چهل حدیث از حضرت امام جواد «علیه السلام»

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| چهل حدیث از حضرت امام جواد «علیه السلام»

بسم الله الرحمن الرحیم

۱- قال الإمام محمد تقی الجواد (علیه السلام):

المؤمن یحتاج إلی ثلاث خصال: ١- توفیق من الله عز وجل ٢- وواعظ من نفسه ٣- وقبول ممن ینصحه. [بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۶۵، ح ۳]
مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: ١- توفیق از طرف خداوند متعال ٢- واعظی از درون خود ٣- قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت نماید.

۲- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

ملاقاة الاخوان نشرة، وتلقیح للعقل وإن کان نزرا قلیلا. [امالی شیخ مفید، ص ۳۲۸، ح ۱۳]
ملاقات و دیدار با دوستان و برادران، موجب صفای دل و نورانیت آن می گردد و سبب شکوفایی عقل و درایت خواهد گشت، گرچه در مدت زمانی کوتاه انجام پذیرد.

۳- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

کیف یضیع من الله کافله، وکیف ینجو من الله طالبه؟ ومن انقطع إلی غیرالله وکله! [بحارالأنوار، ح ۶۸، ص ۱۵۵، ح ۶۹]
چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسی که خداوند سرپرست و متکفل اوست ، چطور نجات می یابد کسی که خداوند طالبش می باشد؟ و هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار می کند!

۴- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من عتب من غیرارتیاب أعتب من غیراستعتاب. [بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۱۸۱]
سرزنش کردن دیگران بدون علت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت، در حالی که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.

۵- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

أفضل العبادة الإخلاص. [بحارالأنوار، ج ۶۷، ص ۲۴۵، ح ۱۹]
با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد.

۶- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من أصغی إلی ناطق فقد عبده، فإن کان الناطق عن الله فقد عبدالله، وإن کان الناطق ینطق عن لسان إبلیس فقد عبد إبلیس! [مستدرک الوسائل، ج ۱۷، ص ۳۰۸، ح ۵]
هرکس به شخصی سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست؛ پس چنانچه سخنور برای خدا و از خدا سخن بگوید، بنده خداست؛ و اگر از زبان شیطان سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود!

۷- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

لا یضرک سخط من رضاه الجور. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۸۰، ح ۴۲]
کسی که طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنی ستمگران، او را زیان و ضرر نمی رساند.

۸- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من خطب إلیکم فرضیتم دینه وأمانته فزوجوه، إلا تفعلوه تکن فتنة فی الأرض وفساد کبیر. [تهذیب الأحکام، ج ۷، ص ۳۹۶، ح ۹]
هر که به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدین و امانتداری او مطمئن می باشید با او موافقت کنید و گرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگی در روی زمین خواهید شد.

۹- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

لوسکت الجاهل مااختلف الناس. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۹]
چنانچه افراد جاهل، ساکت باشند ؛ مردم دچار اختلافات و تشنجات نمی شوند.

۱۰- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من استحسن قبیحا کان شریکا فیه. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۹]
هر که کار زشتی را تحسین و تأیید کند، در عقاب آن شریک می باشد.

۱۱- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من انقاد إلی الطمأنینة قبل الخیرة فقد عرض نفسه للهلکة والعاقبة المغضبة. [بحارالأنوار، ج ۶۸، ص ۳۴۰، ح ۱۳]
هر کس بدون تفکر و اطمینان نسبت به جوانب [هر کاری، فرمانی، حرکتی و …] مطیع و پذیرای آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده; و نتیجه ای جز خشم و عصبانیت نخواهد گرفت.

۱۲- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من استغنی بالله إفتقر الناس إلیه، و من اتقی الله أحبه الناس و إن کرهوا. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۷۹، ح ۶۲]
هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

۱۳- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

علم رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) علیا (علیه السلام) ألف کلمة، کل کلمة یفتح ألف کلمة. [خصال، ج ۲، ص ۶۵۰، ح ۴۶]
حضرت رسول (صلی الله علیه وآله وسلم)، یک هزار کلمه به امام علی (علیه السلام) تعلیم نمود که از هر کلمه ای هزار باب علم و مسأله فرعی باز می شود.

۱۴- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

نعمة لاتشکر کسیئة لاتغفر. [بحارالأنوار، ج ۶۸، ص ۵۳، ح ۶۹]
خدمت و نعمتی که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائی است که غیرقابل بخشش باشد.

۱۵- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

موت الانسان بالذنوب أکثر من موته بالاجل، وحیاته بالبر أکثر من حیاته بالعمر. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۵۰]
فرا رسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی، همچنین حیات و زندگی لذت بخش به وسیله نیکی و احسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بی نتیجه.

