غزوه بنی نضیر

غزوه بنی نضیر

بقایایی از قلعه های بنی نضیر در مدینه
| زمان: | ربیع الاول سال چهارم هجری
---|---
مکان: | مدینه
نتیجه: | پیروزی مسلمانان و بیرون راندن بنی نضیر از مدینه.
علت جنگ: | پیمان شکنی بنی نضیر از هم پیمانان پیامبر(ص) و توطئه چیدن در قتل پیامبر(ص).
جنگندگان:
مسلمانان | یهودیان مدینه
فرماندهان:
حضرت محمد(ص) |
تلفات:
| تسلیم شدن یهودیان و خارج شدن از مدینه
نازل شدن آیات ۱۱۷ سوره حشر درباره غزوه بنی نضیر و اخراج این قبیله

غزوه بنی نضیر، نام یکی از غزوات پیامبر اکرم با یهودیان بنی نضیر مدینه.این غزوه، دومین جنگ پیامبر(ص) با یهودیان مدینه است که در ربیع الاول سال چهارم هجری اتفاق افتاد.[۱] بنی نضیر به همراه بنی قینقاع و بنی قریظه، قبایل یهودی ساکن مدینه از هم پیمانان پیامبر(ص) به شمار می رفتند که هر سه پیمان شکن شدند. این جنگ به پیروزی مسلمین و بیرون راندن بنی نضیر از مدینه انجامید.

موقعیت غزوه بنی نضیر

محتویات

• ۱ تاریخچه حضور بنی نضیر در مدینه


• ۲ پیمان شکنی بنی نضیر


• ۳ فعالیتهای منافقان


• ۴ شروع جنگ


• ۵ سرنوشت جنگ


• ۶ تقسیم غنائم


• ۷ جستارهای وابسته


• ۸ پانویس


• ۹ منابع


• ۱۰ پیوند به بیرون

تاریخچه حضور بنی نضیر در مدینه

نوشتار اصلی: بنی نضیر

قبیله بنی نضیر پیش از ظهور اسلام در یثرب (مدینه) ساکن بودند. یعقوبی آنها را طایفه ای یهودی از قبیله جذام می داند که اطراف کوه نضیر زندگی می کردند از همین رو به قبیله بنی نضیر معروف شدند.[۲] برخی دیگر آنها را از نسل هارون بن عمران دانسته که پس از وفات موسی(ع) و پیش از مهاجرت قبایل عرب اوس و خزرج در آن ناحیه ساکن شدند.[۳] ابن سعد منزلگاه آنان را ناحیه الغرس ذکر کرده است.[۴] بنی نضیر و سایر یهودیان ساکن مدینه ثروت فراوانی داشتند. از همین رو، اوس و خزرج برای غلبه بر آنها از غسانیان کمک خواستند. غسانیان با سپاهی به حجاز آمدند و بسیاری از یهودیان را کشتند و از آن پس اوس و خزرج بر یهودیان مسلط شدند.[۵] بعدها بنی نضیر، در نزاع های اوس و خزرج جانب اوس را می گرفتند.[۶]

پیمان شکنی بنی نضیر

نزدیک به ظهور اسلام و پیش از جنگ احد قبیله بنی نضیر ظاهرا با ابوسفیان ارتباط داشتند.[۷] پس از هجرت پیامبر به مدینه، بنی نضیر در شمار دیگر یهودیان با مسلمانان، پیمان مصالحه بستند و عهد کردند که در صورت حمله دشمنان به مدینه در کنار مسلمانان به دفاع بپردازند و از تأمین مالی و جانی کفار قریش و برقراری روابط تجاری با آنان خودداری کنند.[۸] اما از آنجا که بنی نضیر پیمان خود را زیر پا گذاشتند، در ربیع الاول چهارم هجری، غزوه بنی نضیر به وقوع پیوست.[۹]

در این سال، عمرو بن امیه که از سریه بئر معونه باز می گشت دو تن از افراد قبیله بنی عامر را، که از پیامبر امان داشتند، کشت. عامر بن طفیل از پیامبر دیه طلب کرد[۱۰] و پیامبر(ص) برای پرداخت دیه از بنی نضیر که هم پیمان بنی عامر بودند کمک خواست.[۱۱] بنی نضیر کمک به پیامبر را پذیرفتند، اما در توطئه ای برای قتل ایشان، عمرو بن جحاش را مأمور کردند که آن حضرت را در پای دیوار قلعه با سنگی از پای درآورد.[۱۲] پیامبر اکرم از طریق وحی از نیرنگ آنان آگاه شد و به ایشان ده روز مهلت داد تا با اموال منقول خود، جز اسلحه، از مدینه خارج شوند و سالانه برای برداشت محصول خرما بازگردند.[۱۳]

فعالیتهای منافقان

عبدالله بن ابی، رئیس منافقان مدینه، بنی نضیر را از اطاعت پیامبر بازداشت و وعده داد که همراه با بنی قریظه از آنان دفاع کند.[۱۴]

