بهشت ها منتظر تو هستند / قرآن؛ کارخانه انسان سازی
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: ماه مبارک رمضان، ماهی است که رحمت و اسباب هدایت الهی به صورت ویژه و مداوم بر همه مؤمنین منتشر می شود. پیامبر گرامی اسلام در توصیف این ماه عزیز می فرمایند: «یا معشر الناس إذا طلع هلال شهر رمضان غلت مردة الشیاطین و فتحت أبواب السماء و أبواب الجنان و أبواب الرحمة و غلقت أبواب النار و استجیب الدعاء؛ [۱] ای مردم! چون هلال ماه رمضان طلوع می کند، شیطان های سرکش به زنجیر کشیده می شوند و درهای آسمان و بهشت و دروازه های رحمت گشوده و درهای دوزخ بسته می شود و دعا پذیرفته می شود.» در ادامه به تشریح عبارت «باز شدن درهای بهشت ها» خواهیم پرداخت.
طبق روایات معصومین علیهم السلام، بهشت دارای هشت در است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «للجنة ثمانیة أبواب؛ [۲] بهشت هشت در دارد.» قطعا این درها شبیه درهای مادی نیستند؛ بلکه به معنای اسباب ورود به بهشت هستند. اسبابی که در حقیقت، موجب رشد و تعالی انسان شده و او را شایسته برخورداری از لطف خاص الهی در بهشت می کنند. ورود به بهشت، به معنای بخشیده شدن گناهان و رهایی یافتن از آتش خباثت ها و ظلمت های دوزخی است، یعنی همان چیزی که در دعاهای ماه مبارک رمضان می خوانیم که: «فیا ذا المن و لا یمن علیک، من علی بفکاک رقبتی من النار، فیمن تمن علیه، و ادخلنی الجنة برحمتک یا ارحم الراحمین؛ [۳] پس ای خدایی که بر همه منت داری و هیچ کس بر تو منت ندارد بر من منت گزار در میان آن همه بندگانت که منت گزارده ای و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت داخل گردان به حق رحمت بی پایانت ای مهربان ترین مهربانان عالم.»
جنان، جمع کلمه جنت به معنای باغ است. [۴] در دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان، از خدای متعال می خواهیم: «اللهم افتح لی فیه أبواب الجنان؛ [۵] ای خدا در این روز به روی من درهای بهشت ها بگشا.»
وقتی از کلمه جنت، استفاده می شود به معنای بهشت موعود خداست، پس درهایش، همان هشت در هستند؛ اما وقتی از بهشت ها سخن به میان می آید منظور چیست؟
پله های بهشت
همان طور که می دانیم بهشت دارای درجات فراوان است. مقصود از بهشت ها نیز همین است و باز شدن درهای بهشت ها نیز به این معنا خواهد بود که فرصت ویژه ای برای صعود به درجات بالاتر بهشت مهیا شده است. به عبارت دیگر، فرصت تکمیل حقیقت ایمان فراهم آمده است.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است که فرمودند: «من أسبغ وضوءه و أحسن صلاته و أدی زکاة ماله و کف غضبه و سجن لسانه و استغفر لذنبه و أدی النصیحة لأهل بیت رسول الله ص فقد استکمل حقائق الإیمان و أبواب الجنة مفتحة له؛ [۶] هر که خوب وضوء سازد و نمازش درست بخواند و زکات مالش را بپردازد و زبانش را نگهدارد و برای گناهش آمرزش جوید و برای خاندان پیغمبرش خیرخواهی کند حقایق ایمان را کامل کرده و درهای بهشت برایش باز است.»
درهای پلیدی را ببندیم
همان طور که هر کسی ممکن است به واسطه عمل صالح خاصی، بهشتی شود، دلایل ورود به جهنم نیز گوناگون هستند. باید توجه داشت که درجات آتش های آخرت نیز متفاوت هستند. به این معنی که، سقوط معرفتی و ایمانی افراد نیز اسباب متعددی دارد.
ما از خدا می خواهیم که همه این اسباب را بر روی ما ببندد تا هیچ آتش گناهی را به روی خود شعله ور نسازیم. پس، می گوئیم: «و أغلق عنی فیه أبواب النیران؛ [۷] و درهای آتش ها را بر روی من ببند.» گناه، آتش است و بستن فرصت و راه گناه، لطف بزرگی از طرف خدای متعال خواهد بود.
قرآن؛ کارخانه انسان سازی
هدف نهایی از نزول قرآن کریم، تربیت و تعالی انسان و عبور دادن او از ظلمت ها به سوی نور است؛ چنان که می فرماید: «کتاب أنزلنه إلیک لتخرج الناس من الظلمات إلی النور بإذن ربهم إلی صراط العزیز الحمید؛ [۸] کتابی است که آن را به سوی تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکی ها به سوی روشنایی بیرون آوری: به سوی راه آن شکست ناپذیر ستوده.»
این مطلب در بیان رسای امیر بیان، حضرت علی علیه السلام آمده است که فرمودند: «ما جالس هذا القرآن أحد إلا قام عنه بزیادة أو نقصان زیادة فی هدی أو نقصان من عمی؛ [۹] کسی با قرآن همنشین نشد مگر آن که بر او افزود یا از او کاست، در هدایت او افزود و از کوردلی و گمراهی او کاست.»
