به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مباهله به معنای لعن [۱] و نفرین متقابل و برای روشن شدن حقانیت یکی از دو طرف است. رسول خدا صلی الله علیه وآله پس از دعوت مسیحیان نجران[۲] و مناظره با آنها، وقتی آنان تسلیم دعوت پیامبر خدا نشدند با آنان قرار مباهله گذاشتند اما پس از مشورت بزرگان مسیحیت و نظاره پیامبر و خانواده آن حضرت در روز مباهله، از انجام مباهله با آن حضرت خودداری کردند. با توجه با اینکه بالأخره مباهله انجام نشد، یکی از مهم ترین سؤالات این است که مباهله چه نتایجی را به دنبال داشت؟ در این نوشتار به برخی از نتایج اعتقادی و قرآنی مباهله می پردازیم.

نتایج اعتقادی

اعتقادات، جایگاه بسیار مهمی در دین اسلام دارد و مرور نتایج مهم اعتقادی مباهله می تواند اهمیت این حادثه تاریخی را به خوبی نمایان کند. برخی از نتایج مهم اعتقادی حادثه مباهله رسول خدا صلی الله علیه وآله با مسیحیان نجران به شرح ذیل است:

اثبات توحید

مسیحیان نجران، با وجود اقرار به وجود خداوند، حضرت عیسی علیه السلام را فرزند خدا می دانستند و به سه خدا اعتقاد داشتند اما رسول خدا در مناظره و گفت وگو با بزرگان مسیحیت در جریان رویداد مباهله، ضمن تکذیب این اعتقاد آنها فرمود: «کذبتما، یمنعکما من الإسلام دعاؤکما لله ولدا، و عبادتکما الصلیب، و أکلکما الخنزیر؛ [۳] شما دروغ گفتید؛ زیرا سه چیز، مانع از مسلمان شدن شماست: اینکه برای خداوند فرزندی قرار دادید، صلیب را عبادت می کنید و گوشت خوک می خورید.»

اثبات فضیلت اهل بیت(ع)

مسیحیان نجران ۶۰ نفر از بهترن افراد خود و از میان آنها سه نفراز بزرگان مسیحیت را به میدان مباهله با رسول خدا فرستادند. از طرف مقابل، رسول خدا صلی الله علیه وآله به دستور قرآن، چهار نفر از نزدیک ترین و عزیزترین افراد خانواده خود را برای مباهله حاضر کردند چنان که می فرماید: «فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم فقل تعالوا ندع أبناءنا و أبناءکم و نساءنا و نساءکم و أنفسنا و أنفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکاذبین؛ [۴]

هرگاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت کنیم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»

آنها کسانی جز دو نوه آن حضرت، حسن و حسین علیهماالسلام؛ فاطمه سلام الله علیها دختر آن حضرت و علی علیه السلام داماد آن حضرت نبودند. همین انتخاب، برای اثبات فضیلت و برتری این افراد نسبت به همه انسان ها کافی است چنان که زمخشری، یکی از مفسرین اهل سنت در این باره می نویسد: «و فیه دلیل لا شیء أقوی منه علی فضل أصحاب الکساء علیهم السلام؛ [۵] مباهله بهترین شاهد برتری اصحاب کساء است.»

با این حال، کلمات به کار رفته در آیه شریفه، حجت را تمام می کند؛ چراکه حسن و حسین علیهماالسلام به عنوان فرزندان برگزیده امت اسلام، حضرت فاطمه سلام الله علیها الگو تمام عیار و یگانه بانوی اسلام و علی علیه السلام به عنوان جان و در حکم خود رسول خدا صلی الله علیه وآله خطاب شده اند.

اثبات ولایت و امامت امام علی(ع)

در آیه شریفه مربوط به مباهله، حضرت علی علیه السلام به عنوان جان پیامبر و در حکم خود رسول خدا دانسته شده است. چنان که می فرماید: «و أنفسنا و أنفسکم؛ [۶] نفوس شما و نفوس ما». حال، سؤال این است که پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه وآله و با وجود این که امت نوپای اسلام نمی تواند بدون امام و سرپرست باقی بماند چه کسی برای جانشینی پیامبر شایسته تر از کسی است که در حکم جان پیامبر و همانند خود رسول خداست؟ آن فرد، طبق صراحت آیه شریفه که در جریان مباهله نازل شد، کسی جز حضرت علی علیه السلام نیست. از این رو، جریان مباهله، به آسانی امامت و ولایت امام علی علیه السلام پس از رسول خدا را به اثبات می رساند.

تحریف مسیحیت

از دیگر نتایج اعتقادی قضیه مباهله، اثبات به تحریف کشیده شدن آیین مسیحیت به خصوص در اساسی ترین موضوعات اعتقادی است؛ زیرا، مباهله ثابت کرد که اعتقاد مسیحیت کنونی مبنی بر سه خدایی، عبادت صلیب و فرزند خدا بودن حضرت مسیح علیه السلام، اعتقادی موهوم و باطل بوده و جزء تعالیم دین حضرت عیسی علیه السلام نیست؛ همان گونه که رسول خدا صلی الله علیه وآله خطاب به مسیحیان نجران فرمود: «یمنعکما من الإسلام دعاؤکما لله ولدا، و عبادتکما الصلیب؛ [۶] فرزند قرار دادن برای خدا و عبادت صلیب، مانع از ایمان شماست.»

یادآوری اهل بیت(ع) در قرآن کریم

برخی از مخالفان تشیع، نیامدن اسامی امامان شیعه در قرآن کریم را به عنوان دلیلی بر رد شیعه مطرح می کنند در حالی که مباهله و آیه نازل شده در جریان آن، سند قطعی در رد ادعای مخالفان شیعه است. در وقوع مباهله و حضور اصحاب کساء و نزول آیه شریفه مربوط به آن، هیچ تردیدی نیست؛ پس می توان حضور اهل بیت علیهم السلام را به وضوح در آیه شریفه موردنظر مشاهده کرد. ضمن این که حضور این بزرگواران از میان انبوه مسلمین از سویی و تعبیر به فرزندان، زنان و عزیزترین عزیزان در آیه شریفه از سوی دیگر، رتبه ای بالاتر از ذکر نام اهل بیت علیهم السلام را به ثبت رسانده است؛ زیرا نه تنها از اهل بیت یاد شده بلکه آنان را بهترین و عزیزترین و شایسته ترین مؤمنان معرفی کرده است.

* حجت الاسلام محسن رفیعی استاد حوزه علمیه قم

=============

پی نوشت:

[۱]کتاب العین، ج۴، ص: ۵۴.

[۲]شهری در جزیرة العرب که بین حجاز و یمن واقع شده و در دوران قبل از اسلام، بسیاری از مسیحیان در آنجا سکونت داشتند.

[۳] ابن هشام، السیرةالنبویة،ج۱،ص:۵۷۵

[۴] سوره آل عمران، آیه ۶۱.

[۵] زمخشری؛ الکشاف، ج۱، ص۳۷۰.

[۶] ابن هشام، السیرةالنبویة،ج۱،ص:۵۷۵.

[۷] سوره آل عمران، آیه ۶۱.

انتهای پیام/