به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، سوره آل عمران سومین سوره قرآن است و در جزء سوم و چهارم آن قرار دارد.

محتوای اصلی این سوره درباره دعوت مومنان به اتحاد و صبر در برابر دشمنان اسلام است.

توحید، صفات خداوند، معاد، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی، تبری و حج در این سوره مورد بررسی قرار گرفته و به بیان تاریخ انبیایی مانند آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و داستان حضرت مریم و عبرت های غزوه احد و غزوه بدر نیز پرداخته شده است.

آیات اعتصام، محکم و متشابه، کظم غیظ، مباهله و آیات ربنا از آیات مشهور سوره آل عمران است. چندین آیه این سوره نیز در بردارنده احکام فقهی است.

بر اساس روایتی از پیامبر (ص) در تفسیر مجمع البیان، هر کس سوره آل عمران را بخواند خداوند برای هر آیه از آن امانی برای گذشت از پل دوزخ به او عطا می کند و هر کس سوره آل عمران را در روز جمعه بخواند تا وقتی که خورشید غروب کند، خدا و فرشتگان برای او درود می فرستند.

فایل صوتی تلاوت آیات ۱ تا ۵۰ با صدای محمد صدیق منشاوی

متن آیاتی از سوره آل عمران همراه با ترجمه

بسم الله الرحمن الرحیم

به نام خدای بخشاینده مهربان

الم ﴿١﴾

الف، لام، میم (۱)

الله لا إلٰه إلا هو الحی القیوم ﴿٢﴾

خداست که هیچ معبود بحقی جز او نیست و زنده پاینده است (۲)

نزل علیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه و أنزل التور اة و الإنجیل ﴿٣﴾

این کتاب را در حالی که موید آنچه از کتابهای آسمانی پیش از خود می باش، به حق و به تدریج بر تو نازل کرد و تورات و انجیل را … (۳)

من قبل هدی للناس و أنزل الفر قان ۗ إن الذین کفر وا بآیات الله لهم عذاب شدید ۗ و الله عزیز ذو انتقام ﴿٤﴾

پیش از آن برای رهنمود مردم فرو فرستاد و فرقان جداکننده حق از باطل را نازل کرد کسانی که به آیات خدا کفر ورزیدند بی تردید عذابی سخت خواهند داشت و خداوند شکست ناپذیر و صاحب انتقام است (۴)

إن الله لا یخفیٰ علیه شیء فی الأر ض و لا فی السماء ﴿٥﴾

در حقیقت هیچ چیز نه در زمین و نه در آسمان بر خدا پوشیده نمی ماند (۵)

هو الذی یصور کم فی الأر حام کیف یشاء ۚ لا إلٰه إلا هو العزیز الحکیم ﴿٦﴾

اوست کسی که شما را آن گونه که می خواهد در رحم ها صورتگری می کند هیچ معبودی جز آن توانای حکیم نیست (۶)

هو الذی أنزل علیک الکتاب منه آیات محکمات هن أم الکتاب و أخر متشابهات ۖ فأما الذین فی قلوبهم زیغ فیتبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة و ابتغاء تأویله ۗ و ما یعلم تأویله إلا الله ۗ و الر اسخون فی العلم یقولون آمنا به کل من عند ر بنا ۗ و ما یذکر إلا أولو الألباب ﴿٧﴾

اوست کسی که این کتاب قرآن را بر تو فرو فرستاد پاره ای از آن آیات محکم صریح و روشن است آن ها اساس کتابند و پاره ای دیگر متشابهاتند که تأویل پذیرند اما کسانی که در دلهایشان انحراف است برای فتنه جویی و طلب تأویل آن به دلخواه خود از متشابه آن پیروی می کنند با آنکه تاویلش را جز خدا و ریشه داران در دانش کسی نمی داند آنان که می گویند: ما بدان ایمان آوردیم همه چه محکم و چه متشابه از جانب پروردگار ماست و جز خردمندان کسی متذکر نمی شود (۷)

