بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان

1- نظریات و رهنمودهایِ آیه اول تا پنجم سوره اعلی در عبارتهای"( سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ﴿۱﴾ نام پروردگار برتر و بلند مرتبه ات را [از هرچه رنگ شرک خفی و جلی دارد] منزّه و پاک بدار. (۱) الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى ﴿۲﴾ آنکه آفرید، پس درست و نیکو گردانید. (۲) وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى ﴿۳﴾ و آنکه اندازه قرار داد و هدایت کرد، (۳) وَالَّذِي أَخْرَجَ الْمَرْعَى ﴿۴﴾ و آنکه چراگاه را رویانید، (۴)فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَى ﴿۵﴾ و آن را خاشاکی سیاه گردانید، (۵))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه اول در عبارت" سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ﴿۱﴾ نام پروردگار برتر و بلند مرتبه ات را [از هرچه رنگ شرک خفی و جلی دارد] منزّه و پاک بدار."، گواه این نظریه هست که خداوند به پیامبر اکرم سلام الله علیه خودش را معرفی می نماید، که یکی از مشخصات و ویژگیهای خداوند عبارت است از اینکه پروردگار عالی مرتبه ات

( از هر چه عیب و نقص است. ) منزه هست و خداوند منزه از هر عیب و نقص، شایسته و سزاوار تسبیح و حمد فراوان است. ( سُبحان ربی الاعلی ) 2- آیه دوم سوره اعلی در عبارت" الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى ﴿۲﴾ آنکه آفرید، پس درست و نیکو گردانید. (۲)"، گواه این نظریه هست که یکی از ویژگیهای خداوند عبارت است از خلقت را از روی علم و دانائی و توانمندیها و حسابگریش به تساوی و عدل و نظم و نیکوئی بنا گذاشته است. 3- آیه سوم سوره اعلی در عبارت" (۲) وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى ﴿۳﴾ و آنکه اندازه قرار داد و هدایت کرد،" گواه این نظریه هست که خداوند از روی علم و توانمندیها و درایت و آینده نگری و محاسبات و حکمت و محبت و رحمت خود، مقدرات و نیازهای مخلوقات را به اندازه لازم قرار داده است و سپس به نور و علم و حکمت و دانائیش مخلوقات را هدایت نموده است. 4- آیه چهارم سوره اعلی در عبارت " وَالَّذِي أَخْرَجَ الْمَرْعَى ﴿۴﴾ و آنکه چراگاه را رویانید،"، گواه این نظریه هست که خداوند توانمندیهای خود را از نامرعی به مرعی خارج نموده است و در واقع خداوند با آفرینش خود توان بالقوه خود را بر مخلوقات عیان و آشکار نموده است و نیازهای مخلوقات را به عقل و حکمت و توانمندیهایش از خاک و آب و نور و هوا و آفرینش مخلوقات فراهم نموده است. 5- آیه پنجم سوره اعلی در عبارت" فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَى ﴿۵﴾ و آن را خاشاکی سیاه گردانید."، گواه این نظریه هست که در آفرینش توانمندیهای بالقوهی که خداوند عیان نموده و یا عیان می نماید در کنار رود و دریای رحمت و برکاتش قسمت هر موجودی را شامل حال خلقتش نموده است، بطور مثال مقداری از خار و خاساک را شامل چهارپایانی مانند شترها نموده تا به اندازه نیازشان استفاده نمایند و یا خار و خاشاک مخصوص عرقیات گیاهی برای درمان انسانها قرار داده است تا برای درمان خود به اندازه نیاز استفاده نمایند. 6- آیات اول تا پنجم سوره اعلی در رابطه با موضوع خداشناسی و چگونگی خلقت و مسائل آن می باشد.

