محور تحول در انسان



خبرگزاری تسنیم، احمد ربیعی فر:

یکی از مهم ترین عوامل سرنوشت ساز و تحول ساز در زندگی هر انسانی، تعلقات و آرزوهایی است که در دل او جای دارد. اهمیت تعلق انسان به اندازه ای است که حتی ارزش اعمال هر کسی در گرو میزان ارزشمندی تعلق او بوده و دو شخصی که در یک زمان، یک رفتار را بروز می دهند، متناسب با تعلق و هدف خود رشد یافته و مأجور می شوند. چه بسا یکی از آنها با این رفتار به سمت هلاکت رفته و دیگری با همان رفتار مسیر سعادت را طی کند.

مرحوم آیت الله حائری شیرازی، امام جمعه اسبق شیراز و یکی از بارزترین اساتید اخلاق حوزه های علمیه، در کتاب «تعلق؛ محور تحول در انسان»، با بیان اهمیت توجه به تعلق، دخالت تعلقات انسان را در سیر وجودی و سرنوشت او تبیین کرده است. ایشان در ابتدای کتاب، با تعریف اخلاق به «موضع گیری انسان در قبال مسائلی که با او مرتبط است»، این موضع گیری را در هر شخصی نتیجه دو چیز دانسته است: «یکی آگاهی و دیگری تعلق».

تعلق مبتنی بر بیانات مرحوم آیت الله حائری شیرازی در این کتاب، وجوه متعدد و با اهمیتی را در زندگی بشر به خود می گیرد. به طوری که در ارتباط با اعمال انسان، تعلق او به عنوان نیتش نمود یافته و در خصوص ارتباط ها و اتصال های انسان به دیگران، تعلق او به عنوان تولا و ولایت آشکار می شود.

در ابتدای کتاب، با بیانی عرفانی و فلسفی، پس از تبیین اسفار اربعه ملاصدرا، سیر تکاملی انسان مؤمن از کثرت به وحدت و رسیدن او به درجه تعلق محض به خداوند یکتا تبیین شده است.

مطالب اخلاقی، عرفانی و سلوکی متعدد و متنوعی در این اثر حول محور تعلق انسان بیان شده که در برخی از آنها با ذکر نمونه های تاریخی، تعلق انسان به وجود خودش و تعلق او به دنیا، ریشه آفت ها و انحرافاتی است که مسیر حرکت انسان را از راه سعادت دور ساخته و به وادی شقاوت نزدیک می سازد.

در بخشی از این کتاب، مرحوم آیت الله شیرازی، اهمیت تعلق انسان را اینگونه بیان کرده است: «انسان با تعلق خود یک نوع اتحاد دارد، یعنی به هرچه دل ببندد، همان می شود؛ همان مقام او و منزل او می شود وقتی انسان دل به فانی ببندد، فانی است و وقتی دل به باقی ببندد باقی است. به هرچه تعلق پیدا کرد، رنگ آن را می گیرد».

آنچه جذابیت مطالب این اثر را دوچندان ساخته، برداشت ها و تمسک های به جا و جالب توجه آیت الله حائری شیرازی (رحمه الله) از آیات قرآن کریم و روایات معصومان (علیهم السلام) است که در خصوص تعلق انسان به نفسانیت هایش، به دنیا و یا به خدا و اولیای الهی، نکات شیرین و عمیقی را از این منابع نورانی اصطیاد کرده و در اختیار مخاطبان کتاب قرار داده است.

این کتاب با بیان شیرین و ساده، مبتنی بر منابع دینی و ادبی، این حقیقت را برای عموم مخاطبان روشن می کند که چگونه می توان آرزوهای متعددی را از کثرت به وحدت رساند و همه آنها را در طول یک آرزوی اصلی و والا قرار داد تا تمامی آرزوهای انسان، حتی آرزوهای دنیایی او، انسان را در مسیری رو به رشد و تعالی قرار دهند.

یکی از نکات مهم در این کتاب، بیان یکی از سنت های مهم الهی در برخورد با تعلقات بشر است. در بخش «ذکر» و ذیل عنوان «مصیبت؛ تیراندازی خدا به سمت تعلقات انسان» آیت الله حائری شیرازی (رحمه الله)، با استفاده از آیات قرآن کریم، روش و سنت خداوند متعال در متوجه ساختن انسان به یگانه تعلق حقیقی و فطری او را بیان کرده است. اینکه چگونه خداوند متعال با هدف قرار دادن تعلقات مجازی بشر، او را به تعلق حقیقی و مبدأ و مقصد ازلی و ابدی اش متوجه می سازد.

کتاب «تعلق؛ محور تحول در انسان» را می توان سلسله ای از درس های اخلاق جذاب و تأثیرگذار توصیف کرد که هر از گاهی مطالعه آن باعث زدوده شدن زنگار از دل انسان شده و او را نسبت به حقیقت فطرت و مقصد نهایی اش متذکر می شود.

مرحوم آیت الله حائری شیرازی در یکی از بخش های این کتاب با توجه به آیات نورانی قرآن، دو نوع حرکت را برای انسان معرفی می کند که آن دو نوع، مبتنی بر تعلق انسان تعیین می گردند: یکی «سیر» و دیگری «تیه». اینکه چگونه آرزومندی مبتنی برعقلانیت و خداپرستی، انسان را در درجات تکامل «سیر» می دهد و چگونه آرزوهای مبتنی بر نفسانیت، او را در وادی دنیا «حیران» و سردرگم می سازد در این کتاب به خوبی بیان شده است.

بخش انتهایی کتاب نیز شامل پرسش ها و پاسخ هایی در همین موضوع است که مطالب متعدد و نکات دقیق تری را راجع به محتوای کتاب در خود جای داده است.

کتاب «تعلق؛ محور تحول در انسان» به همت نشر معارف، به عنوان سومین کتاب از سلسله آثار مرحوم آیت الله حائری شیرازی، در قالب ۱۳۲ صفحه به زیور طبع آراسته شده و دراختیار علاقه مندان به مباحث اخلاقی، عرفانی و قرآنی قرار گرفته است.

انتهای پیام/

پرسش و پاسخ در محور تحول در انسان

گفتگو با هوش مصنوعی