ر بنا لا تزغ قلوبنا بعد إذ هدیتنا وهب لنا من لدنک ر حمة ۚ إنک أنت الوهاب ﴿٨﴾

می گویند: پروردگارا، پس از آنکه ما را هدایت کردی دلهایمان را دستخوش انحراف مگردان و از جانب خود رحمتی بر ما ارزانی دار که تو خود بخشایشگری (۸)

ر بنا إنک جامع الناس لیوم لا ر یب فیه ۚ إن الله لا یخلف المیعاد ﴿٩﴾

پروردگارا، به یقین تو در روزی که هیچ تردیدی در آن نیست گردآورنده جمله مردمانی قطعا خداوند در وعده خود خلاف نمی کند (۹)

إن الذین کفر وا لن تغنی عنهم أموالهم و لا أولادهم من الله شیئا ۖ و أولٰئک هم وقود النار ﴿١٠﴾

در حقیقت کسانی که کفر ورزیدند، اموال و اولادشان چیزی از عذاب خدا را از آنان دور نخواهد کرد و آنان خود هیزم دوزخند (۱۰)

کدأب آل فر عون و الذین من قبلهم ۚ کذبوا بآیاتنا فأخذهم الله بذنوبهم ۗ و الله شدید العقاب ﴿١١﴾

آنان به شیوه فرعونیان و کسانی که پیش از آنان بودند آیات ما را دروغ شمردند؛ پس خداوند به سزای گناهانشان گریبان آنان را گرفت و خدا سخت کیفر است (۱۱)

قل للذین کفر وا ستغلبون و تحشر ون إلیٰ جهنم ۚ و بئس المهاد ﴿١٢﴾

به کسانی که کفر ورزیدند بگو: به زودی مغلوب خواهید شد و سپس در روز رستاخیز در دوزخ محشور می شوید و چه بد بستری است (۱۲)

قد کان لکم آیة فی فئتین التقتا ۖ فئة تقاتل فی سبیل الله و أخر یٰ کافر ة یر ونهم مثلیهم ر أی العین ۚ و الله یؤید بنصر ه من یشاء ۗ إن فی ذٰلک لعبر ة لأولی الأبصار ﴿١٣﴾

قطعا در برخورد میان دو گروه برای شما نشانه ای و درس عبرتی بود گروهی در راه خدا می جنگیدند و دیگر گروه کافر بودند که آنان مومنان را به چشم دو برابر خود می دیدند و خدا هر که را بخواهد به یاری خود تایید می کند یقینا در این ماجرا برای صاحبان بینش عبرتی است (۱۳)

زین للناس حب الشهوات من النساء و البنین و القناطیر المقنطر ة من الذهب و الفضة و الخیل المسومة و الأنعام و الحر ث ۗ ذٰلک متاع الحیاة الدنیا ۖ و الله عنده حسن المآب ﴿١٤﴾

دوستی خواستنی های گوناگون از: زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسب های نشاندار و دام ها و کشتزارها برای مردم آراسته شده لیکن این جمله مایه تمتع زندگی دنیاست و حال آنکه فرجام نیکو نزد خداست (۱۴)

قل أؤنبئکم بخیر من ذٰلکم ۚ للذین اتقوا عند ر بهم جنات تجر ی من تحتها الأنهار خالدین فیها و أزواج مطهر ة و ر ضوان من الله ۗ و الله بصیر بالعباد ﴿١٥﴾

بگو: آیا شما را به بهتر از این ها خبر دهم؟ برای کسانی که تقوا پیشه کرده اند نزد پروردگارشان باغهایی است که از زیر درختان آن ها نهر ها روان است در آن جاودانه بمانند و همسرانی پاکیزه و نیز خشنودی خدا را دارند و خداوند به امور بندگان خود بیناست (۱۵)

