به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر جلسه سی و چهارم از سلسله مباحث مهدویت است که توسط حجت الاسلام سیدمحمدباقر علوی تهرانی ایراد شده است.

حرف ما اینست که چه ضرورتی دارد ما راجع به امام زمان پژوهش بکنیم؟ این تیتر بحث است حالا برای این که به این نتیجه برسیم از اینجا شروع کردیم که مهمترین و ضروری ترین اصل زندگی انسان دین است و از دیدگاه و نگرش درون مذهبی صحبت کردیم. ما نخواستیم دیدگاه عقلا را مطرح بکنیم و از دیدگاه عقل ضرورت دین را اثبات بکنیم چون آنهائی که پای بحث ما هستند غالبا کسانی هستند که اجمالا و قطعا دین را قبول دارند. و رهبران دینی را قطعا قبول دارند.

ما یک روایتی را خواندیم از ساحت مقدس امیرالمومنین علیه السلام نامه ای بود که ایشان به جناب محمد بن ابی بکر نوشتند وقتی ایشان را می خواستند منسوب بکند به سمت ولایت مصر، به ایشان فرمودند: فانت مخلوق ان تخالف علی نفسک باید دوتا کار را انجام بدهی، تو استاندار منی و از طرف من منصوبی باید دو تا کار را انجالم بدهی بعنوان کسی که به علی علیه السلام منسوبید و در ولایت امری مردم سهم دارید باید دوتا کار انجام بدهی: ان تخالف علی نفسک؛ با نفست مخالفت کنی تهذیب نفس داشته باشی یعنی مراقبت داشته باشی ۲ و ان تنافح عن دینک؛ حمایت بکنی، و لو لم یکن لک الا ساعه من الدهر اگر یک ساعت یا لحظه ای از عمرت باقی نمانده باشد وقتی می گوید از دینت حمایت بکنی حکایت از این می کند که دین امر بسیار مهمی است. بعد در همان جلسه عرض کردیم فواید دین را گفتیم به همین دلیل فواید موجب می شود که ما عقلا برسیم که آقا دین امر مهمی است.

وقتی یک چنین منافعی را دارد پس باید امر مهمی باشد.

یکی از آن فوایدی را که گفتیم این بود که دین برای انسان آرامی می آورد. التزام دین آرام بخش است درحالی که التزام به قانون سکوت آور است. شما ممکن است قوانین را اجرا بکنید ولی آرامش درونی نداری بلکه ممکن است که به حسب اجبار این اتفاق بیفتد. ولی در التزام به دین آدم آرامش دارد.

آنگاه به ما می گویند از دین تان مراقبت کنید. در حالی که رهبران آسمانی ما می گویند از دین خودتان مراقبت بکنید معلوم می شود دین داری کار سختی است. حالا واقعا دین داری کار سختی است؟ در دوره غیبت کبری بر حسب آنچه که در روایات وجود دارد فرمایش امام صادق علیه السلام فرمودند: درختی داریم بنام درخت قتاد که یک خصوصیتی دارد: ۱ پر تیغ است؛ ۲ تیغ های سوزنی دارد مثل درخت کاکتوس که تیغ های کوچک دارد نیست بعد حضرت فرمودند دین داری در دوران غیبت کبری به مراتب سخت تر است که شما با دست تان روی درخت قتاد حرکت بدهید و خارها را جابجا بکنید بعد امام فرمودند: فایکم یمسک شوک القتاد بیده کدام تان می توانید با دست تان خارهای درخت قتاد را جا به جا بکنید؟

یعنی این کار ممکن است انجام بشود ولی دین داری از این کار سخت تر است. به دو دلیل:

۱ امام علیه السلام می فرماید دین داری در دوره غیبت کبری غریبانه می شود یعنی مثل اصحاب کهف می شود. ببینید این مسئله خیلی مسئله مهمی است و در جامعه ما هم متأسفانه ابتلایش وجود دارد. جامعه ما از نظر اعتقادی غالبا ممکن است موحد باشند ولی از نظر رفتاری ماتریالیست هستند. یعنی رفتار و ایدئولوژیشان به آن جهان بینی شان نمی خورد. این جهان بینی توحید، زهد، دوری از اشراف گری، دوری از اسراف و … را اقتضا می کند، لکن انسان هائی هستند که دارای جهان بینی توحیدی هستند یعنی در عقیده موحدند ولی از نظر رفتار ماتریالیستند.

اگر کسی بخواهد در این جامعه زندگی کند حضرت می فرماید به زندگی او غریبانه است و خیلی هم قشنگ تعبیر می کنند حضرت صادق علیه السلام می فرمایند: و طوبی للغریب الفاد بدینه؛ خوش به حال آن غریبی که دینش را برمی دارد و فرار می کند یعنی می رود به غار اصحاب کهف.

