تفسیر قرآن؛

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند.

از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می پردازیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

به نام خداوند رحمتگر مهربان

النبی أولیٰ بالمؤمنین من أنفسهم ۖ وأزواجه أمهاتهم ۗ وأولو الأرحام بعضهم أولیٰ ببعض فی کتاب الله من المؤمنین والمهاجرین إلا أن تفعلوا إلیٰ أولیائکم معروفا ۚ کان ذٰلک فی الکتاب مسطورا

پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است؛ و همسران او مادران آن ها [= مؤمنان]محسوب می شوند؛ و خویشاوندان نسبت به یکدیگر از مؤمنان و مهاجران در آنچه خدا مقرر داشته اولی هستند، مگر اینکه بخواهید نسبت به دوستانتان نیکی کنید (و سهمی از اموال خود را به آن ها بدهید)؛ این حکم در کتاب (الهی) نوشته شده است.

فایل صوتی تلاوت آیه ۶ سوره احزاب

تفسیر آیه ۶ سوره احزاب

پیامبر (ص) در خطبه غدیر فرمودند: ای مردم، کیست سزاوارتر از شما به شما؟ گفتند خداوند و پیامبر او. سپس فرمود آگاه باشید آن که من صاحب اختیار اویم، پس این علی صاحب اختیار اوست. خداوندا دوست بدار آن را که سرپرستی او را بپذیرد و دشمن بدار هر آن که او را دشمن دارد و یار او را یاری کن و تنها گذار آن را که او را تنها بگذارد.

رسول خدا با آوردن قسمتی از این آیه در فرمایشات خود برای مردم تبیین می کند که حضرتش «اولی به انفس» است. «به این معنی که حق ولایت پیامبر (ص) و اعمال تصرف از ناحیۀ آن بزرگوار در کلیۀ امور مردم مقدم بر حق مردم می باشد و پس از گرفتن این اقرار جملات، چون «فمن کنت مولاه» «فمن کنت ولیه فعلی ولیه» و «فمن کنت أمیره فعلی أمیره» متفرع بر اخذ اقرار نمودند.»

در تفسیر مجمع البیان می خوانیم:پیامبر اکرم (ص) میان مسلمانان (انصار و مهاجرین) عقد اخوت برقرار کرده بود، به گونه ای که مثل برادر حقیقی از یکدیگر ارث می بردند، زیرا مهاجران در آغاز، از وطن و اموال و بستگان خود دور شده بودند و عقد اخوت، این موارد را جبران می کرد تا آنکه آیه نازل شد و چنین ارثی را لغو کرد و فرمود:ملاک ارث بردن، خویشاوندی است.

هنگامی که فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد حرکت برای جنگ تبوک صادر شد، بعضی گفتند:ما باید از والدین خود اجازه بگیریم. این جمله نازل شد که «النبی أولی بالمؤمنین».

پیامبر اکرم (ع) در روز غدیرخم که به فرمان خداوند، حضرت علی علیه السلام را به جانشینی خود منصوب فرمود، قبل از معرفی و نصب آن حضرت، جمله ی «أ لست اولی بکم من انفسکم» را بیان فرمودند و از آنان اقرار گرفتند که آیا طبق آیه قرآن، من از شما حتی نسبت به خودتان اولویت ندارم؟! همه گفتند:بله. آنگاه پیامبر (ص) فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه»

اولویت پیامبر بر مؤمنان، در مسایل حکومتی و فردی و تمام امور است. «النبی أولی» چنانکه در آیه ی ۳۶ همین سوره می خوانیم:برای هیچ زن و مرد با ایمانی در برابر قضاوت پیامبر حق انتخاب و اختیاری نیست. «ما کان لمؤمن و لا مؤمنه إذا قضی الله و رسوله أمرا أن یکون لهم الخیره» در روایات بسیاری آمده است:پیامبر اکرم (ص)، این اولویت را برای امامان معصوم علیهم السلام نیز قائل بودند.

در حدیث می خوانیم:رسول خدا (ص) فرمودند: «والذی نفسی بیده لا یؤمن احدکم حتی اکون احب الیه من نفسه و ماله و ولده والناس اجمعین» سوگند به خدایی که جانم در دست اوست، ایمان هیچ یک از شما کامل نیست، مگر این که مرا از جان و مال و فرزند و از همه ی مردم بیشتر دوست داشته باشد.

پیام های آیه ۶ سوره احزاب

۱- پیامبر، بر تمام مؤمنان ولایت کامل دارد و ولایت آن حضرت بر مردم، از ولایت خودشان بر امورشان برتر است. «النبی أولی بالمؤمنین» (در جامعه اسلامی، باید دین سالاری باشد.)

۲- لازمه ی ایمان به خداوند، پذیرش ولایت رسول خداست. «النبی أولی»

۳- احترام همسران پیامبر لازم است. «أزواجه أمهاتهم» (حتی پس از رحلت پیامبر، کسی حق ندارد با همسران پیامبر ازدواج کند.)

۴- قرار گرفتن همسران پیامبر به منزله ی مادر، سبب ارث بردن آنان از مردم نمی شود. «و أزواجه أمهاتهم و أولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض»

۵-خویشاوندی و پیوند های خانوادگی، اولویت آور است. «أولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض»

۶- قوانین ثابت ارث، مانع رسیدگی به وضعیت دوستان محروم نشود. «إلا أن تفعلوا إلی أولیائکم معروفا»

۷- اولویت خویشاوندان در ارث، بعد از عمل به وصیت است. و أولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض … إلا أن تفعلوا … (آری، اگر فردی وصیت کرد که بخشی از مال او صرف دوستانش شود، اول باید به وصیت عمل شود و سپس تقسیم شود.)

۸-احکام ومسایل حقوقی را در امور خانوادگی جدی بگیریم. «فی الکتاب مسطورا»

۹- ثبت و ضبط امور، کاری الهی است. «فی الکتاب مسطورا»

انتهای پیام/