الذین یقولون ر بنا إننا آمنا فاغفر لنا ذنوبنا و قنا عذاب النار ﴿١٦﴾

همان کسانی که می گویند: پروردگارا، ما ایمان آوردیم پس گناهان ما را بر ما ببخش و ما را از عذاب آتش نگاه دار (۱۶)

الصابر ین و الصادقین و القانتین و المنفقین و المستغفر ین بالأسحار ﴿١٧﴾

اینانند شکیبایان و راستگویان و فرمانبرداران و انفاق کنندگان و آمرزش خواهان در سحرگاهان (۱۷)

شهد الله أنه لا إلٰه إلا هو و الملائکة و أولو العلم قائما بالقسط ۚ لا إلٰه إلا هو العزیز الحکیم ﴿١٨﴾

خدا که همواره به عدل قیام دارد گواهی می دهد که جز او هیچ معبودی نیست و فرشتگان او و دانشوران نیز گواهی می دهند که:جز او که توانا و حکیم است هیچ معبودی نیست (۱۸)

إن الدین عند الله الإسلام ۗ و ما اختلف الذین أوتوا الکتاب إلا من بعد ما جاءهم العلم بغیا بینهم ۗ و من یکفر بآیات الله فإن الله سر یع الحساب ﴿١٩﴾

در حقیقت دین نزد خدا همان اسلام است و کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده شده با یکدیگر به اختلاف نپرداختند مگر پس از آنکه علم برای آنان حاصل آمد آن هم به سابقه حسدی که میان آنان وجود داشت و هر کس به آیات خدا کفر ورزد پس بداند که خدا زودشمار است (۱۹)

فإن حاجوک فقل أسلمت وجهی لله و من اتبعن ۗ و قل للذین أوتوا الکتاب و الأمیین أأسلمتم ۚ فإن أسلموا فقد اهتدوا ۖ و إن تولوا فإنما علیک البلاغ ۗ و الله بصیر بالعباد ﴿٢٠﴾

پس اگر با تو به محاجه برخاستند بگو: من خود را تسلیم خدا نموده ام و هر که مرا پیروی کرده نیز خود را تسلیم خدا نموده است و به کسانی که اهل کتابند و به مشرکان بگو: آیا اسلام آورده اید؟ پس اگر اسلام آوردند قطعا هدایت یافته اند و اگر روی برتافتند فقط رساندن پیام بر عهده توست و خداوند به امور بندگان بیناست (۲۰)

إن الذین یکفر ون بآیات الله و یقتلون النبیین بغیر حق و یقتلون الذین یأمر ون بالقسط من الناس فبشر هم بعذاب ألیم ﴿٢١﴾

کسانی که به آیات خدا کفر می ورزند و پیامبران را بناحق می کشند و دادگستران را به قتل می رسانند آنان را از عذابی دردناک خبر ده (۲۱)

أولٰئک الذین حبطت أعمالهم فی الدنیا و الآخر ة و ما لهم من ناصر ین ﴿٢٢﴾

آنان کسانی اند که در این دنیا و در سرای آخرت اعمالشان به هدر رفته و برای آنان هیچ یاوری نیست (۲۲)

ألم تر إلی الذین أوتوا نصیبا من الکتاب یدعون إلیٰ کتاب الله لیحکم بینهم ثم یتولیٰ فر یق منهم و هم معر ضون ﴿٢٣﴾

آیا داستان کسانی را که بهره ای از کتاب تورات یافته اند ندانسته ای که، چون به سوی کتاب خدا فرا خوانده می شوند تا میانشان حکم کند آنگه گروهی از آنان به حال اعراض روی برمی تابند؟ (۲۳)

ذٰلک بأنهم قالوا لن تمسنا النار إلا أیاما معدودات ۖ و غر هم فی دینهم ما کانوا یفتر ون ﴿٢٤﴾

این بدان سبب بود که آنان به پندار خود گفتند: هرگز آتش جز چند روزی به ما نخواهد رسید و برساخته هایشان آنان را در دینشان فریفته کرده است (۲۴)

