یک قاضی مطرح کرد؛

محمد حسنوند قاضی دیوان عدالت اداری دیوان عدالت گفت: دیوان عدالت اداری مولود قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است و قبل از انقلاب چنین نهادی در ساختار حقوقی و قانونی کشور وجود نداشت، برای رعایت حقوق شهروندی باید کارکنان دولت و دستگاه های دولتی نسبت به رفتار و اعمالشان پاسخگو باشند که در قانون اساسی ایران در اصل ۱۷۳ نهادی تحت عنوان دیوان عدالت اداری با صلاحیت رسیدگی به تظلم خواهی مردم از تصمیمات و اقدامات دولت و کارکنانش و دستگاه هایی که از اختیارات ناشی از حق حاکمیت استفاده می کنند تاسیس شد.

وی افزود: صلاحیت دیوان عدالت اداری رسیدگی به تظلم خواهی شهروندان از اقدامات و تصمیمات دولت و دستگاه های عمومی و کارکنان آن ها است.

حسنوند در خصوص اینکه دیوان عدالت اداری به چه مواردی رسیدگی می کند گفت: شعب دیوان عدالت اداری در دو سطح بدوی و تجدیدنظر به دادخواست ها و دعاوی نسبت به دستگاه های دولتی و کارکنان آنها، به صورت موردی رسیدگی می کند که دیوان عدالت اداری نهاد عالی دادرسی اداری در ایران است؛ یعنی بالاتر از مراجع شبه قضایی قرار می گیرد.

وی گفت: در مرحله عالی شکایت از آراء قطعی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری قرار دارد و در کنار شعب نهاد ویژه ای به عنوان هیئت عمومی دیوان عدالت وجود دارد که برخلاف شعب؛ با حضور همه قضات دیوان عدالت اداری تشکیل جلسه می دهد و به شکایت از مصوبات قانونی دولت در دستگاه های اجرایی رسیدگی می کند.

این قاضی دیوان عدالت اداری در پاسخ به اینکه آیا در کشور های دیگر هم چنین دیوانی وجود دارد یا خیر گفت: بله در فرانسه نهادی به نام شورای دولتی با قدمت بیشتر از صد سال با آیین دادرسی متفاوت و تشریفات متمایز این کار را انجام می دهد.

حسنوند گفت: از تصمیمات همه ارگان ها به جز شورای امنیت ملی، شورای عالی فضای مجازی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام که ساختار خاصی دارند در دیوان عدالت اداری می توان شکایت کرد.

وی در خصوص فرآیند اعتراضات در دیوان عدالت اداری گفت: این دیوان ساختار قضایی متمایزی از محاکم کیفری و حقوقی دارد به این شکل که دیوان عدالت اداری در تهران مستقر است و رسیدگی غیر حضوری دارد و واحدی در استان ها و شهرستان ها ندارد؛ اما دفاتر استانی با کارکرد اداری برای ثبت دادخواست و ابلاغ مکاتبات و مشارکت در اجرای احکام وجود دارد که در حال حاضر ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی در همه شهرستان ها امکان پذیر است و امکان ثبت دادخواست در دیوان از طریق خودکاربری در منازل از سیستم های رایانه ای وجود دارد و سامانه ای تحت عنوان ساجد برای این موضوع تاسیس شده است.

حسنوند اظهار کرد: اطاله دادرسی یکی از عواقب و آفت هایی است که در زمینه دادرسی در تمام مراجع کیفری و حقوقی و به طبع دیوان عدالت اداری وجود دارد، ورودی پرونده ها به دادگاه ها ده برابر کشور هایی با شرایط مشابه است.

وی افزود: هر قاضی و کارمندی استانداردی برای دادرسی دارد شاید اگر از ظرفیتش بیشتر رسیدگی کند کیفیت پایین بیاید که بخشی از این اطاله دادرسی خارج از دستگاه قضا است مثل مشکلات اقتصادی و ضعف اطلاعات و آگاهی قانونی و حقوقی اشخاص و ادارات که باعث می شود مصوباتی خلاف قانون داشته باشند و عدم استفاده از ظرفیت های جایگزین مثل نهاد داوری و میانجیگری باعث می شود حجم قابل توجهی پرونده وارد مراجع قضایی شود.

وی در پایان در خصوص اقدامات انجام شده برای کاهش اطاله دادرسی گفت: شعب تخصصی شده اند و استعلامات به صورت الکترونیک است و پیش بینی شده اعتراض به آراء مراجع شبه قضایی مثل کمیسیون ماده صد، تامین اجتماعی و اداره کار، یک مرحله ای شود و مستقیم به شعبه تجدید نظر برود و نوآوری در طرح اصلاح دیوان آمده که درخواست های افراد از ادارات قبل از اینکه در دیوان عدالت اداری مطرح شوند باید در خود ادارات مکتوب ثبت شوند و ادارات موظف هستند ظرف سه ماه جواب بدهند.