ایسنا/قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم.

دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

حرف (ض)

ضرس قاطع / زرس قاطع / ضرث قاطع

استفاده ازبرخی واژه ها بیشتر، شنیداری است تا نوشتاری. مانند (راجع به یا راجب)، (پول خرد یا خورد)، (اثاث یا اساس) ،( پیش غازی، معلق بازی یا پیش قاضی) و مانند همین ضرس قاطع که از اصطلاحات حوزوی است. این گونه واژه ها کمتر نوشته شده اند و بیشتر شنیده شده اند و به همین سبب ممکن است درنگارش آن ها اشکال ایجاد شود. معمولا می شنویم که کسی می گوید: به ضرس قاطع اعلام می کنم که … ضرس، در عربی به معنی دندان است و وقتی می خواهند اطمینان از مطلبی را بیان کنند، می گویند: به ضرس قاطع؛ یعنی با کمال اطمینان و از روی یقین و محکم. گاهی دیده می شود در نگارش، آن را به صورت (زرث)، (زرس) یا (ضرث) می نویسند که نادرست است و شکل درست آن (به ضرس قاطع) است.

حرف (ط)

طرفة العین / طرفه العین

طرفه به فتح (ط) در عربی یعنی یک بار جنباندن پلک؛ طرفة العین، یعنی به یک چشم به هم زدن. به عبارت دیگر سرعت نگریستن را می رساند. شیخ محمود شبستری می گوید:

توانایی که در یک طرفه العین/ ز کاف و نون پدیدآورد کونین

طرفه به معنی چیز بدیع و نو و شگفت آور است و هیچ ربطی به طرفه ندارد گاه به غلط به ضم (ط) طرفه العین می گویندکه نادرست است و طرفة العین درست است.

طوفان / توفان

واژه ی طوفان عربی است. ظاهرا از یونانی به عربی رفته است. به معنای باد و باران بسیار شدید. توفان با (ت) فارسی است و صفت است از مصدر (توفیدن). توفیدن یعنی فریاد بلند کشیدن، غریدن و خروشیدن؛ توفان یعنی غران، دمان، در حال خروشیدن و غریدن. توفان فارسی ربطی به طوفان عربی ندارد و به سبب اشتباه شنیداری، گاه، با (ت) نوشته می شود. مثال: هوا طوفانی شد؛ نه توفانی یا؛ عجب طوفانی!؛ نه عجب توفانی.

انتهای پیام