فکیف إذا جمعناهم لیوم لا ر یب فیه و وفیت کل نفس ما کسبت و هم لا یظلمون ﴿٢٥﴾

پس چگونه خواهد بود حالشان آنگاه که آنان را در روزی که هیچ شکی در آن نیست گرد آوریم و به هر کس پاداش دستاوردش به تمام و کمال داده شود و به آنان ستم نرسد؟ (۲۵)

قل اللهم مالک الملک تؤتی الملک من تشاء و تنزع الملک ممن تشاء و تعز من تشاء و تذل من تشاء ۖ بیدک الخیر ۖ إنک علیٰ کل شیء قدیر ﴿٢٦﴾

بگو: بار خدایا، تویی که فرمانفرمایی هر آن کس را که خواهی فرمانروایی بخشی و از هر که خواهی فرمانروایی را باز ستانی و هر که را خواهی عزت بخشی؛و هر که را خواهی خوار گردانی همه خوبی ها به دست توست و تو بر هر چیز توانایی (۲۶)

تولج اللیل فی النهار وتولج النهار فی اللیل ۖ و تخر ج الحی من المیت وتخر ج المیت من الحی ۖ وتر زق من تشاء بغیر حساب ﴿٢٧﴾

شب را به روز در می آوری و روز را به شب در می آوری و زنده را از مرده بیرون می آوری و مرده را از زنده خارج می سازی و هر که را خواهی بی حساب روزی می دهی (۲۷)

لا یتخذ المؤمنون الکافر ین أولیاء من دون المؤمنین ۖ و من یفعل ذٰلک فلیس من الله فی شیء إلا أن تتقوا منهم تقاة ۗ و یحذر کم الله نفسه ۗ و إلی الله المصیر ﴿٢٨﴾

مومنان نباید کافران را به جای مومنان به دوستی بگیرند و هر که چنین کند در هیچ چیز او را از دوستی خدا بهره ای نیست،مگر اینکه از آنان به نوعی تقیه کند و خداوند شما را از عقوبت خود می ترساند و بازگشت همه به سوی خداست (۲۸)

قل إن تخفوا ما فی صدور کم أو تبدوه یعلمه الله ۗ و یعلم ما فی السماوات و ما فی الأر ض ۗ و الله علیٰ کل شیء قدیر ﴿٢٩﴾

بگو: اگر آنچه در سینه های شماست نهان دارید یا آشکارش کنید، خدا آن را می داند و نیز آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است می داند و خداوند بر هر چیزی تواناست (۲۹)

یوم تجد کل نفس ما عملت من خیر محضر ا وما عملت من سوء تود لو أن بینها وبینه أمدا بعیدا ۗ و یحذر کم الله نفسه ۗ و الله ر ءوف بالعباد ﴿٣٠﴾

روزی که هر کسی آنچه کار نیک به جای آورده و آنچه بدی مرتکب شده حاضر شده می یابد و آرزو می کند کاش میان او و آن کارهای بد فاصله ای دور بود و خداوند شما را از کیفر خود می ترساند و در عین حال خدا به بندگان خود مهربان است (۳۰)

قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم ۗ و الله غفور ر حیم ﴿٣١﴾

بگو: اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشاید و خداوند آمرزنده مهربان است (۳۱)

قل أطیعوا الله و الر سول ۖ فإن تولوا فإن الله لا یحب الکافر ین ﴿٣٢﴾

بگو: خدا و پیامبر او را اطاعت کنید پس اگر رویگردان شدند قطعا خداوند کافران را دوست ندارد (۳۲)

إن الله اصطفیٰ آدم و نوحا و آل إبر اهیم و آل عمر ان علی العالمین ﴿٣٣﴾

به یقین خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر مردم جهان برتری داده است (۳۳)

ذر یة بعضها من بعض ۗ و الله سمیع علیم ﴿٣٤﴾

فرزندانی که بعضی از آنان از نسل بعضی دیگرند و خداوند شنوای داناست (۳۴)