۱۶- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

لن یستکمل العبد حقیقة الایمان حتی یؤثر دینه علی شهوته، و لن یهلک حتی یؤثر شهوته علی دینه. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۸۰، ح ۶۳]
بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن که دین و احکام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدم دارد. و کسی هلاک و بدبخت نمی گردد مگر آن که هواها و خواسته های نفسانی خود را بر احکام الهی مقدم نماید.

۱۷- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

علیکم بطلب العلم، فإن طلبه فریضة والبحث عنه نافلة، و هو صلة بین الاخوان، و دلیل علی المروة، و تحفة فی المجالس، و صاحب فی السفر، و أنس فی الغربة. [حلیه الأبرار، ج ۴، ص ۵۹۹]
بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحب و پرفائده است. علم وسیله کمک به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروت و جوانمردی است، هدیه و سرگرمی در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است; و انیس و مونس انسان در تنهایی می باشد.

۱۸- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

توسد الصبر، و اعتنق الفقر، و ارفض الشهوات، و خالف الهوی، و اعلم أنک لن تخلو من عین الله، فانظر کیف تکون. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۵۸، ح ۱]
در زندگی، صبر را تکیه گاه خود؛ فقر و تنگ دستی را همنشین خود قرار بده و با هواهای نفسانی مخالفت کن. و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند، پس مواظب باش که در چه حالتی خواهی بود.

۱۹- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من أتم رکوعه لم تدخله وحشة القبر. [الکافی، ج ۳، ص ۳۲۱، ح ۷]
هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.

۲۰- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

الخشوع زینة الصلاة، و ترک ما لا یعنی زینة الورع. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۸۰]
خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود، ترک و رها کردن آنچه [برای دین و دنیا و آخرت] سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان می باشد.

۲۱- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

الامر بالمعروف والنهی عن المنکر خلقان من خلق الله عز وجل، فمن نصرهما أعزه الله، ومن خذلهما خذله الله عز وجل. [خصال صدوق، ص ۴۲، ح ۳۲]
امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق الهی است، هر که آن ها را یاری و اجراء کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار می گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند مورد خذلان و عقاب قرار می گیرد.

۲۲- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

إن الله عز وجل یختار من مال المؤمن ومن ولده أنفسه لیأجره علی ذلک. [الکافی، ج ۳، ص ۲۱۸، ح ۳]
همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤمن را می گیرد [و هلاک و نابود می گرداند]، چون دنیا و متعلقات آن بی ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید.

۲۳- قال له رجل: أوصنی بوصیة جامعة مختصرة؟ فقال (علیه السلام): صن نفسک عن عارالعاجلة و نار الاجلة. [احقاق الحق، ج ۱۲، ص ۴۳۹]
شخصی به امام نهم جوادالائمه عرض کرد: مرا موعظه و نصیحتی کامل و مختصر عطا فرما؟ امام جواد(علیه السلام) فرمود: اعضاء و جوارح خود را از ذلت و ننگ سریع و زودرس، همچنین از آتش و عذاب آخرت، در امان و محفوظ بدار.

۲۴- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

فساد الاخلاق بمعاشرة السفهاء، وصلاح الاخلاق بمنافسة العقلاء. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۹]
معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لاابالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد; و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق می باشد.

۲۵- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

ثلاث خصال تجتلب بهن المحبة: ١- الانصاف فی المعاشرة ٢- و المواساة فی الشدة ٣- والانطواع والرجوع إلی قلب سلیم. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۹]
سه خصلت جلب محبت می کند: ١- انصاف در معاشرت با مردم ٢- همدردی در مشکلات آن ها ٣- همراه و همدم شدن با معنویات.

۲۶- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

التوبة علی أربع دعائم: ١- ندم بالقلب ٢- واستغفار باللسان ٣- و عمل بالجوارح ٤- و عزم أن لایعود. [ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰]
شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: ١- پشیمانی قلبی ٢- استغفار با زبان ٣- جبران کردن گناه ٤- تصمیم جدی بر این که دیگر مرتکب آن گناه نشود.

۲۷- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

ثلاث من عمل الابرار: ١- إقامة الفرائض ٢- واجتناب المحارم ٣- واحتراس من الغفلة فی الدین.
سه چیز از کارهای نیکان است: ١- انجام واجبات الهی ٢- ترک و دوری از گناهان ۳- مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین.

۲۸- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

وحقیقة الادب: اجتماع خصال الخیر، وتجافی خصال الشر، وبالادب یبلغ الرجل المکارم الاخلاق فی الدنیا والاخرة، ویصل به الی الجنة. [ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰]
حقیقت ادب و تربیت عبارت است از: دارا بودن خصلت های خوب، خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله ادب به کمالات اخلاقی می رسد; و نیز با رعایت ادب به بهشت دست می یابد.

