به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیلاب های سال ۹۸، سیلاب هایی کم نظیر در تاریخ ایران بودند که خسارات های بسیاری از خود به جای گذاشتند. نخستین میزگرد به منظور بررسی ابعاد گوناگون این سیلاب ها با عنوان «میزگرد سیلاب» در خبرگزاری تسنیم برگزار شد که مطالب مطرح شده در این میزگرد، در بخش های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان شد.

اکنون دومین میزگرد با عنوان «نقش سدها در مدیریت سیلاب » که با حضور «علیرضا سعیدی» معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و «نیما حامد انسانیت» کارشناس مدیریت منابع آب در خبرگزاری تسنیم برگزار شده، در بخش های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان خواهد شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش نخست میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » با عنوان «سیلاب هایی که به خاطر سدها حتی حس نشدند/ واقعه فروردین ۹۸ نشان داد سد کم داریم+فیلم» منتشر شد. در این بخش، مطالبی چون «سد در بدترین حالت، تأخیر در جریان سیلاب ایجاد می کند»، «تعدیل ۷۰درصدی سیلاب فروردین ۹۸ توسط سد گتوند»، «باید منطقی و بر اساس اصول در خصوص سدها بحث کنیم»، «به خاطر وجود سدها سیلاب های بزرگ را حتی حس نکردیم»، «اراضی آبی خوزستان بسیار وابسته به سدها هستند»، «بدترین نوع بهره برداری از سد هم نقش تخریبی ندارد»، «نمی توان نقش مؤثر سدهای زنجیره ای روی کارون را نادیده گرفت»، «۴۰درصد کشاورزی دنیا وابسته به سدها است»، «برق آبی ها ارزان ترین برق را در اختیار ما قرار می دهند» و «در حوضه های کارون، دز و کرخه داریم آب را تقدیم دریا می کنیم» عنوان شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش دوم میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » با عنوان «وجود سد می تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را به صفر برساند/ مقصر دانستن سدها یک مغالطه است+فیلم» منتشر شد. در این بخش مطالبی چون «مهار سیلاب می تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد»، «مهار سیلاب می تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد»، «ارزش وجود ظرفیت خالی ۶۰۰میلیون مترمکعبی در مخزن سیمره برای کمک به شرایط بحرانی کرخه را با چه معیاری می توان سنجید؟»، «کسانی که می گویند در ساخت سد افراط کرده ایم ابتدا با تعاریف آشنا شوند»، «سد و مخزن بزرگ می تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را کاهش دهد و حتی به صفر مطلق برساند»، «این بحث که سدها محیط زیست را رو به نابودی می برند اصلا بحث درستی نیست»، «این یک مغالطه است که لزوم وجود سد را به عنوان یک ابزار، به خاطر تقابل برنامه ریزی اشتباه، نادیده بگیریم» و «در خوزستان به هیچ وجه رقابت بین کشاورزی و محیط زیست نداریم» عنوان شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش سوم میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » با عنوان « سدسازی گسترده ترکیه روی دجله و فرات/ مدیریت سازه ای و غیرسازه ای مکمل هم هستند نه در مقابل هم + فیلم» منتشر شد. در این بخش مطالبی چون «باید بدانیم خودمان را با کجا مقایسه می کنیم که می گوییم در سدسازی افراط یا تفریط کرده ایم»، «امریکا تا سال ۲۰۰۰ بیش از ۷۰ هزار سد ساخت»، «دولت سوئد ابتدا سدهای مورد نیازش را ساخت و سپس به اعتراضات توجه نشان داد»، «دولت سوئد ابتدا سدهای مورد نیازش را ساخت و سپس به اعتراضات توجه نشان داد»، «مقایسه وضعیت سدسازی ایران با کشورهای توسعه یافته که ساخت سدهایشان به اتمام رسیده درست نیست»، «مدیریت سازه ای و غیرسازه ای مکمل هم هستند نه در مقابل هم» و «اگر تمام سدهایمان را ساخته بودیم الان می توانستیم تنها سراغ راهکار مکمل برویم » عنوان شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش چهارم میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » در ادامه در قالب متن و فیلم آمده است.

* زیر آب رفتن ۲۰ درصد از خاک پاکستان به دلیل کم توجهی به سدسازی

نیما حامد انسانیت، کارشناس مدیریت منابع آب در تشریح تجربیات دیگر کشورها در بحث سیلاب و مدیریت منابع آب به کشور پاکستان به عنوان نمونه ای کم توجه به ضرورت سدسازی اشاره کرده و گفت: در کشور پاکستان در سال ۲۰۱۰ سیل بسیار فاجعه باری اتفاق افتاد که در این سیلاب، ۲۰ درصد خاک پاکستان به زیر آب رفت.

