردم، ناراحت گردد.

۱۳- عن أبی عبد الله علیه السلام قال: التواصل بین الإخوان فی الحضر التزاور و فی السفر التکاتب. (کافی، ج۲، ص۶۷۰)

امام صادق علیه السلام فرمودند: برقراری ارتباط بین برادران در وطن، دیدار یکدیگر است و هنگام سفر، نامه نگاری است.

۱۴- قال علیه السلام: لا یصلح المؤمن إلا علی ثلاث خصال التفقه فی الدین و حسن التقدیر فی المعیشة و الصبر علی النائبة. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: مؤمن جز به سه خصلت نیک نشود: فهم عمیق در دین، اندازه داری نیکو در زندگانی و بردباری بر ناگواری.

۱۵- قال علیه السلام: المؤمن لا یغلبه فرجه و لا یفضحه بطنه. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: بر مؤمن، عورتش چیره نگردد و شکمش او را رسوا نسازد.

۱۶- عن أبی عبد الله علیه السلام قال: صحبة عشرین سنة قرابة. (کافی، ج۶، ص۱۹۹)

امام صادق علیه السلام فرمودند: هم نشینی بیست ساله، [به منزلۀ] خویشاوندی است.

۱۷- قال علیه السلام: لا تصلح الصنیعة إلا عند ذی حسب أو دین و ما أقل من یشکر المعروف. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: احسان جز به خانواده دار و دیندار شایسته نیست، و چه کمیابند آنها که احسان و محبت را حق شناسند.

۱۸- قال أبو عبد الله علیه السلام: إنما یؤمر بالمعروف و ینهی عن المنکر مؤمن فیتعظ أو جاهل فیتعلم و أما صاحب سوط أو سیف فلا. (کافی، ج۵، ص۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: به راستی مؤمن [چون] امربه معروف شود یا نهی ازمنکر گردد، پند پذیرد؛ یا نادان یاد گیرد، ولی آنکه که تازیانه و شمشیر دارد [پند یا آموزش را] قبول نکند.

۱۹- قال علیه السلام: إنما یأمر بالمعروف و ینهی عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال عالم بما یأمر عالم بما ینهی عادل فیما یأمر عادل فیما ینهی رفیق بما یأمر رفیق بما ینهی. (تحف العقول، ص۳۵۸)

امام صادق علیه السلام فرمود: تنها کسی می تواند امربه معروف کند یا نهی ازمنکر نماید که دارای سه صفت باشد: به آنچه امر می کند و از آنچه نهی می نماید آگاه باشد، عادلانه امر کند و نهی نماید، با مهربانی و نرمی امر و نهی کند.

۲۰. قال علیه السلام: إن الله أنعم علی قوم بالمواهب فلم یشکروه فصارت علیهم وبالا و ابتلی قوما بالمصائب فصبروا فکانت علیهم نعمة. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند بخشش هایی به مردمی داد و شکرش نکردند و آن نعمت ها وبال آنها شد؛ و مردمی را به مصیبت ها گرفتار کرد و صبر کردند، و بلاها برای آنها نعمت شد.

۲۱. قال علیه السلام: صلاح حال التعایش و التعاشر ملء مکیال ثلثاه فطنة و ثلثه تغافل. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: مصلحت زندگی و معاشرت اجتماعی، به پیمان های پر می ماند که دو سوم آن هوش و زیرکی، و یک سومش نادیده گرفتن و تجاهل است.

۲۲. قال علیه السلام: ما أقبح الانتقام بأهل الأقدار. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: انتقام جویی قدرتمندان چه زشت است.

۲۳- قیل له ما المروة؟ فقال علیه السلام: لا یراک الله حیث نهاک و لا یفقدک من حیث أمرک. (تحف العقول، ص۳۵۹)

از امام صادق علیه السلام پرسیده شد: مردانگی چیست؟ فرمود: خدا تو را آنجا که منع کرده، نبیند و آنجا که امر کرده، گم نکند.

۲۴- عن أبی عبد الله علیه السلام قال: مکتوب فی التوراة اشکر من أنعم علیک و أنعم علی من شکرک فإنه لا زوال للنعماء إذا شکرت و لا بقاء لها إذا کفرت. الشکر زیادة فی النعم و أمان من الغیر. (کافی، ج۲، ص۹۴)

امام صادق علیه السلام فرمود: در تورات نوشته شده: سپاس آن کس که نعمتت داده، بگذار؛ و بر کسی که شکرت گفت، نعمت بخش، که نعمت ها با شکرگزاری زوال نپذیرند، و با کفران و ناسپاسی بقا نیابد. سپاس گزاری نعمت را افزون کند، و ایمنی و پناه از دگرگونی [نعمت] باشد.

۲۵- قال علیه السلام: فوت الحاجة خیر من طلبها من غیر أهلها و أشد من المصیبة سوء الخلق منها. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: از دست دادن حاجت و نیاز، بهتر از تقاضای به نااهل است، و دشوارتر از گرفتاری، بدخویی ناشی از آن گرفتاری است.

