به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، موزه آستان قدس گنجینه ای ارزشمند در جوار بارگاه منور رضوی، مکانی بی بدیل در ایران اسلامی و حتی جهان است که تماشای آثار آن هر بیننده ای را از این همه عظمت و عشق و ارادت ، مبهوت می کند. آنچه در موزه آستان قدس رضوی به چشم می خورد ، عشق و معنویتی است که موج می زند و همه آثاری که اهدا شده نشان از اعتقادات قلبی به صاحب این مکان یعنی امام رئوف حضرت علی بن موسی الرضا (ع) دارد.

موزه آستان قدس رضوی دارای بخش های مختلفی است که در سال های اخیر و به ویژه بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی بر گستره و غنای آثار آن افزوده شده است. گنجینه تمبر، اسکناس و مسکوکات یکی از بخش¬های موزه مرکزی آستان قدس رضوی است در سال ۱۳۶۹ به عنوان دومین گنجینه تخصصی در موزه آستان قدس رضوی افتتاح شد که با افزوده شدن مسکوکات به آن در سال ۱۳۸۸به گنجینه تمبر، اسکناس و مسکوکات تغییر نام پیدا کرد.

این گنجینه با برخورداری از مجموعه ای قابل توجه از تمبرها و دیگر اقلام پستی، اسکناس¬ها و مسکوکات تاریخی و معاصر ایران و سایر کشورهای جهان یکی از گنجینه¬های شناخته شده کشور بوده و سالانه پذیرای صدها هزار نفر از زائران حرم مطهر رضوی، گردشگران و مجموعه داران تمبر، اسکناس و مسکوکات از ایران و سایر کشورهاست. ایام دهه کرامت و ولادت ولی نعمتمان امام علی بن موسی الرضا(ع) بهانه ای است تا با داشته های این موزه غنی بر پایه و محوریت امام هشتم (ع) آشنا شویم.

تصاویر بارگاه رضوی منقش بر تمبرها

محمد حسین یزدی نژاد؛ مسئول گنجینه تمبر، اسکناس و سکه آستان قدس رضوی در خصوص تمبرهای منقش به تصاویر بارگاه منور رضوی که در این گنجینه موجود هستند می گوید: «پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره)، شرکت پست جمهوری اسلامی ایران در ۲۸ تیر ۱۳۶۵، تمبر زیبایی با تصویر گنبد، گلدسته و ایوان طلای بارگاه منور رضوی در شمارگان سه میلیون قطعه و مبلغ اسمی ده ریال چاپ و منتشر کرد.» وی با اشاره به اینکه در سال های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۳ نیز شش قطعه تمبر دیگر در شمارگان یک میلیون و ۹۰۰ هزار قطعه منتشر شده می افزاید: «تصاویری که بر این تمبرها نقش بسته شامل محراب کاشی های زرین فام دوره خوارزمشاهیان(سال ۶۱۲ قمری)، سنگ مقام امام رضا(ع)، ضریح پنجم حرم مطهر، سقاخانه اسماعیل طلایی، پنجره فولاد صحن انقلاب و بنای باشکوه نقارخانه حضرت می شود.»

سکه هایی که بازوبند زائران خارجی شد

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بانک مرکزی ایران، اسکناس های دویست، پانصد، یک هزار، پنج هزار و ده هزار ریالی با تصاویر گنبد، گلدسته و ایوان طلای حرم مطهر را چاپ و توزیع کرد و بدین ترتیب برای اولین بار، اسکناس های ایران به تصویر بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) مزین شد.

یزدی نژاد همچنین به ضرب سکه های یکصد و دو هزار ریالی از جنس مس و نیکل با تصویر بارگاه حضرت امام رضا(ع) نیز در سال های ۱۳۷۱ و ۱۳۸۹، اشاره داشته و می افزاید: «سکه های یکصد ریالی در بین زائران مسلمان خارجی به ویژه مسلمانان کشورهای عمان، پاکستان، هندوستان، عربستان سعودی، بحرین، عراق، قطر، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، لبنان، سوریه و … به دلیل تصویر حرم مطهر امام رضا(ع)، به صورت فوق العاده مورد استقبال قرار گرفت.» این سکه ها به تعداد زیاد توسط این زائران از کشور خارج و به عنوان تبرک مشهد مقدس به ملاقات کنندگان هدیه داده می شد که این امر در مقطعی منجر به کمبود شدید این سکه ها در بازار مشهد شد. این سکه ها به عنوان ضامن، به صورت بازوبند برای ایمنی و سلامتی زائران خارجی که به قصد زیارت عازم مشهد مقدس می شدند، استفاده می شد .

