ایسنا/خراسان رضوی ما همیشه به روانشناسان مراجعه می کنیم تا از مشکلاتمان برای آنها بگوییم اما این بار به سراغ روانشناسان رفتیم تا آنها از مشکلاتشان برای ما بگویند.

محمدحسن اشرف، روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: روز روانشناس روز یادآوری است، که در وهله اول ما روانشناسان بدانیم چه کار سخت و مسئولیت خطیری بر عهده ماست و از این مسئولیت خطیر مراقبت کنیم و در درجه بعدی مردم از آن آگاه شوند و در دنیای نوین از این امکان بهره منده شوند.

وی این روز را یک نوع مطالبه اجتماعی و صنفی عنوان کرد و افزود: اهمیت این رشته به عنوان یکی از شاخه های علوم بشری سعی کرده روانشناسی را در عرصه های جدی تر زندگی مان وارد کند.

اشرف بزرگترین دشواری یک روانشناس را حفظ سلامت روان خود و سلامت زندگی عملی، اجتماعی و خانوادگی دانست و بیان کرد: اگر روانشناس یا روان درمان در حوزه ای زخمی دارد که در آن حوزه این زخم التیام پیدا نکرده و آن مسأله درمان نشده است نباید در آن حیطه فعالیت کند، زیرا برای درمان دیگران باید خود روانشناس در آن حیطه سلامت باشد.

درمان گر باید خودش باشد

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه اصالت یکی دیگر از نکات مهم در این حوزه است، افزود: اصالت بدین معناست که روانشناس و روان درمانگر خودشان باشند و موضوع اصالت مهم و حیاتی است و همانطور که مراجعه کننده هنگام مراجعه، خودش است درمانگر نیز باید خودش باشد و این خودبودن کار بسیار ارزشمند و سختی است؛ زیرا با توجه به پیچیدگی های زندگی به داشتن ماسک و نقاب سوق داده می شویم.

اشرف افزود: مراجعه کننده می تواند از تحصیلات و مقطع تحصیلی و حیطه کاری مشاور خود آگاه شود. مرکزی که افراد به آن مراجعه می کنند باید تابلو داشته باشد و این نشان از رسمی بود آن مکان دارد.

روانشناس مرکز خدمات تخصصی روانشناسی و مشاوره جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه پرسش گری و مطالبه، کمک به انتخاب درست و صحیح خواهد کرد، گفت: این موارد باعث می شود تا از ارجاع به شخص دیگری در حین جلسات جلوگیری و در زمان و هزینه فرد صرفه جویی شود. این موضوع به یک انتخاب آگاهانه خواهد انجامید.

اشرف با بیان اینکه ارتباط مردم با روانشناسان خیلی بهتر شده است، عنوان کرد: روانشناسی روزی یک کالای لوکس برای طبقات خاص بود ولی در حال حاضر تعداد زیادی مراکز مشاوره و روانشناسی وجود دارد. با استقبال گسترده مردم از این مراکز می بینیم که مردم آن را باور کردند و در زندگی خود روانشناسی را بازی می دهند که این یک فرصت تاریخی و گرانقدری است که ما روانشناسان باید قدر آن را بدانیم. این موضوع به نوعی یک موهبت است که نصیب ما شده و مردم برای تصمیم های مهم زندگی خود از جمله ازدواج ، فرزندآوری، مهاجرت و انتخاب شغل روانشناسی را وارد زندگی خود کرده اند. در لحظه های خطیر زندگی خود به ما گوش می دهند و ما این امتیاز و جایگاه را داریم با مردم حرف بزنیم و سعی کنیم دنیا را برایشان تعدیل کنیم.

وی ضمن اشاره به اینکه ما روانشناسان این شانس را داریم که با تخصص و التزام عملی بسیار با نفوذ باشیم، ادامه داد: با این التزام عملی اطرافیان پذیرای این نفوذ هستند و وقتی ما در مترو، اتوبوس و یا هر جایی دیگری مورد سوال قرار می گیریم یعنی موثریم و به نوعی به ما باور و اطمینان دارند.

اشرف در پاسخ به این سوال که آیا روانشناسان نیز به مراکز روانشناسی مراجعه می کنند، گفت: شما نمی توانید وارد این حرفه شوید و حداقل یک دوره مورد درمان قرار نگرفته باشید. ما اول مراجعه کننده ایم و بعد درمانگر هستیم.