۲۶- سأله علیه السلام رجل أن یعلمه ما ینال به خیر الدنیا و الآخرة و لا یطول علیه، فقال علیه السلام: لا تکذب. (تحف العقول، ص۳۵۹)

مردی از امام صادق علیه السلام درخواست کلامی کوتاه نمود که حاوی خیر دنیا و آخرت باشد، ایشان فرمود: دروغ مگو.

۲۷. قال علیه السلام: الدین غم باللیل و ذل بالنهار. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: بدهکاری، اندوه شب است و خواری روز.

۲۸. قال علیه السلام: إذا صلح أمر دنیاک فاتهم دینک. (تحف العقول، ص۳۵۹)

امام صادق علیه السلام فرمود: چون کار دنیایت سامان یافت، به دین و آئین خود بدگمان شو.

۲۹- قال أبو عبد الله علیه السلام: بروا آباءکم یبرکم أبناؤکم و عفوا عن نساء الناس تعف نساؤکم. (کافی، ج۵، ص۵۵۴)

امام صادق علیه السلام فرمود: با پدران خود خوش رفتاری کنید تا مشمول خوش رفتاری فرزند خود گردید؛ و نسبت به زنان مردم رعایت عفت و پاکدامنی بنمایید تا زنانتان عفیف و پاکدامن گردند.

۳۰. قال علیه السلام: من ائتمن خائنا علی أمانة لم یکن له علی الله ضمان. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه خائنی را امانت دار امانتی کند، او را نزد خدا ضمانتی نباشد.

۳۱- قال علیه السلام: الحیاء علی وجهین فمنه ضعف و منه قوة و إسلام و إیمان. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: حیا دو گونه است: یکی ضعف و ناتوانی است، و دیگری نیرومندی و اسلام و ایمان.

۳۲. قال علیه السلام: ترک الحقوق مذلة و إن الرجل یحتاج إلی أن یتعرض فیها للکذب. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: رعایت نکردن حقوق، زبونی است، و مرد را برای پوزش خواهی به دروغ وامی دارد.

۳۳- قال علیه السلام: إذا سلم الرجل من الجماعة أجزأ عنهم و إذا رد واحد من القوم أجزأ عنهم. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: یک نفر که از میان جمعی سلام کند، از همه کافی است و یکی هم که از جمعی جواب گوید، کفایت کند.

۳۴- قال علیه السلام: السلام تطوع و الرد فریضة. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: سلام، مستحب است و جواب سلام، واجب.

۳۵. قال علیه السلام: من بدأ بکلام قبل سلام فلا تجیبوه. (تحف العقول، ص۳۶۰)

امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه پیش از سلام، آغاز سخن کند، جوابش نگویید.

۳۶. عن أبی عبد الله علیه السلام قال: تصافحوا فإنها تذهب بالسخیمة. (کافی، ج۲، ص۱۸۳)

از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: به هم دست بدهید که کینه را می برد.

۳۷- قال علیه السلام: اتق الله بعض التقی و إن قل و دع بینک و بینه سترا و إن رق. (تحف العقول، ص۳۶۱)

امام صادق علیه السلام فرمود: از خدا اندکی هم که باشد، پروا کنید؛ و میان خود و خدا پرده ای، هرچند نازک، بگذارید.

۳۸- قال علیه السلام: من ملک نفسه إذا غضب و إذا رغب و إذا رهب و إذا اشتهی حرم الله جسده علی النار. (تحف العقول، ص۳۶۱)

امام صادق علیه السلام فرمود: آن کس که هنگام خشم، طمع، ترس، و خواهش نفس خویشتن دار باشد، خدا بدنش را بر آتش حرام می کند.

۳۹- قال علیه السلام: العافیة نعمة خفیفة إذا وجدت نسیت و إذا عدمت ذکرت. (تحف العقول، ص۳۶۱)

امام صادق علیه السلام فرمود: عافیت، نعمتی سبک وزن است. تا هست، فراموش می شود و چون رفت، به یاد می آید.

۴۰- قال علیه السلام: لله فی السراء نعمة التفضل و فی الضراء نعمة التطهر. (تحف العقول، ص۳۶۱)

امام صادق علیه السلام فرمود: خدای را در حال گشایش، نعمت احسان و تفضل است، و در سختی، نعمت پاکی [از گناه].

احادیث سایر موضوعات موضوعات روایت امام صادق

۵۹۴۰ ۰ ۱۶:۴۵، ۱۳۹۶-۰۹-۱۰ ارسال به دوستان نسخه چاپی ثبت نظر

پربازدیدترین مطالب

• چهل حدیث از امام جعفر صادق علیه السلام




• دعای «درعک الحصینة» برای حفظ و سلامتی




• زیارت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بعد از نماز صبح




• استخاره حضرت آیت الله بهجت با قرآن




• صلوات ضراب اصفهانی




• نماز والدین برای [هدایت] فرزند




• ذکر بزرگی که آیت الله بهجت قدس سره توصیه کردند!




• توصیه ی آیت الله بهجت به خواندن نماز جعفر طیار جهت رفع موانع ازدواج




• تکذیب انتساب «خواندن فاتحه کبیره برای اموات» به آیت الله بهجت (ره)




• نماز حاجت روز پنجشنبه