سکه های یادبود

از دیگر سکه های ارزشمند گنجینه سکه آستان قدس رضوی می توان به مجموعه سکه های یادبود طلا، نقره و مس که به مناسبت ولادت با سعادت حضرت ثامن الحجج(ع) توسط این آستان مقدس از دوره قاجار تا پهلوی دوم(۱۳۵۷ش.) ضرب شده است، اشاره کرد. سکه مطلای یادبود دوره قاجار با کتیبه های مختلف از جمله اسامی پنج تن آل عبا(ع)، اسامی مبارک چهارده معصوم(ع)، السلطان علی بن موسی الرضا، یا علی بن موسی الرضا، سلطان السلاطین علی بن موسی الرضا، السلطان ابوالحسن علی بن موسی الرضا و یا ثامن الائمه ضرب شده بین سال های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸، از جمله این سکه های منحصر فرد به شمار می رود.

یزدی نژاد در خصوص سکه های یادبود توضیحاتی را ارائه داده و می گوید: «بر روی این سکه های یادبود تصاویر ضریح های سوم مشهور به ضریح فولادی و ضریح چهارم مشهور به ضریح طلا و نقره نقش بسته و نیز مزین به گنبد و ایوان طلا و گلدسته به صورت برجسته جلوه نمایی می کند. این سکه های یادبود در دوره های ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، احمدشاه قاجار، پهلوی اول و دوم و جمهوری اسلامی ایران ضرب شده اند و قدیمی¬ ترین سکه یادبود این مجموعه مربوط به سال ۱۳۰۰ ه.ق از دوره ناصرالدین شاه است.» مسئول گنجینه تمبر، اسکناس و سکه آستان قدس رضوی، نشان دربان «کشیک دو» حرم مطهر از جنس طلا و نقره که در دوره قاجار بر روی کلاه نصب می شده است، با کتیبه «السلطان علی بن موسی الرضا(ع)» و «دربان کشیک دو» و همچنین نشان نقره با کتیبه «دربان کشیک ۳» حرم مطهر امام رضا(ع) در دوره قاجار، را از دیگر نشان¬های ضرب شده موجود در این گنجینه عنوان می¬کند که در معرض بازدید عموم قرار دارد.

سکههای ولایتعهدی امام رضا(ع)

عبدالله مأمون؛ خلیفه عباسی در سال ۲۰۱ق، بنابه توصیه وزیریش؛ فضل بن سهل سرخسی و با انگیزههای سیاسی، حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا(ع) را از مدینه به مرو دعوت نموده و در هفتم رمضان ۲۰۱، وی را «ولی عهد مسلمین» نامید.

به همین مناسبت از سال ۲۰۲ تا ۲۰۴ق، سکههای نقره(درهم) به نام آن حضرت در شهرهای اصفهان، المحمدیه(ری)، فارس، مرو، نیشابور، سمرقند و مکه ضرب شد. هدف سیاسی مأمون از تداوم ضرب این سکهها حتی پس از به شهادت رساندن امام رضا(ع) در سال ۲۰۳ق، انحراف افکار عمومی شیعیان از طریق وانمود کردن علاقه مندی دستگاه خلیفه عباسی به امام هشتم(ع) بود.

یزدی نژاد با بیان اینکه تاکنون سکه های مختلفی از دوران ولایت عهدی علی بن موسی الرضا(ع) که طی سال های ۲۰۲ تا ۲۰۴ هجری قمری در شهرهای اصفهان، سمرقند و محمدیه ضرب شده به عبارات پشت و روی سکه ها اشاره داشت و گفت: «در دایره وسط روی سکه، عبارت «لااله الاالله وحده لا شریک له المشرق»، در حاشیه آن، عبارت «بسمالله ضرب هذا الدرهم(محل ضرب) سنه(سال ضرب)» و در وسط پشت سکه، عبارت «لله محمد رسول الله المأمون خلیفه الله مما امر به الأمیرالرضا ولی عهد المسلمین علی بن موسی بن علی بن ابیطالب ذوالریاستین» حک شده است.

همچنین در حاشیه بیرونی روی سکه، عبارت «لله الأمر من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المومنون بنصرالله» و حاشیه بیرونی پشت سکه، عبارت بخشی از آیه ۳۳ سوره مبارکه توبه یا آیه ۹ سوره مبارکه صف «محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق ولیظهره علی الدین و لو کره المشرکون» درج شده است.» گنجینه سکه موزه آستان قدس رضوی با در اختیار داشتن مجموعه ای قابل توجه از آثار تاریخی ایران و سایر کشورهای جهان سالانه پذیرای صدها هزار نفر از زائران و مجاوران حرم مطهر، گردشگران داخلی و خارجی، مجموعه داران سکه از سراسر ایران و سایر کشورهای جهان، دانشجویان و پژوهشگران است.

انتهای پیام/۲۸۲/ ت