اینها هیچ کدامش سلب مسئولیت اجتماعی نمی کند. ولی وقتی جامعه پذیرایش نیست چکار می شود کرد؟ حالا کسی نگوید فلانی دارد نحوه ای از دین را مطرح می کند که سلب مسئولیت اجتماعی است. اصلا این حرف ها نیست. ولی وقتی دین داری من در جامعه خریدار ندارد و من هر کاری می کنم هم از طرف خانواده هم از جامعه پذیرای آن نیستند چه باید کرد؟

پس من سلب مسئولیت اجتماعی نکردم. شرایط نمی پذیرد. جامعه نمی پذیرد چون غلط تربیت شده، برای این که فردا بخدا نگوئید قالوا کنا مستضعیفین فی الارض خدایا ما دیگر چاره ای نداشتیم. چون خداوند این معنا را نمی پذیرد، بلافاصله می فرماید مگر زمین من واسعه نبود؟ می رفتی جای دیگر زندگی می کردی پس باز تکرار می کنم من سلب مسئولیت اجتماعی نکردم شرایط جامعه طوری می شود که نمی پذیرند.

دین داری سخت می شود ولی سختی اش به دو جهت است، ما دو جهت آن را مطرح می کنیم: ۱ جامعه به طرفی می رود که انسان ناخودآگاه بی دین می شود. و این ناخودآگاه خیلی طول نمی کشد. روایت را توجه بفرمائید. از وجود نازنین حضرت باقر علیه السلام: لتمحصن یا شیعه آل محمد، تمحیص الکحل فی العین ای شیعیان آل محمد صلی الله علیه و آل وسلم؛ یقینا برای پاک شدن مورد آزمایش سخت قرار می گیرید هم چون پاک شدن سرمه از چشم، و ان صاحب العین یدری متی یقع الکحل فی عینه و لا یعلم متی یخرج منها ولی وقتی در طول زندگی با آن سرمه چشم راه می رود و متوجه نمی شود چه زمانی سرمه چشمش پاک شده؟ و کذلک و همین طور یعنی متوجه نمی شود انسان، و کذلک یصبح الرجل علی شریعه من امرنا مرد (انسان شب را به صبح می رساند برحکمی از احکام ما) و یمسی و قد خرج منها و شب می کند در حالی که از آن حکم ما خارج شده، و یمسی علی شریعه من امرنا شب می کند به اعتقاد به احکام ما، و یصبح و قد خرج صبح می کند در حالی که از التزام به شریعت ما خارج شده. خیلی عبارت روایت واضح است، یصبح یمسی صبح و شب است نه امروز و ده سال آینده، ناخودآگاه بی دین شان به یک صبح و شب است. خیلی زمان نمی برد انسان ناخودآگاه بی دین بشود لذا می گویند دین داری سخت است.

۲ اساسا یک عده ای در جامعه دارند می زنند که دین را بگیرند یکی از این دشمنان وهابیت است که به نظر من وهابیت دشمنی است که با تمام ظرفیت آمده جلو، تمام ثروتش را آورده، تمام نیروهایش را آورده، لکن ما هیچ جنبه تدافعی و سپر ایمنی برای جامعه مان نداریم، لذا مکرر می شنویم خانواده ها می آیند می گویند بچه مان تا دیروز نماز می خواند روزه می گرفت زیارت عاشورا می خواند ولی کنار گذاشته است. چرا؟ یک وجه آن اینست که دشمن دارد کار می کند. حضرت موسی بن جعفر علیه السلام:

اذا فقد الخامس من ولد السابع وقتی پنجمین فرزند از هفتمین امام غایب شد، فالله الله فی ادیانکم، خدا را، خدا را مراقب در دین شان باشید، لا یدنلنکم احد مراقب باشید هیچ کس شما را از دین تان جدا نکند. یعنی یک عده مترصد این معنا هستند که شما را از دین جدا بکنند.

وجود نازنین علی علیه السلام بیان نورانی شان اینست.

ایها الناس دینکم دینکم مردم مراقب دین خودتان باشید، تمسکوابه به دین تان تمسک کنید، عمل کنید نه این که دین دار شناسنامه ای باشید. اگر می گوئی من مسلمانم، مسلمانی ات را نشان بده اگر می گوئی من شیعه ام، تشیع ات را نشان بده بعد می فرمایند:

و لا یریلنکم و لا یردنکم احد عنه مراقب باشید از دین تان منصرفتان نکند یعنی یک عده مترصد این معنا هستند.

مطالبه فرهنگی و دینی در جامعه ما نیست که مردم بدنبال دین باشند. وقتی مطالبه مردم نباشد خوب در برنامه ریزی مسئولان هم نیست. یعنی ما اول دبستان، در مراکز مهد و مراکز رشد کودک تا بالا جنبه تربیتی برنامه و نظام نامه تربیتی نداریم.