وی افزود: یعنی کشور ضعیف وابسته به کشاورزی شاهد این بود که ۲۰ درصد خاکش به زیر آب رفت، این کشور تنها ۷ درصد حجم ذخیره دارد، به عبارتی می توان گفت این کشور تقریبا حجم ذخیره ای ندارد و رودخانه های آن کاملا وحشی و مهار نشده است.

این کارشناس مدیریت منابع آب تصریح کرد: رودخانه سند، رودخانه ای با آورد بسیار زیاد و با دشت وسیع سیلابی مشابه خوزستان ما است.

* وقوع سیلاب شدید، تنها ۴ سال بعد از مخالفت های اجتماعی علیه سدسازی

وی ادامه داد: در شرایطی که ۲۰ درصد خاک پاکستان به زیر آب رفته و سیلاب شدید این کشور را متأثر از خود کرده بود؛ وقتی جست وجویی در اخبار این کشور انجام می دادیم می دیدیم که در سالهای ۲۰۰۵ - ۲۰۰۶ در این کشور در شهرهای مختلف مخالفت های اجتماعی علیه ساخت سد راه انداختند، ۴ سال بعد از این مخالفت ها که نمونه آنرا به تعدد در ایران نیز شاهد بوده و هستیم، سیلابی در پاکستان اتفاق افتاد که آنقدر شدید بود که هنوز پس از گذشته حدود یک دهه از آن، این کشور نتوانسته آثار آنرا از بین ببرد و همین الان هم اقتصاد این کشور ضربه های ناشی از سیلاب ۲۰۱۰ را هنوز حس می کند.

* تأمین نزدیک به ۱۰۰ درصد برق کشور نروژ با استفاده از سدها

انسانیت با اشاره به کشور نروژ به عنوان نمونه ای از توجه به صنعت سدسازی اذعان داشت: در کشور نروژ نزدیک به ۱۰۰ درصد برق شبکه از انرژی برق آبی تأمین می شود و در این زمینه افتخار می کنند که برق شان تجدیدپذیر است.

وی افزود: در کشور امریکا در سال ۱۹۷۰ آخرین سدهای بزرگ این کشور ساخته شد و این قیاس مع الفارق است که کشور توسعه یافته ای که سدهای خود را در سالیان قبل تکمیل کرده را با کشور درحال توسعه ای که هنوز دارد زیرساخت های خود را تکمیل می کند، مقایسه کنیم.

* امریکا ۵۰ سال پیش سدهای خود را تکمیل کرده، الان برای کشورهای دیگر نسخه های دیگری می پیچد

این کارشناس مدیریت منابع آب با بیان اینکه «سد یک زیرساخت است»، گفت: سد مثل راه یک زیرساخت است، وقتی داریم آزادراه تهران-شمال را می سازیم، ما داریم یک زیرساخت احداث می کنیم، درواقع ما نیاز داریم بین دو نقطه تهران و شمال کشور یک مسیر تردد را به عنوان زیرساخت ایجاد کنیم؛ سد نیز یک زیرساخت است، حال این زیرساخت را کشوری مثل امریکا در سال ۱۹۷۰ به طور کامل در کشورش ساخته و تمام کرده است و الان دارد برای کشورهای دیگر، نسخه های دیگری می پیچند که ما باید در این موارد بحث کنیم و هشیار باشیم.

انسانیت با بیان اینکه «عقل سلیم بین همه، اعم از سدسازان، کارشناسان مدیریت منابع آب و کارشناسان و فعالان محیط زیست مشترک است و باید از این عقل سلیم برای اتخاذ راهبردهای مناسب کشور بهره بگیریم»، اظهار داشت: وقتی می گوییم «امریکا دارد سدهای خود را تخریب می کند، پس ما هم باید این کار را کنیم!»، این از عقل سلیم به دور است؛ چرا که در امریکا سدهای کوتاه زیر ۱۰ متر که وقتی می خواهند آنها را بردارند، با یک بیل مکانیکی تخریب می شوند را به علت از دست رفتن کارآیی شان در اثر عمر بالا تخریب کرده اند؛ این سدهای کوچک تخریب شده در امریکا، سدهایی هستند که عمر بسیار زیادی داشته اند و حتی عمری بیش از ۱۰۰ سال از زمان احداث آنها گذشته، در پشت آنها رسوب پر شده و برخی که کارکرد برق آبی بسیار ناچیزی داشته اند نیز کارکرد خود را از دست داده اند و به علت پرشدن مخزن آنها از رسوب، هزینه های تعمیر و نگهداری آنها دیگر صرفه اقتصادی ندارد.