پس، با تلاوت و انس با قرآن کریم می توان، درهای بهشت ها را باز و درهای آتش ها را قفل کرد و لحظه به لحظه به سعادت حقیقی نزدیک تر شد؛ و این، موفقیتی بس بزرگ است که آن را از خدا درخواست کرده و می گوئیم: «و وفقنی فیه لتلاوة القرآن؛ [۱۰] و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما.»
وقتی آرامش از آسمان می بارد
برای طی کردن پله های درجات ایمان، نیازمند مدد الهی هستیم. چنان که قرآن کریم می فرماید: «هو الذی أنزل السکینة فی قلوب المؤمنین لیزدادوا إیمانا مع إیمانهم؛ [۱۱] اوست آن کس که در دل های مؤمنان آرامش را فرو فرستاد تا ایمانی بر ایمان خود بیفزایند.»
ظاهرا مراد از «سکینه»، آرامش و سکون نفس و ثبات و اطمینان آن به عقائدی است که به آن ایمان آورده است. [۱۲] با چنین عنایت الهی است که مؤمنان به سرعت مسیر کمال و سعادت را طی می کنند. چنین خدای کریمی را صدا زده و می گوئیم: «یا منزل السکینة فی قلوب المؤمنین؛ [۱۳] ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دل های اهل ایمان.»
پی نوشت:
[۱]. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی (اسلامیه) (دار الکتب الإسلامیة: تهران، ۱۳۶۳)، ج ۴, ص ۶۷، ح ۶.
[۲]. محمد بن علی ابن بابویه، أمالی شیخ صدوق (کتابچی: تهران، ۱۳۷۶)، ۶۶.
[۳]. علی بن موسی ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (مکتب الإعلام الإسلامی، مرکز النشر: قم، ۱۳۷۶)، ج ۱, ۸۰.
[۴]. محمد بن مکرم ابن منظور، لسان العرب (دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع: بیروت، بی تا)، ج ۱۳, ۱۰۰.
[۵]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۶]. علی بن جعفر عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکات ها (موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث: مشهد مقدس، ۱۳۶۸)، ص ۳۳۹، ح ۸۳۵.
[۷]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۸]. سوره ابراهیم، آیه ۱.
[۹]. صبحی صالح و محمد بن حسین شریف الرضی، نهج البلاغة (صبحی صالح) (موسسة دار الهجرة: قم، ۱۴۱۴)، ص ۲۵۲، خ ۱۷۶.
[۱۰]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۱۱]. سوره فتح، آیه ۴.
[۱۲]. محمد حسین طباطبایی، تفسیر المیزان (ترجمه) (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی: قم، ۱۳۷۸)، ج ۱۸, ۳۸۶.
[۱۳]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
طبق روایات معصومین علیهم السلام، بهشت دارای هشت در است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «للجنة ثمانیة أبواب؛ [۲] بهشت هشت در دارد.» قطعا این درها شبیه درهای مادی نیستند؛ بلکه به معنای اسباب ورود به بهشت هستند. اسبابی که در حقیقت، موجب رشد و تعالی انسان شده و او را شایسته برخورداری از لطف خاص الهی در بهشت می کنند. ورود به بهشت، به معنای بخشیده شدن گناهان و رهایی یافتن از آتش خباثت ها و ظلمت های دوزخی است، یعنی همان چیزی که در دعاهای ماه مبارک رمضان می خوانیم که: «فیا ذا المن و لا یمن علیک، من علی بفکاک رقبتی من النار، فیمن تمن علیه، و ادخلنی الجنة برحمتک یا ارحم الراحمین؛ [۳] پس ای خدایی که بر همه منت داری و هیچ کس بر تو منت ندارد بر من منت گزار در میان آن همه بندگانت که منت گزارده ای و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت داخل گردان به حق رحمت بی پایانت ای مهربان ترین مهربانان عالم.»
جنان، جمع کلمه جنت به معنای باغ است. [۴] در دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان، از خدای متعال می خواهیم: «اللهم افتح لی فیه أبواب الجنان؛ [۵] ای خدا در این روز به روی من درهای بهشت ها بگشا.»
وقتی از کلمه جنت، استفاده می شود به معنای بهشت موعود خداست، پس درهایش، همان هشت در هستند؛ اما وقتی از بهشت ها سخن به میان می آید منظور چیست؟
پله های بهشت
همان طور که می دانیم بهشت دارای درجات فراوان است. مقصود از بهشت ها نیز همین است و باز شدن درهای بهشت ها نیز به این معنا خواهد بود که فرصت ویژه ای برای صعود به درجات بالاتر بهشت مهیا شده است. به عبارت دیگر، فرصت تکمیل حقیقت ایمان فراهم آمده است.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است که فرمودند: «من أسبغ وضوءه و أحسن صلاته و أدی زکاة ماله و کف غضبه و سجن لسانه و استغفر لذنبه و أدی النصیحة لأهل بیت رسول الله ص فقد استکمل حقائق الإیمان و أبواب الجنة مفتحة له؛ [۶] هر که خوب وضوء سازد و نمازش درست بخواند و زکات مالش را بپردازد و زبانش را نگهدارد و برای گناهش آمرزش جوید و برای خاندان پیغمبرش خیرخواهی کند حقایق ایمان را کامل کرده و درهای بهشت برایش باز است.»