روانشناسان نباید اطرافیان خود را درمان کنند

وی در خصوص مراجعه خانواده و اطرافیان به فرد روانشناس در آن خانواده بیان کرد: اصول به این صورت است که ما خانواده و اطرافیان را به صورت درمان جو، درمان نکنیم و در این قالب کار اشتباهی است ولی برای مشورت خیلی زیاد این امر صورت می گیرد و محل مشورت برای خانواده و اطرافیان هستیم.

کرونا به ما داشتن یک خویشتن مستحکم را یادآور شد

وی ادامه داد: کرونا یک تهدید و یک فرصت بزرگی است. کرونا فرصت بازبینی عادت ها و سرمایه گذاری های گذشته ما است، در زندگی به چه چیز اهمیت دادیم و به چه چیزهایی بی اهمیت بودیم و کرونا به ما داشتن یک خویشتن مستحکم را یادآور شد . خیلی خیلی مهم هست که به خودمان برگردیم و این خودآگاهی را افزایش دهیم.

روانشناسان باید به کتاب درمانی توجه کنند

اشرف ضمن توصیه به استفاده از پتانسیل کتاب های خود درمانی به روانشناسان، تشریح کرد: موضوع کتاب درمانی و معرفی کتاب های خوب به مراجعه کنندگان باید قوت بیشتری گیرد و با توجه به اینکه در تعاملات اجتماعی دچار مشکل هستیم، با کتاب می شود ساعت ها زمان گذاشت و درگیر شد. به همکارانم توصیه می کنم به هر مراجعه کننده حتما یک کتاب معرفی کنند. با راه اندازی یک پویش و معرفی یک کتاب خود درمانی به مراجعه کنندگان هم به صنعت چاپ و نشر کمک می کنیم و هم تشویق عملی مردم به کتابخوانی و به نوعی مداخله درمانی است.

سهیلا سلطانی، روانشناس مرکز مشاوره دانشگاه فردوسی نیز در خصوص ویژگی ها و مهارت های یک روانشناس به ایسنا گفت: روانشناس باید توانایی همدلی با سایر افراد و علاقه ای برای کمک کردن به دیگران داشته باشد و به لحاظ شخصیتی فردی نوع دوست باشد. این همدلی می تواند کمک بیشتری به افراد کند. همچنین می تواند از زاویه مراجعه کنندگان به دنیا نگاه کند.

وی افزود: ویژگی دیگری که یک روانشناس می تواند در حوزه کاری موفق عمل کند، شناخت دایره هیجانات و احساسات خود است و بتواند به درستی آن را بروز و در مواقع لزوم این هیجانات را کنترل کند.

روانشناس نباید دچار آشفتگی های عمیق روانشناختی باشد

این مدرس دانشگاه ضمن اشاره به اینکه یک روانشناس در جایگاه مشاور، خود نباید دچار آشفتگی های عمیق روانشناختی باشد، گفت: صبور بودن و بردباری از دیگر ویژگی های شخصیتی یک روانشناس است که در فرآیند مشاوره بسیار ارزشمند است. باید صبور باشیم تا مراجعه کننده به تدریج آن تغییر لازم در زندگیش رقم بخورد.

وی با اشاره به اینکه نباید عقایدمان را در جلسات مشاوره به مراجعه کنندگان تحمیل کنیم، ادامه داد: اجازه دهیم مراجعه کنندگان ارزش ها و باورهای خودشان را داشته باشند و ما به عنوان یک تسهیلگر به آنها کمک کنیم و درنهایت قدرت تصمیم گیری با آنان باشد.

سلطانی شنونده خوب بودن و مهارت گوش دادن بلد بودن را از دیگر مهارت های یک روانشناس بیان کرد و ادامه داد: باید گوش دادن فعال را یاد داشته باشیم و از مهارت اجتماعی برقراری ارتباط موثر برخوردار باشیم تا بتوانیم ارتباط خوبی را با مراجعه کننده برقرار نماییم .