۲۹- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

الادب عند الناس النطق بالمستحسنات لا غیر، وهذا لا یعتد به ما لم یوصل بها إلی رضاالله سبحانه، والجنة، والادب هو أدب الشریعة، فتأدبوا بها تکونوا أدباء حقا. [ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰]
مفهوم و معنای ادب از نظر مردم، تنها خوب سخن گفتن است که رکیک و سبک نباشد، ولیکن این نظریه قابل توجیه نیست تا مادامی که انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیک نگرداند. بنابراین ادب یعنی رعایت احکام و مسائل دین، پس با عمل کردن به شریعت [دستورات الهی و ائمه اطهار (علیهم السلام)]، ادب خود را آشکار سازید.

۳۰- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من زار قبر عمتی بقم، فله الجنته. [کامل الزیارات، ص ۵۳۶، ح ۸۲۷]
هرکس قبر عمه ام [حضرت معصومه (سلام الله علیها) را با علاقه و معرفت] در قم زیارت کند، اهل بهشت خواهد بود.

۳۱- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من زار قبر أخیه المؤمن فجلس عند قبره واستقبل القبلة و وضع یده علی القبر وقرء: «إناأنزلناه فی لیلة القدر» سبع مرات، أمن من الفزع الاکبر. [اختیار معرفه الرجال، ص ۵۶۴، ح ۱۰۶۶]
هرکس بر بالین قبر مؤمنی حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مبارکه : «إناأنزلناه فی لیلة القدر» را بخواند، از شداید و سختیهای صحرای محشر در امان قرار می گیرد.

۳۲- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

١- العامل بالظلم ٢- والمعین له ٣- والراضی به شرکاء. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۸]
١- انجام دهنده ظلم ٢- و کمک دهنده ظلم ٣- و کسی که راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود.

۳۳- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

التواضع زینة الحسب، والفصاحة زینة الکلام، و العدل زینة الایمان، والسکینة زینة العبادة، والحفظ زینة الروایة. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۷]
تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف؛ فصاحت زینت بخش کلام؛ عدالت زینت بخش ایمان؛ وقار و ادب زینت بخش عبادات؛ و دقت در ضبط و حفظ آن، زینت بخش نقل روایت و سخن می باشد.

۳۴- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

خفض الجناح زینة العلم، و حسن الادب زینة العقل، و بسط الوجه زینة الحلم. [کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۴۷]
تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است؛ ادب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل می باشد؛ خوش رویی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است.

۳۵- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

إن بین جبلی طوس قبضة قبضت من الجنة، من دخلها کان آمنا یوم القیامة من النار. [عیون اخبارالرضا - علیه السلام -، ج ۲، ص ۲۵۶، ح ۶]
همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه ای می باشد که از بهشت گرفته شده است، هر که داخل آن شود و با معرفت زیارت کند ، روز قیامت از آتش در امان خواهد بود.

۳۶- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

افضل اعمال شیعتنا انتظار الفرج. [کمالدین ج۲ باب ۳۶ ح ۱]
برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است.

۳۷- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

یخفی علی الناس ولادته [امام عصر(علیه السلام)] ، و یغیب عنهم شخصه، و تحرم علیهم تسمیته، و هو سمی رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) و کنیه.
[وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۲۴۲، ح ۲۱۴۶۶]
زمان ولادت امام عصر (علیه السلام) بر مردم زمانش مخفی است، و شخصش از شناخت افراد ، غایب و پنهان است. و حرام است که آن حضرت را نام ببرند; و او همنام و هم کنیه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) است.

۳۸- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

إیاک و مصاحبة الشریر، فإنه کالسیف المسلول، یحسن منظره و یقبح أثره. [أعلام الدین، ص ۳۰۹]
مواظب باش از مصاحبت و دوستی با افراد شرور، چون که او همانند شمشیری زهرآلود، براق است؛ که ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.

۳۹- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

من لم یعرف الموارد أعیته المصادر. [أعلام الدین، ص ۳۰۹]
هرکس موقعیت شناس نباشد; جریانات، او را می رباید و هلاک خواهد شد.

۴۰- قال الإمام الجواد (علیه السلام):

عز المؤمن غناه عن الناس. [بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۱۰۹، ح ۱۲]
عزت و شخصیت مؤمن در بی نیازی و طمع نداشتن به مال و زندگی دیگران است.

برچسب ها:

امام جواد علیه السلام

امام محمد تقی علیه السلام

احادیث

چهل حدیث

دفتر تبلیغات

دفتر تبلیغات اسلامی

https://www.balagh.ir/content/۲۳۹۶