إذ قالت امر أت عمر ان ر ب إنی نذر ت لک ما فی بطنی محر ر ا فتقبل منی ۖ إنک أنت السمیع العلیم ﴿٣٥﴾

چون زن عمران گفت: پروردگارا، آنچه در شکم خود دارم نذر تو کردم تا آزاد شده از مشاغل دنیا و پرستشگر تو باشد پس از من بپذیر که تو خود شنوای دانایی (۳۵)

فلما وضعتها قالت ر ب إنی وضعتها أنثیٰ و الله أعلم بما وضعت و لیس الذکر کالأنثیٰ ۖ و إنی سمیتها مر یم و إنی أعیذها بک و ذر یتها من الشیطان الر جیم ﴿٣٦﴾

پس چون فرزندش را بزاد گفت: پروردگارا من دختر زاده ام و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و پسر چون دختر نیست و من نامش را مریم نهادم و او و فرزندانش را از شیطان رانده شده به تو پناه می دهم (۳۶)

فتقبلها ر بها بقبول حسن و أنبتها نباتا حسنا و کفلها زکر یا ۖ کلما دخل علیها زکر یا المحر اب وجد عندها ر زقا ۖ قال یا مر یم أنیٰ لک هٰذا ۖ قالت هو من عند الله ۖ إن الله یر زق من یشاء بغیر حساب ﴿٣٧﴾

پس پروردگارش وی مریم را با حسن قبول پذیرا شد و او را نیکو بار آورد و زکریا را سرپرست وی قرار داد زکریا هر بار که در محراب بر او وارد می شد نزد او نوعی خوراکی می یافت می گفت: ای مریم، این از کجا برای تو آمده است؟ او در پاسخ می گفت: این از جانب خداست که خدا به هر کس بخواهد بی شمار روزی می دهد (۳۷)

هنالک دعا زکر یا ر به ۖ قال ر ب هب لی من لدنک ذر یة طیبة ۖ إنک سمیع الدعاء ﴿٣٨﴾

آنجا بود که زکریا پروردگارش را خواند و گفت: پروردگارا، از جانب خود فرزندی پاک و پسندیده به من عطا کن که تو شنونده دعایی (۳۸)

فنادته الملائکة و هو قائم یصلی فی المحر اب أن الله یبشر ک بیحییٰ مصدقا بکلمة من الله و سیدا و حصور ا و نبیا من الصالحین ﴿٣٩﴾

پس در حالی که وی ایستاده و در محراب خود دعا می کرد فرشتگان او را ندا دردادند که: خداوند تو را به ولادت یحیی که تصدیق کننده حقانیت کلمة الله عیسی است و بزرگوار و خویشتندار پرهیزنده از آنان و پیامبری از شایستگان است مژده می دهد (۳۹)

قال ر ب أنیٰ یکون لی غلام و قد بلغنی الکبر و امر أتی عاقر ۖ قال کذٰلک الله یفعل ما یشاء ﴿٤٠﴾

گفت: پروردگارا، چگونه مرا فرزندی خواهد بود؟ در حالی که پیری من بالا گرفته است و زنم «نازا» است فرشته گفت: کار پروردگار چنین است خدا هر چه بخواهد می کند (۴۰)

قال ر ب اجعل لی آیة ۖ قال آیتک ألا تکلم الناس ثلاثة أیام إلا ر مزا ۗ واذکر ر بک کثیر ا وسبح بالعشی والإبکار ﴿٤١﴾

گفت: پروردگارا، برای من نشانه ای قرار ده فرمود: نشانه ات این است که سه روز با مردم جز به اشاره سخن نگویی و پروردگارت را بسیار یاد کن و شبانگاه و بامدادان او را تسبیح گوی (۴۱)

و إذ قالت الملائکة یا مر یم إن الله اصطفاک و طهر ک و اصطفاک علیٰ نساء العالمین ﴿٤٢﴾

و یاد کن هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم، خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است (۴۲)

