به تأثیر اعمال نیک برای از بین بردن گناهان اشاره می کند زیرا کار خیر به روح آدمی لطافت می بخشد و می تواند آثار گناه را بشوید و تیرگی های گناه را به روشنایی تبدیل کند.

خبرگزاری فارس- گروه قرآن و فعالیت های دینی: خداوند در آیه ۱۱۴ سوره مبارکه هود به تأثیر اعمال نیک برای از بین بردن گناهان اشاره می کند زیرا کار خیر به روح آدمی لطافت می بخشد و می تواند آثار گناه را بشوید و تیرگی های گناه را به روشنایی تبدیل کند. در این آیه به اهمیت نماز به عنوان یک حسنه به صورت مستقیم اشاره شده که می تواند بدی ها را محو کند.

شخصی از اعمال زشت خویش ناراحت بود، لذا پس از نماز در مسجد از پیامبر صلی الله علیه وآله خواست تا او را حد بزند، حضرت به او فرمود: چون بعد از آن عمل خلاف، در نماز جماعت شرکت کرده ای، خداوند تو را بخشید.(تفسیر مجمع البیان)

به این آیات توجه کنید

وأقم الصلوة طرفی النهار وزلفا من الیل إن الحسنت یذهبن السیئات ذلک ذکری للذاکرین(۱۱۴)

واصبر فإن الله لا یضیع أجر المحسنین(۱۱۵)

ترجمه

و نماز را در دو طرف روز و اوایل شب بپادار، (زیرا) بدرستی که کارهای نیکو (همچون نماز)، بدی ها را محو می کند، این (فرمان)، تذکری است برای اهل ذکر.(۱۱۴)

و پایدار باش، که همانا خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمی کند.(۱۱۵)

دو طرف روز، به معنای صبح و عصر است و (زلفا من اللیل ) یعنی ساعاتی از شب که نزدیک روز باشد. یعنی می فرماید: نماز را در صبح و عصر و در ساعاتی از شب که نزدیکتر به روز باشد، به پا دار و این ساعات با نماز صبح و عصر (که هر یک در طرفی از ظهر قرار دارند) و نماز مغرب که وقتش ساعات اول شب است تطبیق می کند، به هر جهت منظور نظر آیه نمازهای یومیه واجب است، آنگاه می فرماید: نیکی ها بدی ها را حبط و زایل می کنند، یعنی نمازهای یومیه حسناتی هستند که آثار معاصی و گناهان را از بین می برند و آنچه ذکر شد، یادآوری و تذکری است برای بندگانی که ملبس به ذکر خدای تعالی هستند.

صبر و نماز دو راه اصلی برای غلبه بر مشکلات

پس (صبر) در مکارم اخلاقی و (نماز) در عبادات از بزرگترین ارکان به شمار می روند و اجتماع بین آن دو بهترین وسیله ای است که به کمک آن می توان بر مصائب و ناملایمات زندگی فائق آمد، چون صبر نفس انسان را از جزع و فزع و اضطراب نگاه می دارد و نماز نفس را متوجه پروردگار نموده و در نتیجه تحمل ناملایمات را بر آدمی آسان می کند و از اینکه به طور مطلق امر به صبر نموده استفاده می شود که مراد از صبر اعم از: صبر بر عبادت، صبر در مصیبت و صبر بر معصیت است و درخصوص اینجا بیشتر تأکید در صبر در برابر اوامر و امتثال از نواهی الهی است که در آیات سابق آمده (فاستقم، لا ترکنوا، لا تطغوا، اقم الصلوه …). اما چون خطاب تنها متوجه پیامبر(ص ) شده احتمالا منظور از صبر، صبر آن حضرت در برابر آزار مشرکان و ظلم آنهاست و در مورد نماز هم که امر به صیغه مفرد فقط خطاب به آن حضرت بود معلوم می شود مراد، اقامه نماز جماعت است که وظیفه آن جناب بوده و در آخر هم می فرماید: خداوند پاداش محسنان را تباه نمی کند، پس صبر و نماز مصداق احسان هستند و افراد نمازگزار و صبور محسن می باشند

در روایات، مراد از دو طرف روز، صبح و مغرب، و مراد از اوایل شب، نماز عشا بیان شده است.(تفسیر کنزالدقائق) البته این آیه در مقام بیان تمام نمازهای روزانه نیست.