2- نظریات و رهنمودهای آیات ششم تا یازدهم در سوره اعلی در عبارتهای"( سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى ﴿۶﴾ به زودی قرآن را بر تو می خوانیم، پس هرگز فراموش نخواهی کرد، (۶) إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا يَخْفَى ﴿۷﴾ جز آنچه را خدا بخواهد، که او آشکار و آنچه را پنهان است، می داند. (۷) وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَى ﴿۸﴾ و تو را برای آسان ترین راه [که شریعت سمحه و سهله است] آماده می کنیم. (۸) فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرَى ﴿۹﴾ پس [مردم را] اندرز ده، اگر اندرز سودمند افتد. (۹) سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشَى ﴿۱۰﴾ کسی که از خدا می ترسد، به زودی متذکّر می شود. (۱۰) وَيَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى ﴿۱۱﴾ و کسی که از همه بدبخت تر است از آن کناره می گیرد. (۱۱))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه ششم و هفتم سوره اعلی در عبارتهای" سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى ﴿۶﴾ به زودی قرآن را بر تو می خوانیم، پس هرگز فراموش نخواهی کرد(۶) إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا يَخْفَى ﴿۷﴾ جز آنچه را خدا بخواهد، که او آشکار و آنچه را پنهان است، می داند. "، گواه این نظریه هست که خداوندی که به علم و توان الهیش از محفوظات پیامبرش آگاه هست و اراده نموده است که به توان الهی خود حضرت محمد سلام الله علیه آنچه را که از کتاب قرآن بر او آشکار یا پنهان است را به نوعی و روشی بر او قرائت نماید که حضرت محمد سلام الله علیه قرآن را هرگز فراموش ننماید. 2- آیه هشتم سوره اعلی در عبارت " وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَى ﴿۸﴾ و تو را برای آسان ترین راه [که شریعت سمحه و سهله است] آماده می کنیم."، گواه این نظریه هست که خداوند راه و بستر را برای تبلیغ دین و انجام رسالت حضرت محمد سلام الله علیه فراهم نموده است و خداوند حضرت محمد سلام الله علیه را در تحقق رسالتش با توان و اقتدار و برنامه های مدیریتیش وعده و بشارت یاری داده است و وعده و بشارت خداوند به حضرت محمد سلام الله علیه به آسان نمودن تبلیغ رهنمودهای دین خداوند برای تاثیرگذاری آسان بر حاکمیتها و مردم جهان می باشد. 3- آیه نهم سوره اعلی در عبارت" فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرَى ﴿۹﴾ پس [مردم را] اندرز ده، اگر اندرز سودمند افتد."، گواه این نظریه هست که خداوند به حضرت محمد سلام الله علیه امر نموده و بشارت و وعده داده است که حضرت محمد سلام الله علیه رهنمودهای دین خداوند را تذکر دهد و بداند که انید است ( انشاء الله)، یادآوری و تذکرات دین برای انسانها مفید واقع می شود و از آن منتفع شوند. 4- آیه دهم سوره اعلی در عبارت "سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشَى ﴿۱۰﴾ کسی که از خدا می ترسد، به زودی متذکّر می شود. (۱۰)"، گواه این نظریه هست که انسانهائی که فطرتشان پاک هست، زمانی که آیات خداوند را (متناسب با هر زبانی) می شنوند خاشع می شوند ( به این معنا که دلهایشان با شنیدن و تأمّل نمودن به سخنان خداوند نرم می شود و سخن خداوند را می پذیرند. )5- آیه یازدهم سوره اعلی در عبارت" وَيَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى ﴿۱۱﴾ و کسی که از همه بدبخت تر است از آن کناره می گیرد. (۱۱)"، گواه این نظریه هست که انسانها زمانی آیات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم را نمی پذیرند که شقی هستند و دلیل عدم پذیرش حقایق دینی و رهنمودهای خداوند و معصومین سلام الله علیهم، نوع نگرش به الویت مسائل دنیا و آخرت و بدیهای نفس و آثار گناه و رُشد نیافتگی و غفلت از ذکر خدا و اهمیِت به نماز می باشد، بطوری که انسانها ناتوان از تشخیص خیر و صلاح خودشان می شوند و به همین سبب وقتی آیات خداوند را می شنوند از پذیرش رهنمودها و آیات خداوند اجتناب می ورزند.

6- موضوعیت آیات ششم تا یازدهم سوره اعلی در رابطه با مسائل نبوت و رسالت خاتم الانبیاء حضرت محمد سلام الله علیه می باشد و مخاطبین دعوت حضرت محمد سلام الله علیه می باشد.