خستگی و فرسودگی شغلی از مشکلات اساسی روانشناسان است

این روانشناس مرکز مشاوره دانشگاه فردوسی خستگی و فرسودگی شغلی را یکی از مشکلات اساسی روانشناسان بیان کرد و تشریح کرد: روانشناسان بعد از مدتی کار با فرسودگی شغلی و خستگی درگیرند. زیرا در طول روز با افراد زیادی مواجه هستیم و به مشکلات آنها گوش می دهیم که این می تواند یک بار اضافه بر ما تحمیل کند. حال اگر نتوانیم تمایز قائل شویم بین زندگی شخصی و زندگی حرفه ای به عنوان یک روانشناس، این مرز از بین خواهد رفت و این تفکیک نشدن می تواند مشکلات مراجعه کننده را وارد زندگی شخصی ما کند و دچار خستگی، درماندگی و افسردگی شویم.

سلطانی ادامه داد: راهی که جلوی پای همکاران هست و به دانشجویان هم توصیه می شود این است که خود آنها نیز در جلسات مشاوره به عنوان مراجعه کننده به صورت هفتگی شرکت کنند تا بتوانند بخشی از فشارهای روانی را در این جلسات حل کنند. راه دیگر نیز که می تواند مفید باشد گاهی فاصله گرفتن از محیط کاری برای مدت کوتاه و وقتی را برای تفریح اختصاص دادن، لازم است تا از آن فضای حرفه ای مقداری جدا شویم.

وی در خصوص ارتباط مردم با حوزه روانشناسی در چند سال اخیر بیان کرد: مردم رویکرد بهتری نسبت به روانشناس و مشاور دارند و مراجعه به این حوزه بیشتر شده است و تغییر نگرش و فرهنگ مردم در طی این سال ها با آموزش هایی که در رسانه ها و یا از طریق خود روانشناسان در کارگاه ها و همایش ها انجام شده، باعث جلب اعتماد بیشتری از مردم شده است و این روند خوب و رو به جلویی است.

وی هدف روانشناسی را ارتقاء سبک زندگی افراد با کمک پرورش و کسب مهارت های نداشته توسط روانشناسان بیان کرد و گفت: هنگامی که این مهارت ها در یک محیط حرفه ای آموخته می شوند خیلی بهتر از آن ها در زندگی شخصی استفاده می کنند تا بعد از مدتی بدون حضور یک روانشناس یا مشاور با کمک مهارت های کسب شده، مسائل خودشان را حل کنند و روابطشان را با سایر افراد بهبود بخشند.

ضرورت تحت پوشش بیمه قرارگرفتن خدمات روانشناسی

در ادامه محمد جواد ربانی پارسا، روانشناس بالینی در گفت وگو با ایسنا در خصوص مشکلات روانشناسان، بیان کرد: یکی از مشکلات در این حوزه تحت پوشش قرار نگرفتن خدمات مشاوره و روان شناسی در بیمه های بزرگ کشور است که این مشکل بیشتر مردم است و در واقع دسترسی به این خدمات را مشکل کرده است. رابطه روانشناسان با مردم نیز به این علت دچار مشکل شده است.

مردم روانشناسی را با قضاوت، میانجی گری و غیب گویی اشتباه می گیرند

وی ادامه داد: مشکل دیگر انتظارات غیر واقع بینانه برخی از مردم از حرفه مشاوره و روان درمانی است و کار مارا با قضاوت، میانجی گری، غیب گویی و معجزه اشتباه می گیرند. این موضوعات با اصل حرفه ما در تعارض و تناقض است و نیاز به فرهنگ سازی بیشتر دارد.

ربانی با اشاره به اینکه افراد بدون تخصص و یا بدون داشتن سواد کافی پا به این حوزه می گذارند، بیان کرد: این امر هم برای ما و هم مردم مشکلاتی را به وجود می آورد و جایگاه این حرفه را به خطر می اندازد.

وی در خصوص ویژگی های یک روانشناس اظهار کرد: دو نوع مهارت و ویژگی لازم است که نوع اول مهارت های مرتبط با صلاحیت حرفه ای است و بخش دیگر ویژگی های شخصیتی و فردی است که یک روانشناس و روان درمانگر باید دارا باشد. نخستین شرط این است که فرد حداقل در دو مقطع دانشگاهی یعنی کارشناسی و کارشناسی ارشد و یا کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل کرده در رشته های مشاوره و روانشناسی باشد.افرادی که یک مقطع را در این رشته گذرانده اند ویژگی حرفه ای لازم برای انجام این کار را ندارند.