۱ بنابر این دین داری سخت است بخاطر این که غریبانه است؛ ۲ دین داری سخت است چون یک عده مترصدند دین را بگیرند. گفتیم دین اهمیت دارد دستور دادند به ما دین تان را مراقب باشید عرض کردیم چرا باید مراقب باشیم چون دین داری کار سختی است چرا سخت است؟ گفتیم.

حالا، ادامه بحث اینست که:

چه کسانی ضربه فنی می شوند؟ یعنی دین از دست شان در می رود. خیلی مهم است. این بزنگاه بحث است. وقتی آدم این جوری باشد تردید نکنید آدم می خورد.

این حدیث در مقدمه کتاب شریف کافی است و خود محدث بزرگوار جناب کلینی از یکی از دو امام حضرت باقر یا حضرت صادق علیهم السلام تردید از ایشان است نه از من، این روایت را نقل می کنند. من اخذ دینه و سنه نبیه صلوت الله علیه و آله ذالت الجبال قبل ان یزول امام باقر یا امام صادق علهیم اسلام می فرمایند: اگر کسی دین اش را از کتاب خدا و سنت رسول بگیرد، کوهها جا به جا می شود ولی او جا به جا نمی شود.

و من اخذ دینه من افواه الرجال ردته الرجال و اگر کسی دینش را از زبان مردان بگیرد مردان دیگر دینش را از او می گیرند. این روایت یعنی این که: کسانی که دین شان شئونات و جزئیات دین شان مستند نباشد از بین می روند.

در جامعه ما تظاهرات دینی هست ولی تفکر دینی نیست رفتارهای دینی ما بر مبنای کتاب الله و عترتی نیست. چون همه دارند این کار را می کند منم این کار را می کنم. یعنی تدین ما تدین ارثی است. و نه یک تدین درسی و امامین ما می فرمایند اگر دین تان، دین درسی نباشد مترصدند که آن را از شما بگیرند

آقا دین تان را مستند کنید. برو سند برایش بیار چرا نماز میخونی؟ حداقل برای خودت حل شده باشد. این لازمه اش اینست که آموزش و پرورش ما، آموزش عالی ما، ارشاد ما، رسانه ما یک هم اندیشی داشته باشند یک پازل را بچینند که هر کدام یک مهره این پازل باشند.

جامعه ما چون درست تربیت دینی نشده در شئون زندگی اش امور دینی محوریت ندارد. ببینید شما در امر زندگی تان یک امر دنیائی باشد دو تا مسئله که باشد یک خورده تعقل می کنید بعد از تعقل مشورت می کنید نتیجه می گیرید آقا من می خواهم کار کنم ایران بمانم یا مثلا بروم فلان جا؟ دو دوتا چهارتا می کنید به یکی از این دو تصمیم می رسید انجام می دهید کار عقلائی هم هست اما در بین تعارض امور دینی و امور دینوی چه تصمیمی گرفته می شود؟

من دینم را حفظ کنم یا دنیا را؟ خب در این تصمیم غالبا دنبال یک توجیهات می روند ولی ببینید امیرالمومنین علیه السلام چه بیانی دارند؟: رسول گرامی صلی الله علیه و آله به حضرت امیر علیه السلام می فرمایند: یا علی، اوصیک فی نفسک بخصال فاحفظها تورا به فضائلی توصیه می کنم حفظش بکن: ۱ بذلک مالک و دمک دون دینک مال؛ جانت را فدای دینت بکن در تعارض شئون دینی و دنیائی، دنیا را فدای دینت بکن، فرمایش دیگر از علی علیه السلام: من جعل ملکه خادما انقادله کل سلطان کسی که ثروت و امکاناتش را در خدمت دین درآورد هر سلطانی در برابرش مطیع است. و من جعل دینه خادما لملکه طمع فیه کل انسان؛ و هرکس دین خودش را خادم دنیا و ثروتش قرار بدهد مورد طمع افراد قرار می گیرد آخرین عرض من در این زمینه حضرت امیر علیه السلام می فرمایند: این جعلت دنیک تبعا لدیناک اهکلت دینک و دنیاک اگر دین تابع دنیا شد هم دین را ضایع کردی هم دنیاست را. و کنت فی الاخره مین الخاسرین و ان جعلت دیناکش تبعا لدینک اضررت دینک و دنیاک و کنت فی الاخره من الفائزین اما اگر دنیا را فدای دینت کردی دین و دنیایت هر دو حفظ میشود و در آخرت جز رستگاران هستی.

حرف آخر این که دین چه ارکانی دارد؟ اجزاء این دین که من باید جانم و مالم را بدهم برای حفظ دینم ارکانش چیست؟