به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، سال ها پیش یوز ایرانی در عمده مناطق آسیا حضور داشت؛ اما امروز متأسفانه حضور این گونه تنها محدود به نواحی بیابانی شده است.

شبه قاره هند تا افغانستان، ترکمنستان و ایران تا شبه جزیره عربستان و سوریه مناطقی بود که روزگاری یوزپلنگ آسیایی در آن حضور داشت؛ اما در حال حاضر در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار دارد و منحصر به نواحی دورافتاده ای در بیابان های ایران شده است.

نام گذاری روزی در تقویم ملی به نام «روز ملی یوزپلنگ ایرانی» نشان از اهمیت حفظ این گونه درخطر انقراض دارد.گونه ای که امروز تنها سمنانی محلی امن برای زندگی اش شده است.

یوزهای طبیعت قابل شمارش دقیق نیستند

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان درباره تعداد دقیق یوزهای استان سمنان گفت: یوزهای طبیعت قابل سرشماری دقیق نیستند.

امیر عبدوس در گفت وگو با خبرنگار تسنیم در سمنان، اظهار داشت: گوشت خواران به علت مخفی کار بودن، جابجایی فراوان و غالبا شکار در شب امکان سرشماری شدن ندارند و ازاین رو برای برآورد از حداقل جمعیت موجود گوشتخوران باید برای افرادی از آن ها که مشاهده می شوند شناسنامه ایجاد شود که اگر مجدد مشاهده شوند مورد شمارش تکراری قرار نگیرند.

وی با بیان اینکه ایجاد شناسنامه برای یوزها باهدف مطالعات جمعیتی و پراکنش این گونه از گربه سانان است افزود: خال ها شاخص منحصربه فرد شناسایی این گونه هستند که نقش اثرانگشت برای انسان را دارند و هیچ دو یوزی با نقش و نگار خال های مشابه وجود ندارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان اینکه ایجاد شناسنامه از روی خال برای یوزها نخستین بار است که توسط این اداره کل انجام شده افزود: در طول یک سال گذشته برای ۱۱ یوز در پارک ملی توران و ۲ یوز که در چاه شیرین مشاهده شدند شناسنامه ایجاد شد؛ اما تعداد کل یوزهای تصویربرداری شده طی یک سال اخیر ٢١ قلاده است.

عبدوس در پاسخ به اینکه ایجاد چه تعداد شناسنامه برای یوزپلنگ ایرانی در استان در دستور کار است افزود: هدف گذاری بی نهایت است و در واقع محدودیتی وجود ندارد و هر تعداد که یوز مشاهده شود که با سایر یوزهای مشاهده شده از قبل متفاوت باشد برای این تعداد نیز شناسنامه ایجاد می شود.

وی با اشاره به تعداد محدود دوربین ها برای مشاهده یوزپلنگ آسیایی در محدوده مجموعه توران گفت: با تعداد دوربین های محدود نمی توان وسعت ۱٫۵ میلیون هکتار توران را پوشش داد ازاین رو این مهم در عرصه پارک ملی توران که ۱۰۰ هزار هکتار وسعت دارد در حال انجام و توسعه به کل منطقه است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان درباره ویژگی شناسنامه یوزهای ایرانی پارک ملی توران نیز گفت: نقش و نگار یوز، تاریخ و ساعت مشاهده، تعداد دفعات مشاهده، اعضای خانواده و همچنین نام یوز ذکر می شود.

یوزهای سمنان آخرین بازماندگان یوزپلنگ آسیایی در جهان است

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان اینکه یوزهای مشاهده شده در استان سمنان آخرین بازماندگان یوزپلنگ آسیایی جهان هستند افزود: امروز سرنوشت ادامه حیات این گونه ارزشمند حیات وحش به عملکرد ما، مردم و دوستداران حیات وحش در استان سمنان بستگی دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان گفت: ۶ استان دیگر کشور که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی بودند در حال حاضر فاقد هرگونه مشاهده یا زادآوری یوز در زیستگاه خود هستند.

عبدوس درباره برخی حوادث جاده ای اتفاق افتاده برای یوزها نیز گفت: جاده بین المللی تهران- مشهد از شمال منطقه حفاظت شده توران عبور می کند و از قدیم کریدور مهاجرت یوزهای توران و میاندشت در خراسان شمالی بوده و ازاین رو عبور یوزها از این جاده تلفاتی را به دنبال داشته است.

وی با بیان اینکه اقداماتی برای جلوگیری از حوادث و تلفات جاده ای یوزها انجام شده است افزود: در سال ۹۷ فنس کشی ۲ کریدور شمالی و جنوبی جاده به طول ۱۰ کیلومتر شروع شده و علاوه بر این ۳۰ کیلومتر این مسیر با اخذ مصوبه شورای راهبری تصادفات جاده ای استان سمنان و با حضور رئیس پلیس راه کشور کاهش حداکثر سرعت مجاز به میزان ۳۰ کیلومتر انجام شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان از حضور دام و سگ های گله در زیستگاه یوز آسیایی به عنوان دیگر تهدید این گونه نادر حیات وحش نام برد و افزود: حضور دام در زیستگاه یوزها یکی از مشکلات تمامی زیستگاه ها و از مهم ترین تهدیدها برای یوز به شمار می رود.