این روانشناس بالینی ادامه داد: افراد باید به رویکردهای مشاوره و روان درمانی تسلط داشته و دسته کم یکی از رویکردها را به طور حرفه ای یاد داشته باشند و در آن رویکرد مهارتش از طرف اهل فن تایید شده باشد که معمولا برای تایید دوره های نظارت حرفه ای وجود دارد که معروف به کارورزی های حرفه ای است. افراد باید این موارد را گذرانده باشند.

ربانی عنوان کرد: فرد باید در یک زمینه به به طور حرفه ای فعالیت داشته باشد و در همان زیر شاخه فعالیت نماید و یک تخصص معین داشته باشد. به مردم توصیه می کنم از روانشناسانی که ادعا می کنند در چندین زمینه کاملا متفاوت تخصص دارند و همزمان با مراجعان در همه زمینه ها کار می کنند بپرهیزند و بگریزند. افراد باید پای بند به منشور اخلاق حرفه ای مشاوره و روان درمانی باشند لذا پایبند بودن به نظام نامه اخلاق حرفه ای برای مشاوره و روان درمانگر از ضروریات صلاحیت های حرفه ای آن است .

وی ادامه داد: صلاحیت ها و ویژگی های شخصیت در حرفه روانشناسی و روان درمانی که از حرفه های یاری رسان و مددکارانه است یک اصل کلی دارد، که فرد باید از لحاظ شخصیتی تمایل درونی به یاری رسانی و کمک به انسان ها داشته باشد.انسان خودمحور به درد روانشناسی و روان درمانی نمی خورد و نمی تواند درمانگر خوب و با صلاحیتی باشد. درمانگر باید علاقه درونی به درک و فهم انسان ها داشته باشد؛ یعنی در زمینه درک انسان ها کنجکاو باشد و ویژگی همدلی و دادن بازخورد خوب را به مراجعان داشته باشد.به هیچ وجه نباید فردی سلطه جو باشد. باید با احترام و فروتنی با مراجعان خود رفتار کند. اصل مهم و حرفه ای دیگر در این حوزه، راز داری است. راز دار نبودن می تواند روان درمانگر و مشاور را به طور کلی از صلاحیت حرفه ای خالی کند.

این روانشناس بالینی افزود: فرد باید از هر گونه قضاوت ارزشی بپرهیزد. تیپ قضاوت گری، جهت گیری و سوگیری نداشته باشد و هرگز نباید فرد مراجعه کننده را سرزنش و یا قضاوت ارزشی کند. یک روانشناس و یا روان درمان باید از لحاظ هیجانی پایدار باشد. این موضوع از مولفه های مهم سلامت روان نیز هست. درمانگر باید خود واقعی خود را شناخته و پذیرفته باشد و همان خود واقعی را وارد روابط انسانی کند.همچنین شخصیتی یادگیرنده و پذیرا داشته باشد و به دنبال رشد شخصیت خود باشد. صداقت و روراستی داشته باشد. همچنین در رابطه با مراجعان خود متعهد، وقت شناس و دلسوز باشد.

روانشناسان فرآیند ارجاع حرفه ای را جدی بگیرند

وی در خصوص توصیه به روانشناسان و مردم، بیان کرد: روانشناسان در زمینه تخصصی کار کنند و اگر مراجعه کننده ای خارج از تخصص آنها بود، او را به همکاران دیگر ارجاع دهند، هرچند که خیلی از همکاران در حال حاضر این کار را انجام می دهند و تاکید می کنم فرآیند ارجاع حرفه ای را جدی بگیرند.

ربانی یادآور شد: نباید توقع نتیجه گرفتن از مشاوره های اینترنتی و در بستر شبکه های اجتماعی داشته باشند. فرآیند مشاوره و روان درمانی در بهترین حالت خود باید به صورت نزدیک و حضوری انجام شود و مشاوره مجازی باید به صورت یک فرمول بندی میان مدت و دراز مدت به صورت تصویری انجام شود.

وی با اشاره به اینکه یک مشاور و روان درمانگر از دو جهت می تواند در زندگی مردم تاثیر بگذارد، گفت: اول در جایگاه یک الگو در شیوه رفتار، گفتار، منش و شیوه تصمیم گیری می تواند الگوی خوبی برای اطرافیان باشد و دوم در جایگاه یک متخصص حرفه ای به خودشناسی مردم و پیدا کردن راهبردهایی برای کنار آمدن بهتر با خود، دیگران و جهات پیرامون کمک کند.

انتهای پیام