چهل حدیث زیبا از امام جواد# مومن نیازمند سه خصلت

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام –#: الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصال: تَوْفیق مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.

امام محمد تقی جواد الائمه - علیه السلام - فرمود: مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت نماید.

«بحارالأنوار، ج 72، ص 65، ح 3»

آثار و نتایج دلپذیر ملاقات و دیدار با دوستان ایمانی

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مُلاقاهُ الاْخوانِ نَشْرَهٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ کانَ نَزْراً قَلیلا.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب -، موجب صفای دل و نورانیّت آن می گردد و سبب شکوفائی عقل و درایت خواهد گشت، گرچه در مدّت زمانی کوتاه انجام پذیرد.

«امالی شیخ مفید، ص 328، ح 13»

در ارتباطمان با خداوند به این سه جمله دقت و تفکر کنیم

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : کَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللهُ کافِلُهُ، وَکَیْفَ یَنْجُو مَنِ الله طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إلی غَیْرِاللهِ وَ کَّلَهُ اللهُ إلَیْهِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود:

چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسی که خداوند سَرپرست و متکفّل اوست.چطور نجات می یابد کسی که خداوند طالبش می باشد.هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار می کند.

«بحارالأنوار، ح 68، ص 155، ح 69»

آثار سرزنش بدون دلیل

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِارْتِیاب أعْتَبَ مِنْ غَیْرِاسْتِعْتاب.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: سرزنش کردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت، در حالی که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.

«بحارالأنوار، ج 71، ص 181»

با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : أفْضَلُ الْعِبادَهِ الاْخْلاصُ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد.

«بحارالأنوار، ج 67، ص 245، ح 19»

دقت کن به چه سخنران و گوینده ای تمایل داری

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ أصْغی إلی ناطِق فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإنْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللهِ فَقَدْ عَبَدَاللهَ، وَ إنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إبلیس فَقَدْ عَبَدَ إبلیسَ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هرکس به شخصی سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست، پس چنانچه سخنور برای خدا و از ـ احکام و معارف ـ خدا سخن بگوید، بنده خداست، و اگر از زبان شیطان ـ و هوی و هوس و مادیات ـ سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.

«مستدرک الوسائل، ج 17، ص 308، ح 5»

دشمنی ستمگران تو را ضرر نمی رساند اگر ...

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: کسی که طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنی ستمگران، او را زیان و ضرر نمی رساند.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 380، ح 42»

شرایطی که اگر در خواستگار بود باید با او موافقت کرد

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ خَطَبَ إلَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَهٌ فِی الاْرْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هر که به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتداری او مطمئن می باشید با او موافقت کنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگی در روی زمین خواهید شد.

«تهذیب الأحکام، ج 7، ص 396، ح 9»

اگر جاهل سکوت کند مردم دچار اختلاف نمی شوند

قابل توجه بعضی ها!

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : لَوْسَکَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: چنانچه افراد جاهل و ساکت باشند مردم دچار اختلافات و تشنّجات نمی شوند.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 349»

تحسین کار زشت ما را در آن کار شریک می کند

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحاً کانَ شَریکاً فیهِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هر که کار زشتی را تحسین و تأیید کند، در عقاب آن شریک می باشد.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 349»

نتیجه ی پذیرش کاری بدون تفکر و اطمینان از جوانب آن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنِ انْقادَ إلَی الطُّمَأنینَهِ قَبْلَ الْخِیَرَهِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَکَهِ وَالْعاقِبَهِ الْمُغْضِبَهِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هرکس بدون تفّکر و اطمینان نسبت به جوانب (هر کاری، فرمانی، حرکتی و ...) مطیع و پذیرای آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده; و نتیجه ای جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت.

«بحارالأنوار، ج 68، ص 340، ح 13»

آثار و نتیجه ی بی نیاز دانستن خود به خاطر اعتماد به خداوند و تقوا ورزیدن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنِ اسْتَغْنی بِاللهِ إفْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ، وَ مَنِ اتَّقَی اللهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ کَرِهُوا.

امام محمد تقی جواد الائمه - علیه السلام - فرمود: هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 79، ح 62»

علم امام علی علیه السلام

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : عَلَّمَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) عَلّیاً - علیه السلام - ألْفَ کَلِمَه، کُلُّ کَلِمَه یَفْتَحُ ألْفُ کَلِمَه.

امام محمد تقی جواد الائمه - علیه السلام - فرمود: حضرت رسول (صلی الله علیه وآله وسلم)، یک هزار کلمه به امام علی - علیه السلام - تعلیم نمود که از هر کلمه ای هزار باب علم و مسأله فرعی باز می شود.