عبدوس با اشاره به اقدامات انجام شده در راستای رفع تهدید حضور دام در زیستگاه یوز گفت: در این راستا ۱۱۰ هزار هکتار از مراتع پارک ملی توران و محدوده ای از بخش امن توران با پرداخت حقوق عرفی دامداران از محل اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست و کمک سازمان های مردم نهاد از دام تخلیه شده است.

یوزپلنگ رفتار تولیدمثلی منحصربه فردی دارد

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان از رفتار تولیدمثلی خاص یوزپلنگ ایرانی به عنوان تهدیدی برای کاهش جمعیت این گونه نادر حیات وحش نام برد و گفت: یوزپلنگ رفتار تولیدمثلی منحصربه فردی دارد و در هر شرایطی جفت گیری نمی کند.

عبدوس با بیان اینکه یوز ماده و توله ها احتیاج به قلمرو وسیع دارند تصریح کرد: اگر سال خوب و پرباران نیز نباشد یوز ماده جفت گیری نمی کند.

وی با بیان اینکه یوز ایرانی رقابت غذایی با سایر گوشتخوران دارد گفت: این ویژگی در کنار سایر تهدیدها سبب شده تا در طبیعت نسل این گونه به مخاطره بیفتد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به اقدامات انجام شده برای حفظ یوزپلنگ ایرانی در استان سمنان افزود: در کنار تمام اقدامات حفاظتی از تکثیر آخرین یوزهای در اسارت نیز غافل نبوده و ۳ یوز پارک پردیسان تهران برای اینکه در اسارت به تولیدمثل بپردازند به زیستگاه زادآور توران منتقل شدند.

عبدوس با اشاره به آماده سازی مکانی مطابق با استانداردهای بین المللی برای تکثیر در اسارت یوزپلنگ گفت: اگر «ایران» تنها یوزپلنگ ماده زادآور در اسارت آمادگی تولیدمثل یابد زمینه برای اینکه این فضا در اختیار آن قرار گیرد وجود دارد.

به علت موقعیت خاص جغرافیایی استان سمنان و همجواری آن با رشته کوه های البرز و زمینه ای هموار کویر هر قسمت از این استان دارای شرایط اقلیمی متنوعی می باشند.

آب وهوای گرم و خشک، معتدل، آب وهوای سرد و خشک و نسبتا سرد در مناطق مختلف استان سمنان دیده می شود و این امر سبب شده تا پوشش گیاهی متنوعی نیز در این استان به وجود آید.

استان سمنان به دلیل داشتن مناطق و موقعیت مناسب طبیعی وسعت کافی، جایگاه مناسبی برای حیات انواع وحوش و انواع گیاهان به شمار می آید، چراکه در قسمت های شمالی استان منطقه جنگلی، کوهستانی و سردسیر با بارندگی نسبتا زیاد و پوشش گیاهی خوب و در قسمت های میانی منطقه دشتی با بارندگی کمتر نسبت به شمال اما با پوشش گیاهی نسبتا خوب و در قسمت های جنوبی آن کویر نمک با بارندگی بسیار کم و عدم پوشش گیاهی مناسب قرار دارد.

بیش از ۲۳ درصد از وسعت استان سمنان را مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش تشکیل می دهد که این رقم در حدود ۲۵ درصد کل مناطق حفاظت شده کشور ایران را شامل می شود.

استان سمنان دارای بیش از ۵۰ گونه از ۱۶۴ گونه پستاندار ایران بوده و متجاوز از ۱۶۰ گونه پرنده و بیش از ۴۰ گونه خزنده، ۶ گونه دوزیست و چندین گونه از ماهیان بخشی از تنوع زیستی استان است که در شرایط کنونی مطالعه و شناسایی شده اند.

این استان حدود نیمی از تنوع زیستی پستانداران کشور پهناور ایران را در خود جای داده است، آن هم پستاندارانی از نوع نادرترین و ارزشمندترین که در رأس آن ها یوزپلنگ آسیایی به عنوان سمبل حیات وحش کشور و استان جای گرفته است.

وجود این ظرفیت ها در استان سمنان بسیار نکته قابل توجهی است؛ اما قابل تأمل تر و قابل توجه تر از آن، لزوم توجه به حفظ این گونه و اختصاص منابع و اعتبارات مورد نیاز برای امنیت هر چه بیشتر یوزهای آسیایی در استان سمنان است؛ در این راستا لازم است همه دستگاه های مرتبط مانند وزارت راه و شهرسازی، سازمان جنگل ها و مراتع، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه طبیعت و محیط زیست وارد عمل شده و اقداماتی اساسی در این زمینه بردارند. قرار داشتن بخش زیادی از زیستگاه این گونه در معرض انقراض در محور بین المللی تهران مشهد و مسیر تردد مسافران این محور، لزوم ایجاد گذرگاه سبز در استان سمنان را بسیار ضروری می نماید؛ چیزی که به ظاهر وزارت راه و شهرسازی از انجام آن طفره می رود.

گزارش از آذر پژمان

انتهای پیام/۳۶۳/ش