درهای پلیدی را ببندیم
همان طور که هر کسی ممکن است به واسطه عمل صالح خاصی، بهشتی شود، دلایل ورود به جهنم نیز گوناگون هستند. باید توجه داشت که درجات آتش های آخرت نیز متفاوت هستند. به این معنی که، سقوط معرفتی و ایمانی افراد نیز اسباب متعددی دارد.
ما از خدا می خواهیم که همه این اسباب را بر روی ما ببندد تا هیچ آتش گناهی را به روی خود شعله ور نسازیم. پس، می گوئیم: «و أغلق عنی فیه أبواب النیران؛ [۷] و درهای آتش ها را بر روی من ببند.» گناه، آتش است و بستن فرصت و راه گناه، لطف بزرگی از طرف خدای متعال خواهد بود.
قرآن؛ کارخانه انسان سازی
هدف نهایی از نزول قرآن کریم، تربیت و تعالی انسان و عبور دادن او از ظلمت ها به سوی نور است؛ چنان که می فرماید: «کتاب أنزلنه إلیک لتخرج الناس من الظلمات إلی النور بإذن ربهم إلی صراط العزیز الحمید؛ [۸] کتابی است که آن را به سوی تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکی ها به سوی روشنایی بیرون آوری: به سوی راه آن شکست ناپذیر ستوده.»
این مطلب در بیان رسای امیر بیان، حضرت علی علیه السلام آمده است که فرمودند: «ما جالس هذا القرآن أحد إلا قام عنه بزیادة أو نقصان زیادة فی هدی أو نقصان من عمی؛ [۹] کسی با قرآن همنشین نشد مگر آن که بر او افزود یا از او کاست، در هدایت او افزود و از کوردلی و گمراهی او کاست.»
پس، با تلاوت و انس با قرآن کریم می توان، درهای بهشت ها را باز و درهای آتش ها را قفل کرد و لحظه به لحظه به سعادت حقیقی نزدیک تر شد؛ و این، موفقیتی بس بزرگ است که آن را از خدا درخواست کرده و می گوئیم: «و وفقنی فیه لتلاوة القرآن؛ [۱۰] و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما.»
وقتی آرامش از آسمان می بارد
برای طی کردن پله های درجات ایمان، نیازمند مدد الهی هستیم. چنان که قرآن کریم می فرماید: «هو الذی أنزل السکینة فی قلوب المؤمنین لیزدادوا إیمانا مع إیمانهم؛ [۱۱] اوست آن کس که در دل های مؤمنان آرامش را فرو فرستاد تا ایمانی بر ایمان خود بیفزایند.»
ظاهرا مراد از «سکینه»، آرامش و سکون نفس و ثبات و اطمینان آن به عقائدی است که به آن ایمان آورده است. [۱۲] با چنین عنایت الهی است که مؤمنان به سرعت مسیر کمال و سعادت را طی می کنند. چنین خدای کریمی را صدا زده و می گوئیم: «یا منزل السکینة فی قلوب المؤمنین؛ [۱۳] ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دل های اهل ایمان.»
پی نوشت:
[۱]. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی (اسلامیه) (دار الکتب الإسلامیة: تهران، ۱۳۶۳)، ج ۴, ص ۶۷، ح ۶.
[۲]. محمد بن علی ابن بابویه، أمالی شیخ صدوق (کتابچی: تهران، ۱۳۷۶)، ۶۶.
[۳]. علی بن موسی ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (مکتب الإعلام الإسلامی، مرکز النشر: قم، ۱۳۷۶)، ج ۱, ۸۰.
[۴]. محمد بن مکرم ابن منظور، لسان العرب (دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع: بیروت، بی تا)، ج ۱۳, ۱۰۰.
[۵]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۶]. علی بن جعفر عریضی، مسائل علی بن جعفر و مستدرکات ها (موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث: مشهد مقدس، ۱۳۶۸)، ص ۳۳۹، ح ۸۳۵.
[۷]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۸]. سوره ابراهیم، آیه ۱.
[۹]. صبحی صالح و محمد بن حسین شریف الرضی، نهج البلاغة (صبحی صالح) (موسسة دار الهجرة: قم، ۱۴۱۴)، ص ۲۵۲، خ ۱۷۶.
[۱۰]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
[۱۱]. سوره فتح، آیه ۴.
[۱۲]. محمد حسین طباطبایی، تفسیر المیزان (ترجمه) (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی: قم، ۱۳۷۸)، ج ۱۸, ۳۸۶.
[۱۳]. مفاتیح الجنان، دعای روز بیستم ماه رمضان.
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «بهشت ها منتظر تو هستند / قرآن؛ کارخانه انسان سازی» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.