شروع جنگ

پیامبر، عبدالله بن ام مکتوم را در مدینه جانشین خود قرار داد و با لشکری به فرماندهی علی(ع) [۱۵] پانزده روز[نیازمند منبع] یا شش شب[۱۶] بنی نضیر را در محاصره گرفت. در دوره محاصره، عزوک یهودی به پیامبر سوءقصد کرد که به دست علی(ع) کشته شد.[۱۷] سپس پیامبر فرمان داد تا درختان خرمای بنی نضیر در بویره را قطع کنند.[۱۸]

سرنوشت جنگ

سرانجام یهودیان تسلیم شدند و پذیرفتند که تنها با یک بار شتر از اموالشان، بجز اسلحه و نقره و طلا، از مدینه خارج شوند.[۱۹] بعضی از آنان از جمله حیی بن اخطب که دخترش صفیه پس از فتح خیبر در سال هفتم هجری قمری به همسری پیامبر(ص) درآمد و ابی الحقیق (همسر اول صفیه)، به خیبر رفتند و برخی به شام مهاجرت کردند.[۲۰]

تقسیم غنائم

از آنجا که جنگی در نگرفته بود اموال برجای مانده در حکم غنیمت نبود و تصرف در آن به اختیار پیامبر بود.[۲۱] از این رو پیامبر اکرم با توافق انصار آن را میان مهاجران تقسیم کرد تا وظیفه حمایت از مهاجران توسط انصار پایان پذیرد.[۲۲]

سوره حشر (آیات ۱۱۷) درباره غزوة بنی نضیر و اخراج این قبیله است.

جستارهای وابسته

• غزوه بنی قریظه


• غزوه بنی قینقاع


• غزوه خیبر


• آیه فیء

پانویس

۱.

• واقدی، محمد بن عمر؛ کتاب المغازی، ج۱، ص۳۶۳


• 
  
  • یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۹.
  
  



• 
  
  • ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۲، ص۳۴۳۳۴۴.
  
  


• 
  
  • ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۵۷
  
  


• 
  
  • ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۲، ص۳۴۴ ۳۴۵
  
  


• 
  
  • حلبی، ج۲، ص۲۶۴
  
  


• 
  
  • د. اسلام، چاپ دوم، ذیل « نضیر، بنو »
  
  


• 
  
  • ابن هشام، ج۲، ص۱۴۸۱۵۰
  
  


• 
  
  • ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۵۷.
  
  


• 
  
  • ابن هشام، ج۳، ص۱۹۹؛ حلبی، ج۲، ص۲۶۳
  
  


• 
  
  • طبری، ج۲، ص۵۵۱؛ واقدی، ج۱، ص۳۶۴
  
  


• 
  
  • ابن هشام، ج۳، ص۱۹۹۲۰۰
  
  


• 
  
  • واقدی، ج۱، ص۳۶۹
  
  


• 
  
  • واقدی، ج۱، ص۳۶۸؛ طبری، ج۲، ص۵۵۳
  
  


• 
  
  • واقدی، ج۱، ص۳۷۱؛ ابن هشام، همانجا
  
  


• 
  
  • ابن هشام، ج۳، ص۲۰۰
  
  


• 
  
  • واقدی، ج۱، ص۳۷۱
  
  


• 
  
  • یاقوت حموی، همانجا؛ ابن کثیر، ج۴، ص۷۷؛ بکری، ج۱، ص۲۸۵
  
  


• 
  
  • یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۹؛ حلبی، ج۲، ۲۶۶؛ واقدی، ج۱، ص۳۷۲
  
  


• 
  
  • حلبی، ج۲، ص۸۴، ۲۰۷؛ ابن کثیر، ج۴، ص۷۵۷۶، ۱۹۶ ۱۹۸؛ ابن اثیر، ج۲، ص۱۲۲
  
  


• 
  
  • سوره حشر، آیات ۶ ۸
    *
  
  

۱- ابن هشام، ج۳، ص۲۰۱۲۰۲؛ ابن اثیر، ج۲، ص۱۱۹؛ حلبی، ج۲، ص۸۵؛ حسنی، ص۴۳۹

منابع

• ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.


• ابن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق احسان عباس، بیروت، دار صادر، چاپ اول، ۱۹۶۸م.


• ابن کثیر، البدایة و النهایة، بیروت، ۱۴۱۵/۱۹۹۵.


• ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، مصر، ۱۹۳۶.


• ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الأغانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.


• بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، چاپ مصطفی سقا، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳.


• حسنی، هاشم معروف، سیرة المصطفی، بیروت، ۱۴۰۶/۱۹۸۶.


• حلبی، علی بن ابراهیم، السیرة الحلبیة، بیروت، بی تا.


• ذهبی، محمدبن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، المغازی، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۱۰/۱۹۹۰.


• طبری، محمدبن جریر، تاریخ الطبری: تاریخ الامم و الملوک، چاپ محمدابوالفضل ابراهیم، بیروت، ۱۳۸۲۱۳۸۷/ ۱۹۶۲۱۹۶۷.


• واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶.


• یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، ۱۳۹۹/۱۹۷۹.


• یعقوبی، احمدبن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی تا.

پیوند به بیرون

• منبع مقاله:دانشنامه جهان اسلام

[نمایش]

• ن


• ب


• و

غزوه ها

[نمایش]

• ن


• ب


• و

حضرت محمد صلی الله علیه و آله

https://fa.wikishia.net/view