«خصال، ج 2، ص 650، ح 46»

نعمتی که مورد شکر قرار نگیرد مانند گناهی ست که بخشیده نشود

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : نِعْمَهٌ لاتُشْکَرُ کَسِیَّئَه لاتُغْفَرُ.

حضرت محمد تقی جواد الائمه امام نهم - علیه السلام - فرمود: خدمت و نعمتی که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائی است که غیرقابل بخشش باشد.

«بحارالأنوار، ج 68، ص 53، ح 69»

مرگ انسان ها به دلیل گناهان بیشتر اتفاق می افتد تا به صورت طبیعی

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْجَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ أکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: فرارسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی، همچنین حیات و زندگی ـ لذّت بخش ـ به وسیله نیکی و إحسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بی نتیجه.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 350»

حقیقت ایمان زمانی کامل می شود که ...

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَهَ الاْیمانِ حَتّی یُؤْثِرَ دینَهُ عَلی شَهْوَتِهِ، وَ لَنْ یُهْلِکَ حَتّی یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلی دینِهِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن که دین و احکام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدّم دارد. و کسی هلاک و بدبخت نمی گردد مگر آن که هواها و خواسته های نفسانی خود را بر احکام إلهی مقدّم نماید.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 80، ح 63»

توصیه به یادگیری و تحصیل علم و آثار و فواید آن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : عَلَیْکُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَریضَهٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَهٌ، وَ هُوَ صِلَهُ بَیْنَ الاْخْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَی الْمُرُوَّهِ، وَ تُحْفَهٌ فِی الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِی السَّفَرِ، وَ أُنْسٌ فِی الْغُرْبَهِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفائده است. علم وسیله کمک به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردی است، هدیه و سرگرمی در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است; و أنیس و مونس انسان در تنهائی می باشد.

«حلیه الأبرار، ج 4، ص 599»

بدان از دید خدا پنهان نیستی

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَ اعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَ ارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوی، وَ اعْلَمْ أنَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: در زندگی، صبر را تکیه گاه خود، فقر و تنگ دستی را همنشین خود قرار بده و با هواهای نفسانی مخالفت کن. و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند، پس مواظب باش که در چه حالتی خواهی بود.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 358، ح 1»

کامل انجام دادن رکوع از وحشت قبر جلوگیری می کند

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ أتَمَّ رُکُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَهُ الْقَبْرِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.

«الکافی، ج 3، ص 321، ح 7

زینت نماز و زینت ورع

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : الْخُشُوعُ زینَهُ الصَّلاهِ، وَ تَرْکُ ما لا یُعْنی زینَهُ الْوَرَعِ.

امام جواد - علیه السلام - فرمود: خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود،ترک و رها کردن آنچه (برای دین و دنیا و آخرت) سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان می باشد.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 80»

امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام جواد علیه السلام

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : الاْمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما أعَزَّهُ اللهُ، وَ مَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.

«خصال صدوق، ص 42، ح 32»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق الهی است، هر که آن ها را یاری و اجراء کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار می گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند مورد خذلان و عِقاب قرار می گیرد.

پاداش و اجر در قبال بازپس گیری امانت از مومن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ أنْفَسَهُ لِیَأجُرَهُ عَلی ذلِکَ.

«الکافی، ج 3، ص 218، ح 3»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤمن را می گیرد (و هلاک و نابود می گرداند)، چون دنیا و متعلّقات آن بی ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید.

سفارش و موعظه ی جامع و کامل و مختصر

قالَ له رجل: أَوصِنی بَوَصِیَّه جامِعَه مُخْتَصَرَه؟ فَقالَ - علیه السلام - : صُنْ نَفْسَکَ عَنْ عارِالْعاجِلَهِ وَ نار الاْجِلَهِ.

«احقاق الحقّ، ج 12، ص 439»

شخصی به امام نهم جوادالائمه عرض کرد: مرا موعظه و نصیحتی کامل و مختصر عطا فرما؟

امام محمد تقی علیه السلام فرمود: اعضاء و جوارح ـ ظاهری و باطنی ـ خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس، همچنین از آتش و عذاب آخرت، در أمان و محفوظ بدار.

نتیجه ی معاشرت با بی خردان و سفیهان و رفاقت با عقلا و خردمندان

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَهِ السُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَهِ الْعُقَلاءِ.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 349»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لااُبالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد; و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق می باشد.

این سه خصلت موجب جلب محبت می شود

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : ثَلاثُ خِصال تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّهُ: الاْنْصافُ فِی الْمُعاشَرَهِ، وَ الْمُواساهُ فِی الشِّدِّهِ، وَ الاْنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلی قَلْب سَلیم.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 349»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: سه خصلت جلب محبّت می کند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردی در مشکلات آن ها، همراه و همدم شدن با معنویات.

