کرامت و سعادت در زیارت اربعین

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خدای متعال با تأکید بر بزرگداشت مقام انسان، آدمیان را نسبت به جایگاه رفیعی که برای نیل به آن آفریده شده اند متوجه کرده و می فرماید: «و لقد کرمنا بنی آدم؛ [۱] و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم.» حال که خدای متعال شخصیت ارزشمندی برای انسان قرار داده است او نیز باید ارزش مروارید شخصیتش را دریافته و آن را پاس بدارد. گرامیداشت هویت و شخصیت خود، اولین و مهم ترین پله صعود به سوی اوج خوشبختی است.
هر چه انسان قدر و ارزش بالاتری برای خود قائل باشد از اهداف پست دست برداشته و برای اهدافی والاتر تلاش می کند. چنان که امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهوته إنه لیس لأنفسکم ثمن إلا الجنة فلا تبیعوها إلا بها؛ [۲] هر که به خود علاقه داشته باشد شهوترانی در نظرش پست می شود. بهای شما جز بهشت نیست به چیز دیگری نفروشید.»
آنچه امام حسین علیه السلام را به درجه ای خاص از اوج تقرب الهی رساند، همت آن حضرت برای گرامی داشتن خود است؛ تا جایی که ارزش شخصیت خود را آن چنان بالا می برد که برای آن، بهایی جز فدا کردن خود و همه دارایی هایش در راه رضای خالق و صاحبش نمی بیند.
ایشان خطاب به ام سلمه می فرماید: «یا أماه قد شاء الله عز و جل أن یرانی مقتولا مذبوحا ظلما و عدوانا و قد شاء أن یری حرمی و رهطی و نسائی مشردین و أطفالی مذبوحین مظلومین مأسورین مقیدین و هم یستغیثون فلا یجدون ناصرا و لا معینا؛ [۳] ای مادر! خداوند چنین خواست که مرا در راه (مبارزه با) ظلم و عداوت ستمگران کشته ببیند و نیز خواست که خاندان و خویشان و زنان مرا پراکنده و رانده از دیار خویش و کودکانم را مذبوح، ستمدیده و گرفتار زنجیر اسارت، ببیند در حالی که آنان فریادرسی را می طلبند، ولی یار و یاوری نمی یابند.»
به همین خاطر است که خدای متعال نیز آن حضرت را به شکل ویژه ای گرامی داشته، چنان که در زیارتنامه امام حسین علیه السلام در روز اربعین می خوانیم: «الفائز بکرامتک؛ [۴] با گرامیداشتی که در حق حسین علیه السلام کردی، او را رستگار کردی.»
اوج شهادت؛ اوج گرامیداشت
بزرگداشت ویژه ای که از سوی خدای متعال نصیب شهید می شود، با نگاه مادی قابل درک نیست و درک شهید از عظمت اکرام الهی به اندازه ای است که دوست دارد برای چشیدن آن لطف خاص خدای متعال، به دنیا بازگردد و ۱۰ بار دیگر در راه خدا کشته شود؛ چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: «ما من أحد یدخل الجنة یحب أن یرجع إلی الدنیا، و أن له ما علی الأرض من شیء، غیر الشهید؛ فإنه یتمنی أن یرجع فیقتل عشر مرات، لما یری من الکرامة؛ [۵] هیچ کس نیست که به بهشت برود و دوست داشته باشد به دنیا برگردد و از آنچه بر زمین است برخوردار شود مگر شهید که بر اثر مشاهده کرامت آرزو می کند برگردد و ۱۰ بار کشته شود.»
با اینکه شهادت در راه خدا اکرام ویژۀ الهی را در پی دارد اما کیفیت و درجه شهادت ها نیز با یکدیگر متفاوت است و سرور و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام است؛ چنان که در زیارت اربعین آن حضرت می خوانیم: «اکرمته بالشهادة؛ [۶] به وسیله شهادت گرامیش کردی.» کمیت و کیفیت شهادت امام حسین علیه السلام، در کنار عظمت روحی و معرفتی آن حضرت موجب شد تا با بال شهادت بی نظیر خود به مرتبه ای بی بدیل نزد خدای متعال نائل شود.