یا مر یم اقنتی لر بک و اسجدی و ار کعی مع الر اکعین ﴿٤٣﴾

ای مریم، فرمانبر پروردگار خود باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما (۴۳)

ذٰلک من أنباء الغیب نوحیه إلیک ۚ و ما کنت لدیهم إذ یلقون أقلامهم أیهم یکفل مر یم و ما کنت لدیهم إذ یختصمون ﴿٤٤﴾

این جمله از اخبار غیب است که به تو وحی می کنیم و گرنه وقتی که آنان قلمهای خود را برای قرعه کشی به آب می افکندند تا کدام یک سرپرستی مریم را به عهده گیرد نزد آنان نبودی و نیز وقتی با یکدیگر کشمکش می کردند نزدشان نبودی (۴۴)

إذ قالت الملائکة یا مر یم إن الله یبشر ک بکلمة منه اسمه المسیح عیسی ابن مر یم وجیها فی الدنیا و الآخر ة و من المقر بین ﴿٤٥﴾

یاد کن هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم، خداوند تو را به کلمه ای از جانب خود که نامش مسیح عیسی بن مریم است مژده می دهد در حالی که او در دنیا و آخرت آبرومند و از مقربان درگاه خدا است (۴۵)

و یکلم الناس فی المهد و کهلا و من الصالحین ﴿٤٦﴾

و در گهواره به اعجاز و در میانسالی به وحی با مردم سخن می گوید و از شایستگان است (۴۶)

قالت ر ب أنیٰ یکون لی ولد و لم یمسسنی بشر ۖ قال کذٰلک الله یخلق ما یشاء ۚ إذا قضیٰ أمر ا فإنما یقول له کن فیکون ﴿٤٧﴾

مریم گفت: پروردگارا، چگونه مرا فرزندی خواهد بود با آنکه بشری به من دست نزده است؟ گفت: چنین است کار پروردگار خدا هر چه بخواهد می آفریند چون به کاری فرمان دهد فقط به آن می گوید: باش پس می باشد (۴۷)

و یعلمه الکتاب و الحکمة و التور اة و الإنجیل ﴿٤٨﴾

و به او کتاب و حکمت و تورات و انجیل می آموزد (۴۸)

و ر سولا إلیٰ بنی إسر ائیل أنی قد جئتکم بآیة من ر بکم ۖ أنی أخلق لکم من الطین کهیئة الطیر فأنفخ فیه فیکون طیر ا بإذن الله ۖ و أبر ئ الأکمه و الأبر ص و أحیی الموتیٰ بإذن الله ۖ و أنبئکم بما تأکلون و ما تدخر ون فی بیوتکم ۚ إن فی ذٰلک لآیة لکم إن کنتم مؤمنین ﴿٤٩﴾

و او را به عنوان پیامبری به سوی بنی اسرائیل می فرستد که او به آنان می گوید: در حقیقت، من از جانب پروردگارتان برایتان معجزه ای آورده ام من از گل برای شما چیزی به شکل پرنده می سازم آنگاه در آن می دمم پس به اذن خدا پرنده ای می شود و به اذن خدا نابینای مادرزاد و پیس را بهبود می بخشم و مردگان را زنده می گردانم و شما را از آنچه می خورید و در خانه هایتان ذخیره می کنید خبر می دهم مسلما در این معجزات برای شما اگر مومن باشید عبرت است (۴۹)

و مصدقا لما بین یدی من التور اة و لأحل لکم بعض الذی حر م علیکم ۚ و جئتکم بآیة من ر بکم فاتقوا الله و أطیعون ﴿٥٠﴾

و می گوید: آمده ام تا تورات را که پیش از من نازل شده است تصدیق کننده باشم و تا پاره ای از آنچه را که بر شما حرام گردیده برای شما حلال کنم و از جانب پروردگارتان برای شما نشانه ای آورده ام پس از خدا پروا دارید و مرا اطاعت کنید (۵۰)

انتهای پیام/