ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر و باستان شناس گفت: پول که به مرور در سکه تجلی می یافت کم کم به نماد ثروت و دارایی و ابزار و وسیله اصلی داد و ستد تبدیل شد و فرم تقریبا یکسانی به خود گرفت و آن صفحه گرد و مسطح فلزی بود که به دو طریق «قالب ریزی» یا «کوبه ای» ساخته می شد و به هر حال در برگیرنده شکل و کتیبه مورد نظر حاکمیت بود.

رجبعلی لباف خانیکی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: بعد از ظهور اسلام سکه های ساسانی عینا تا مدتی بعد در ایران ضرب می شدند و بعدها در همان سال های اولیه بر حاشیه همان سکه های ساسانی عبارت هایی مانند: «بسم الله»، «الله»، «محمد رسول الله» و «لااله الالله» حک می کردند. به این کار «سورشاژ» و به سکه های سورشاژ شده «عرب ساسانی» می گویند.



وی ادامه داد: بعد از سکه های عرب ساسانی « عبد الملک بن مروان» به ضرب سکه هایی با محتوا و کتیبه های عربی مرتبط با خدا و پیامبر و حاکمان ممالک اسلامی اقدام کرد. سکه های اسلامی در شهرهای بزرگ آن دوران مانند: ری، نیشابور، دارابجرد، سجستان، اهواز، شوش، مرو، همدان و هرات ضرب می شد. معمولا بر یک طرف سکه آیه شریفه حمد و بر طرف دیگر عبارت «لااله الاالله وحده لاشریک له» و تاریخ و محل ضرب سکه نوشته می شد.



این پژوهشگر و باستان شناس گفت: در دوره عباسیان، سکه ها کوچکتر و وزنشان کمتر شد. آن سکه ها از جنس طلا معروف به «دینار» و نقره معروف به «درهم» و مس معروف به «فلوس» بودند. در سال۲۰۲ه.ق هم سکه های طلا و نقره به نام «حضرت رضا»(ع) در مرو ضرب می شد. در دوره های بعد، سکه ها تقریبا شکل و فرم یکنواختی داشتند و فقط نام خلفا و پادشاهان عوض می شد.



او اظهار کرد: از تغییرات مهمی که در مورد سکه ها رخ داد، این بود که در اواخر دوران سلجوقیان برای نخستین بار نقش «شیر و خورشید» بر روی بعضی از سکه های نقره ضرب شد و تغییر دیگری که در سکه رخ داد مربوط به دوره صفویان بود به این معنی که در آن دوران نوعی سکه به نام «لاری» ساخته شد.



لباف خانیکی ادامه داد: سکه های لاری مطابق معمول گرد و نازک نبود، بلکه به شکل مفتول های نقره به قطر ۱٫۲ تا ۳ میلیمتر و طول حدود ۷ تا۱۰ سانتیمتر بود که آن را از وسط تا کرده و دو سر آن را روی هم قرار می دادند و سپس قسمتی از آن را با ضربه مسطح، دو سطح صاف شده را با سمبه ضرب و بر یک طرف عبارت عربی و بر طرف دیگر نام و القاب پادشاه را ضرب می کردند. از دوران قاجار سکه در کارخانه با فرم یکنواخت و در اندازه مشخص و استاندارد و عناوین مختلف ضرب شد.



وی افزود: پول کاغذی نوع دیگری از اسناد بهادار بود که به جای سکه در داد و ستد و تجارت با کالا مبادله می شد. نخستین نوع پول کاغذی «چاو» نام داشت که توسط مغول ها ابداع گردیده و در قلمرو مفتوحه شأن از جمله ایران در قرن هفتم و هشتم ه.ق رواج داشت. « اسکناس» نوع دیگری از پول های رایج کاغذی است که برای نخستین بار در سال ۱۷۸۹م و در فرانسه چاپ و به نام «آسینیا» معروف شد. این کلمه در زبان روسی به «اسکناس» تغییر شکل یافت و در زمان فتحعلی شاه قاجار به ایران آمد.



این پژوهشگر و باستان شناس گفت: در سال ۱۸۹۰م/۱۳۰۸ه.ق اولین اسکناس در ایران با علامت شیر و خورشید و عکس ناصرالدین شاه چاپ شد و بعدها در کنار سکه در فرم ها و اشکال و رنگ های گوناگون انتشار یافت که اکنون کمابیش به همان فرم نیز منتشر می شود.



لباف خانیکی اظهار کرد: البته به موازات اسکناس انواع اوراق بهادار دیگر هم منتشر و جایگزین اسکناس شدند و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی امروزه سکه و اسکناس به طور فیزیکی و محسوس در میان مردم خیلی در گردش نیست، بلکه بیشتر پول به گونه مجازی جابه جا می شود و یا رد و بدل کردن طلا به صورت شمش و سکه و ارزهای خارجی و کالا معاملات را امکان پذیر می کنند. در عین حال مفهوم پول همان «واسطه داد و ستد» است.

انتهای پیام