شرایط پذیرش توبه

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : التَّوْبَهُ عَلی أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لایَعُودَ.

«ارشاد القلوب دیلمی، ص 160»

امام نهم حضرت جواد - علیه السلام - فرمود: شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانی قلبی، استغفار با زبان، جبران کردن گناه ـ نسبت به همان گناه حقّ الله و یا حقّ النّاس ـ، تصمیم جدّی بر این که دیگر مرتکب آن گناه نشود.

سه عمل از اعمال ابرار و نیکان

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَهُ الْفَرائِض، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَهِ فِی الدّین.

امام محمد تقی جواد الائمه - علیه السلام - فرمود: سه چیز از کارهای نیکان است: انجام واجبات الهی، ترک و دوری از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین.

حقیقت ادب و آثار و نتایج آن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : وَ حَقیقَهُ الاْدَبِ: اِجْتِماعُ خِصالِ الْخیْرِ، وَ تَجافی خِصالِ الشَّرِ، وَ بِالاْدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَکارِمَ الاْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَهِ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّهِ.

«ارشاد القلوب دیلمی، ص 160»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: حقیقت ادب و تربیت عبارت است از: دارا بودن خصلت های خوب، خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله أدب - در دنیا و آخرت - به کمالات اخلاقی می رسد; و نیز با رعایت أدب نیل به بهشت می یابد.

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : الاْدَبُ عِنْدَ النّاسِ النُّطْقُ بِالْمُسْتَحْسَناتِ لا غَیْرُ، وَ هذا لا یُعْتَدُّ بِهِ ما لَمْ یُوصَلْ بِها إلی رِضَااللهِ سُبْحانَهُ، وَ الْجَنَّهِ، وَ الاْدَبُ هُوَ أدَبُ الشَّریعَهِ، فَتَأدَّبُوا بِها تَکُونُوا أُدَباءَ حَقّاً.

«ارشاد القلوب دیلمی، ص 160»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: مفهوم و معنای ادب از نظر مردم، تنها خوب سخن گفتن است که رکیک و سبک نباشد، ولیکن این نظریّه قابل توجّه نیست تا مادامی که انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیک نگرداند. بنابر این ادب یعنی رعایت احکام و مسائل دین، پس با عمل کردن به دستورات الهی و ائمّه اطهار (علیهم السلام)، ادب خود را آشکار سازید.

پاداش زیارت قبر حضرت معصومه علیها السلام در قم

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتی بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ.

«کامل الزیارات، ص 536، ح 827»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هرکس قبر عمّه ام ـ حضرت معصومه سلام الله علیها ـ را با علاقه و معرفت در قم زیارت کند، أهل بهشت خواهد بود.

یکی از آداب و توصیه ها در هنگام حاضر شدن بر قبر و مزار مومن

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : مَنْ زارَ قَبْرَ أخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَهَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَی الْقَبْرِ وَقَرَءَ: «إنّاأنْزَلْناهُ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّات، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْکْبَرِ.

«اختیار معرفه الرّجال، ص 564، ح 1066»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: هرکس بر بالین قبر مؤمنی حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مبارکه : «إنّا أنزلناه» را بخواند از شداید و سختیهای صحرای محشر در أمان قرار می گیرد.

چه کسانی شریکان در ظلم محسوب می شوند

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضی بِهِ شُرَکاءٌ.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 348»

امام جواد - علیه السلام - فرمود: انجام دهنده ظلم، کمک دهنده ظلم و کسی که راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود.

زینت شرف، زینت کلام، زینت ایمان، زینت عبادت، زینت نقل روایت، زینت علم،زینت عقل، زینت حلم

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : التَّواضُعُ زینَهُ الْحَسَبِ، وَالْفَصاحَهُ زینَهُ الْکَلامِ، وَ الْعَدْلُ زینَهُ الاْیمانِ، وَالسَّکینَهُ زینَهُ الْعِبادَهِ، وَالْحِفْظُ زینُهُ الرِّوایَهِ.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 347»

امام جواد - علیه السلام - فرمود:

تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف،

فصاحت زینت بخش کلام،

عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات،

وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات;

و دقّت در ضبط و حفظ آن، زینت بخش نقل روایت و سخن می باشد.

قالَ الإمام الجواد - علیه السلام - : خَفْضُ الْجَناحِ زینَهُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَهُ الْعَقْلِ، وَ بَسْطُ الْوَجْهِ زینَهُ الْحِلْمِ.

«کشف الغمّه، ج 2، ص 347»

امام جواد - علیه السلام - فرمود:

تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است،