سعادت اختصاصی
در ادامه عبارات ابتدایی زیارت اربعین می خوانیم: «وحبوته بالسعادة؛ [۷] و مخصوصش داشتی به سعادت.» از این جمله فهمیده می شود که امام حسین علیه السلام به سعادت و خوشبختی دست یافته اند که بی همتاست و مخصوص به خود ایشان است. دلیل آن نیز می تواند این باشد که آن حضرت حماسه و بندگی ای به نمایش گذاشتند که نظیر و مانندی ندارد.
خوشبختی آن حضرت از این جهت است که توفیق انجام برترین اعمال صالح را یافتند به شکلی که همه این نیکی ها را با رضایت و طیب نفس کامل انجام دادند و این، کار کوچکی نیست! اعمالی از قبیل، جهاد، هجرت، اقامه نماز، امر به معروف و نهی از منکر، صبر و … که همه آنها در راه خدا و به زیباترین شکل ممکن انجام شده است؛ از این رو، ایشان شایسته رسیدن به سعادتی مخصوص و بی نظیر است.
و این ترجمان این سخن رسول خدا صلی الله علیهو آله است که فرمود: «من سعادة ابن آدم استخارة الله و رضاه بما قضی الله؛ [۸] از سعادت و خوشبختی فرزند آدم درخواست خیر از خداوند و خشنودی به قضای خداوند است.» این روزها اربعین، به نماد و تجسمی عینی از عظمت قیام حسینی تبدیل شده که راهپیمایی بی مانند و میلیونی را در اوج بروز فضائل ناب اخلاقی و اسلامی بروز و ظهور دهد. گویا امام حسین علیه السلام همگان را به راه خود، که منجر به رسیدن به سعادتی بزرگ می شود دعوت کرده است.
* حجت الاسلام محسن رفیعی استاد حوزه علمیه قم
==================
پی نوشت:
[۱] سوره اسراء، آیه ۷۰.
[۲]بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۷۵، ص: ۱۳.
[۳] بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۴۴، ص: ۳۳۲.
[۴] طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۱۱۳.
[۵] صحیح مسلم، ج۳، ح ۱۴۹۸، ص ۱۰۹.
[۶] طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۱۱۳.
[۷] همان.
[۸] ابن شعبه حرانی، حسن بن علی؛ تحف العقول، ناشر: جامعه مدرسین، قم، ص ۵۵.
انتهای پیام/
هر چه انسان قدر و ارزش بالاتری برای خود قائل باشد از اهداف پست دست برداشته و برای اهدافی والاتر تلاش می کند. چنان که امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهوته إنه لیس لأنفسکم ثمن إلا الجنة فلا تبیعوها إلا بها؛ [۲] هر که به خود علاقه داشته باشد شهوترانی در نظرش پست می شود. بهای شما جز بهشت نیست به چیز دیگری نفروشید.»
آنچه امام حسین علیه السلام را به درجه ای خاص از اوج تقرب الهی رساند، همت آن حضرت برای گرامی داشتن خود است؛ تا جایی که ارزش شخصیت خود را آن چنان بالا می برد که برای آن، بهایی جز فدا کردن خود و همه دارایی هایش در راه رضای خالق و صاحبش نمی بیند.
ایشان خطاب به ام سلمه می فرماید: «یا أماه قد شاء الله عز و جل أن یرانی مقتولا مذبوحا ظلما و عدوانا و قد شاء أن یری حرمی و رهطی و نسائی مشردین و أطفالی مذبوحین مظلومین مأسورین مقیدین و هم یستغیثون فلا یجدون ناصرا و لا معینا؛ [۳] ای مادر! خداوند چنین خواست که مرا در راه (مبارزه با) ظلم و عداوت ستمگران کشته ببیند و نیز خواست که خاندان و خویشان و زنان مرا پراکنده و رانده از دیار خویش و کودکانم را مذبوح، ستمدیده و گرفتار زنجیر اسارت، ببیند در حالی که آنان فریادرسی را می طلبند، ولی یار و یاوری نمی یابند.»
به همین خاطر است که خدای متعال نیز آن حضرت را به شکل ویژه ای گرامی داشته، چنان که در زیارتنامه امام حسین علیه السلام در روز اربعین می خوانیم: «الفائز بکرامتک؛ [۴] با گرامیداشتی که در حق حسین علیه السلام کردی، او را رستگار کردی.»