* در امریکا «سدسازی» وعده انتخابات ریاست جمهوری بود

وی افزود: اما در امریکا سد بزرگی را نمی بینیم که تخریب شود، آیا در حوضه کلورادو سدی را می بینیم که تخریب شده باشد؟ آیا در کالیفرنیا سدی می بینیم که آنرا تخریب کنند؟ نه تنها سدی را تخریب نمی کنند و نه تنها این بحث اصلا وجود ندارد، بلکه در نقاطی مثل کالیفرنیا، در انتخابات ریاست جمهوری اخیر امریکا، جزء شعارهای انتخاباتی طرفین بود که کالیفرنیا سد ندارد، زیرساخت لازم را ندارد و باید برای آنجا سدسازی کرد و حتی به کشاورزان کالیفرنیا این قول را دادند که در آنجا سد بسازند.

این کارشناس مدیریت منابع آب تصریح کرد: این نبود زیرساخت لازم، در واقعه سد اوروویل خود را نشان داد که مثل واقعه سد دز ایران، سرریز کرد و سرریز سد اوروویل خراب شد و این بحث در امریکا الان وجود دارد که زیرساخت های سدسازی ضعیف است و باید اصلاح شود.

انسانیت با بیان اینکه «در امریکا عدم تکمیل برنامه ریزی های دهه ۷۰ قرن بیستم در بحث سدسازی مورد بحث است»، گفت: در امریکا در حوضه می سی سی پی سیل داریم و امریکایی ها عنوان می کنند که به عنوان یک کشور توسعه یافته، زیرساخت لازم را برای مهار سیلاب در این حوضه نداریم.

در ادامه، علیرضا سعیدی، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با طرح این سوال که «۷۰ هزار سد در امریکا ساخته شده، از این تعداد چند سد را تخریب کرده اند؟»، گفت: امریکا سدهای مورد نیازش را تا دهه ۷۰ - ۸۰ میلادی ساخته و تا این زمان همه پتانسیل ها را شناسایی کرده و ساخته اند.

* اغلب سدهایی با ارتفاع زیر ۷ متر در امریکا تخریب شده اند

وی افزود: بعد از آن در امریکا شروع به تخریب سدها تا سال ۲۰۱۶ کردند و از این سال تاکنون تخریب سدی نداشته اند؛ بر اساس نمودارهای USGS ، بسیاری از سدهایی که در امریکا تخریب شده، ارتفاع سد تا ۷ متر است.

معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تصریح کرد: سدهای بسیار با ارتفاع زیر ۷ متر که در امریکا تخریب شده را حتی نمی توان اسم شان را سد گذاشت؛ بلندترین سدی که در امریکا تخریب کرده اند، به ترتیب بلندترین ارتفاع ها، ۶۴ متر، ۴۹ متر و ۳۸ متر است.

نیما حامد انسانیت، کارشناس مدیریت منابع آب نیز در این خصوص گفت: این سدهای تخریب شده، سدهایی با هدف تولید برق با ظرفیت ناچیز و عمر بالای صد سال بودند.

* منطقی نیست که از تخریب سدهای ۱۰۰ ساله و با ارتفاع زیر ۷ متر امریکا نتیجه بگیریم که سدهای ۱۵۰ متری و ۲۰۰ متری کارون را تخریب کنیم

علیرضا سعیدی، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در ادامه اذعان داشت: اگر با چنین اطلاعاتی این نتیجه را بگیریم که امریکا دارد سدهایش را به دلایل زیست محیطی تخریب می کند و ما هم برویم سراغ همین کار و از سدهای ساخته شده روی کارون شروع کنیم، سدهایی اغلب با ارتفاع ۱۵۰ متر و ۲۰۰ متر، و بخواهیم این سدهای بزرگ کشور را با چنین تحلیلی تخریب کنیم، این منطقی نیست.

وی ادامه داد: باید به این توجه کنیم که در امریکا نیز وقتی پای منافع وسط باشد، زیر تمامی مسائل می زنند تا منافعشان به خطر نیفتد و نمونه آن معاهده پاریس است؛ وقتی امریکایی ها دیدند که رشد اقتصادی شان دچار چالش شده و نمی توانند گاز گلخانه ای تولید نکنند، خیلی راحت معاهده را پاره کرده و گفتند تمام کارخانه های زغال سنگ سوز شروع به کار کنند.

* اینکه بگوییم دیگر هیچ جا سد نمی سازد و ما هم نسازیم، این درست نیست

سعیدی با بیان اینکه «ما نباید یک سری نسخه های پیچیده شده از سوی غرب برای ایران را اجرا کنیم»، گفت: برای مملکت خودمان، خودمان باید نسخه مناسب توسعه تعریف کنیم؛ من باز هم تأکید می کنم که هم سد خوب داریم و هم سد بد داریم، کارشناسان و مهندسان داخلی باید تحقیق کنند و سد خوب را بسازند، اما اینکه یک خط کش بگذاریم و بگوییم، دیگر هیچ جا سد نمی سازد و ما هم نسازیم، این درست نیست.

انتهای پیام/