3- نظریات و رهنمودهای آیات دوازدهم تا هفدهم سوره اعلی در عبارتهایِ " ( الَّذِي يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرَى ﴿۱۲﴾ همان کسی که در آتش بزرگ تر در می آید. (۱۲) ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَى ﴿۱۳﴾ آن گاه در آنجا نه می میرد و نه به خوشی زندگی می کند. (۱۳) قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى ﴿۱۴﴾ بی تردید کسی که خود را [از زشتی های باطن و ظاهر] پاک کرد، رستگار شد. (۱۴) وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى ﴿۱۵﴾ و نام پروردگارش را یاد کرد، پس نماز خواند. (۱۵) بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿۱۶﴾ (ولی شما منکران لجوج به سوی راه رستگاری نمی روید) بلکه زندگی دنیا را [بر آن] ترجیح می دهید. (۱۶) وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَى ﴿۱۷﴾ در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است. (۱۷))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه دوازدهم و سیزدهم سوره اعلی در عبارتهایِ" الَّذِي يَصْلَى النَّارَ الْكُبْرَى ﴿۱۲﴾ همان کسی که در آتش بزرگ تر در می آید. ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَى ﴿۱۳﴾ آن گاه در آنجا نه می میرد و نه به خوشی زندگی می کند. (۱۳))، گواه این نظریه هست که انسانهائی که رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم را انکار می کنند و نمی پذیرند، در قیامت به آتش بزرگ جهنم وارد می شوند و در آنجا وضعیت زندگیشان بصورتی هست که نه می میرند و نه زندگی راحت و خوشی خواهند داشت و به عبارتی زیستنی بین مرگ و زندگی به بدی و ناخوشی و سختی خواهند داشت. 2- آیات چهاردهم و پانزدهم سوره اعلی در عبارتهایِ" قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى ﴿۱۴﴾ بی تردید کسی که خود را [از زشتی های باطن و ظاهر] پاک کرد، رستگار شد. (۱۴) وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى ﴿۱۵﴾ و نام پروردگارش را یاد کرد، پس نماز خواند. (۱۵)" گواه این نظریه هست که از عوامل پیشگیری و نجات انسانها از شقی شدن شدن عبارت است از اینکه انسانها با بهره مندی از رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند همواره به تزکیه نفس و زدودن رذائل و بدیهای نفس و پرهیزکاری از بدیها اقدام نمایند و در آراستن خود به فضائل و تقوا و آگاهی و ذکر نام پروردگار و به تعالی خواندن نماز رُشد دهند تا رستگار شوند. 3- آیات شانزدهم و هفدهم سوره اعلی در عبارتهایِ" بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿۱۶﴾ (ولی شما منکران لجوج به سوی راه رستگاری نمی روید) بلکه زندگی دنیا را [بر آن] ترجیح می دهید. (۱۶) وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَى ﴿۱۷﴾ در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است. (۱۷))"، گواه این نظریه هست که از عوامل اینکه انسانها به تزکیه خود نمی پردازند و غافل هستند به این سبب است که به حیات دنیوی اهمیّت بیشتری می دهند و حیات دنیوی را به تزکیه نفس خود مُقدم می دارند و این در وضعیتی هست که زندگی در دنیای آخرت بر مسائل دنیوی مقدم می باشد و زندگی آخرت خیر آن ماندگار و جاویدان است. 4- خداوند در آیات دوازدهم تا هفدهم سوره اعلی به رهنمودهای عاقبت اشقیاء و راهبرد نجات از اشقیاء شدن و راهبرد نجات از شقی بودن همچنین در رابطه با موانع رستگاری و پذیرش حقایق و رهنمودهای دین و علت گمراهی و شقی شدن و همچنین به تزکیه نفس و معاد پرداخته است.

4- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات هیجدهم و نوزدهم سوره اعلی در عبارتهایِ "( إِنَّ هَذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَى ﴿۱۸﴾ همانا این [حقایق] در کتاب های آسمانی پیشین هست. (۱۸) صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى ﴿۱۹﴾ (در) کتاب های ابراهیم وموسی. (۱۹))"، دلالت دارد بر اینکه همواره خداوند در استمرار برنامه های هدایت و فرهنگ سازی و تعلیم و تربیت خود را در طول زمانها و نسلهای مختلف توسط پیامبران قبل از حضرت محمد سلام الله علیه توجه ویژه داشته است و پیامهای سوره اعلی را در کتابهای آسمانی دیگر هم، برای امتهای دیگر آورده است، از جمله خداوند پیامهای سوره اعلی را در کتابهای آسمانی پیامبر خدا حضرت ابراهیم سلام الله علیه و کتاب آسمانی پیامبر خدا حضرت موسی سلام الله علیه آورده است.

گل افشان گل محمدی