ایسنا/قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم.

دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

حرف (گ)

گاز پیک نیکی / پیک نیک

پیک نیک واژه ی غربی است؛ یعنی تفریح کردن و به تفریح رفتن و … .کپسول گاز کوچکی که در مسافرت یا تفریح و پیک نیک استفاده می شود در واقع گاز پیک نیکی نام دارد ولی در ایران معمولا این ترکیب را مخفف می کنند و با حذف گاز، فقط «پیک نیک» به کار می برند و منظورشان همان کپسول کوچک گاز است! بهتر است گاز پیک نیکی نوشته و خوانده شود.

گاها همان گونه که درتوضیح واژه هایی مانند زبانا و تلفنا و … گفته شد، گاه، واژه ی فارسی است و نباید با تنوین نصب عربی (ا) به کار رود. گاها غلط است و به جای آن، درفارسی می توان از: گاه، گاهی، گاه گاه و گه گاه استفاده کرد. مثال:

گاها حرف هایی می شنویم (نادرست است) گاهی حرف هایی می شنویم (درست است)

گاها می بینیم که … (نادرست است) گه گاه می بینیم که … (درست است)

گرامی / گرام / کرام

گرامی واژه ی فارسی است یعنی عزیز و محترم؛ گاهی به اشتباه، گرام می نویسند و می خوانند که نادرست است. گرام می تواند مخفف دستگاه گرامافون باشد که ربطی به گرامی ندارد. استاد گرام، یعنی استادی که تخصص در گرامافون دارد! و باید گفت: استاد گرامی یا محترم و … .

واژه ی گرامی فارسی به کرام عربی شبیه است و به نظر می آید که این تشابه، دلیل اشتباه نگارشی باشد. کرام در عربی جمع کریم است و صفت است؛ به معنی عزیز، سخاوتمند، بخشنده، محترم و …؛ لذا کرام یعنی بزرگان و بزرگواران و …. مانند: الاصدقاء الکرام (دوستان عزیز)، الانبیاء الکرام (پیامبران گرامی و عزیز). در فارسی هم می توان کرام را به صورت صفت به کار برد. مانند: ملائکه ی کرام.

به مهمانان گرام، خوشامد می گوییم (نادرست) به مهمانان گرامی یا محترم … (درست)

اولیای گرام، ازحضورتان سپاسگزاری می کنیم (نادرست) اولیای گرامی یا محترم، … (درست)

انتهای پیام