اوج شهادت؛ اوج گرامیداشت
بزرگداشت ویژه ای که از سوی خدای متعال نصیب شهید می شود، با نگاه مادی قابل درک نیست و درک شهید از عظمت اکرام الهی به اندازه ای است که دوست دارد برای چشیدن آن لطف خاص خدای متعال، به دنیا بازگردد و ۱۰ بار دیگر در راه خدا کشته شود؛ چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: «ما من أحد یدخل الجنة یحب أن یرجع إلی الدنیا، و أن له ما علی الأرض من شیء، غیر الشهید؛ فإنه یتمنی أن یرجع فیقتل عشر مرات، لما یری من الکرامة؛ [۵] هیچ کس نیست که به بهشت برود و دوست داشته باشد به دنیا برگردد و از آنچه بر زمین است برخوردار شود مگر شهید که بر اثر مشاهده کرامت آرزو می کند برگردد و ۱۰ بار کشته شود.»
با اینکه شهادت در راه خدا اکرام ویژۀ الهی را در پی دارد اما کیفیت و درجه شهادت ها نیز با یکدیگر متفاوت است و سرور و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام است؛ چنان که در زیارت اربعین آن حضرت می خوانیم: «اکرمته بالشهادة؛ [۶] به وسیله شهادت گرامیش کردی.» کمیت و کیفیت شهادت امام حسین علیه السلام، در کنار عظمت روحی و معرفتی آن حضرت موجب شد تا با بال شهادت بی نظیر خود به مرتبه ای بی بدیل نزد خدای متعال نائل شود.
سعادت اختصاصی
در ادامه عبارات ابتدایی زیارت اربعین می خوانیم: «وحبوته بالسعادة؛ [۷] و مخصوصش داشتی به سعادت.» از این جمله فهمیده می شود که امام حسین علیه السلام به سعادت و خوشبختی دست یافته اند که بی همتاست و مخصوص به خود ایشان است. دلیل آن نیز می تواند این باشد که آن حضرت حماسه و بندگی ای به نمایش گذاشتند که نظیر و مانندی ندارد.
خوشبختی آن حضرت از این جهت است که توفیق انجام برترین اعمال صالح را یافتند به شکلی که همه این نیکی ها را با رضایت و طیب نفس کامل انجام دادند و این، کار کوچکی نیست! اعمالی از قبیل، جهاد، هجرت، اقامه نماز، امر به معروف و نهی از منکر، صبر و … که همه آنها در راه خدا و به زیباترین شکل ممکن انجام شده است؛ از این رو، ایشان شایسته رسیدن به سعادتی مخصوص و بی نظیر است.
و این ترجمان این سخن رسول خدا صلی الله علیهو آله است که فرمود: «من سعادة ابن آدم استخارة الله و رضاه بما قضی الله؛ [۸] از سعادت و خوشبختی فرزند آدم درخواست خیر از خداوند و خشنودی به قضای خداوند است.» این روزها اربعین، به نماد و تجسمی عینی از عظمت قیام حسینی تبدیل شده که راهپیمایی بی مانند و میلیونی را در اوج بروز فضائل ناب اخلاقی و اسلامی بروز و ظهور دهد. گویا امام حسین علیه السلام همگان را به راه خود، که منجر به رسیدن به سعادتی بزرگ می شود دعوت کرده است.
* حجت الاسلام محسن رفیعی استاد حوزه علمیه قم
==================
پی نوشت:
[۱] سوره اسراء، آیه ۷۰.
[۲]بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۷۵، ص: ۱۳.
[۳] بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۴۴، ص: ۳۳۲.
[۴] طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۱۱۳.
[۵] صحیح مسلم، ج۳، ح ۱۴۹۸، ص ۱۰۹.
[۶] طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ناشر: دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۱۱۳.
[۷] همان.
[۸] ابن شعبه حرانی، حسن بن علی؛ تحف العقول، ناشر: جامعه مدرسین، قم، ص ۵۵.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! میخوای دربارهی «کرامت و سعادت در زیارت اربعین» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.