از امام صادق علیه السلام سؤال شد که شخصی از طریق طاغوت درآمدهایی را بدست آورده و با امید به آیه «ان الحسنات یذهبن السیئات» به فقرا کمک می کند و به حج می رود؟ حضرت فرمود: «ان الخطیئة لاتکفر الخطیئة» گناه را نمی توان با گناه پوشاند.(تفسیر کنزالدقائق) آنچه را بدست آورده مال مردم است و تصرف در مال مردم به هر شکل حرام است.

امید بخش ترین آیه قرآن

حضرت علی علیه السلام بر جمعی وارد شده و از آنها سؤال فرمودند: آیا می دانید امیدبخشترین آیه قرآن کدام است؟! هر کس به فراخور حال خویش آیه ای را عنوان کرد:

بعضی گفتند: آیه «ان الله لایغفر ان یشرک به و یغفر مادون ذلک»(نساء، ۴۸) یعنی خداوند جز شرک، گناهان دیگر را می بخشد.

بعض دیگر بر آن بودند که این آیه است؛ «و من یعمل سوء او یظلم نفسه ثم یستغفر الله یجد الله غفورا رحیما»(نساء، ۱۱۰) یعنی هر کس خلافکار و ظالم باشد ولی استغفار کند، خداوند را بخشنده و مهربان خواهد یافت.

عده ای اظهار داشتند آیه «یا عبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لاتقنطوا من رحمة الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا»(زمر، ۵۳) یعنی ای بندگان من که در حق خود اسراف کردهاید! از رحمت خدا مأیوس نشوید، زیرا او همه گناهان را می بخشد.

تعدادی هم نظر به این آیه داشتند؛ «والذین اذا فعلوا فاحشة او ظلموا انفسهم ذکروا الله فاستغفروا لذنوبهم و من یغفر الذنوب الا الله»(آل عمران، ۱۳۴) یعنی کسانی که اگر کار زشتی انجام دادند و به خودشان ظلم کردند، یاد خداوند می کنند و برای گناهان خویش استغفار می نمایند، و کیست جز خداوند که گناهان را ببخشد.

بعد از اینکه حضرت نظرات آنان را شنید، فرمودند: از حبیبم رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود: امیدبخشترین آیه در قرآن این آیه است: «اقم الصلاة طرفی النهار و زلفا من اللیل ان الحسنات یذهبن السیئات»

سپس پیامبر صلی الله علیه و آله ادامه دادند: یا علی! سوگند به خداوندی که مرا بشیر و نذیر به سوی مردم مبعوث کرد، وقتی که انسان برای نماز وضو بگیرد، گناهانش ریخته می شود و زمانی که رو به قبله کند، پاک می شود. یا علی! مثال اقامه کننده نمازهای روزانه، مثل کسی است که هر روز پنج مرتبه در نهر آبی که جلوی منزل اوست خود را شستشو کند.(تفاسیر مجمع البیان و کنزالدقائق)

پیام ها

رهبر باید الگوی مردم باشد. «فاستقم … اقم …»

نماز را باید با شرایط و آداب کامل بجای آورد. در کلمه «اقامه»، معنای کمال و تمام نهفته است. «اقم الصلاة»

نماز، قوت قلب مؤمنان است. چون در آیات گذشته، فرمان به استقامت و عدم اعتماد به ظالمان مطرح شد و این امور نیاز به روحیه بالا دارد، لذا در این آیه، خداوند امر به تقویت روح با اهرم نماز می فرماید. «فاستقم … و اقم الصلاة»

نمازها را باید در وقت مقرر انجام داد. «طرفی النهار»

نماز، روشنترین نمونه کار نیک است. «اقم … ان الحسنات …»

اعمال انسان در یکدیگر تأثیر دارند. «ان الحسنات یذهبن السیئات»

دستور به نماز، روشن ترین پند خداست. «ذلک ذکری» (نماز، ذکر الهی است)

همه افراد از تذکرات الهی، بهره مند نمی شوند.«ذکری للذاکرین»

برپایی و اقامه نماز، پشتکار و حوصله می خواهد. «اقم الصلاة، واصبر»

انتهای پیام/