خبرگزاری مهر، گروه استان ها - اردیبهشت ماه به پایان رسید و کشاورزان در خراسان رضوی در تلاشند تا مقدمات فصل برداشت محصولات بهاره خود را فراهم کنند، بخش اعظمی از این مقدمات، تأمین مالی حساب خود جهت بکارگیری نیروی کار و ادوات جهت برداشت محصولات مختلف است. این تأمین مالی اما در سال جاری با قرض و بدهی همراه است، چرا که هنوز پس از حدود شش ماه از شروع خرید حمایتی محصول زعفران کشاورزان، حساب آنها بعضا قطره چکانی شارژ می شود و همچنان از دولت طلبکارند.

در خبرگزاری مهر چندین نوبت به مسئله خرید حمایتی و مطالبات زعفران کاران پرداختیم، اما کشاورزان خراسان رضوی هنوز با ما در تماس هستند و از عدم پرداخت مطالبات خود گله مند هستند.

خرید حمایتی، قوی در هدف، سردرگم در اجرا

طرح خرید حمایتی زعفران را باید یکی از مهم ترین طرح های حمایتی دولت در حوزه کشاورزی دانست، چرا که طلای سرخ همواره با بازی دلالان در فصل برداشت، با نوسانات بسیار همراه است و کشاورز سود چندانی از کشت استراتژیک و مهم خود برداشت نمی کند.

با توجه به گزارشی که خبرنگار مهر در آبان ماه ۹۸ در آن به بررسی مشکلات زعفران کاران پرداخته بود، دلالان وضعیت بازار را به حدی رسانده بودند که توزیع گل زعفران بین نیروی کار جهت امر «پاک کردن» یا فراوری زعفران نه تنها به صرفه اقتصادی نبود، بلکه ممکن بود به ضرر کشاورز باشد.

در این زمان دولت با تعیین نرخ نامه طرح خرید حمایتی زعفران را آغاز کرد و مورد استقبال زعفران کاران استان خراسان رضوی قرار گرفت به نحوی که حدود ۶۸ تن زعفران ناب خراسان که مورد تأیید آزمایشگاه های کنترل کیفیت تعاون روستایی بود، خریداری شد، اما مشکلات زعفران کاران بعد از اتمام مراحل خرید آغاز شد.

زعفران یکی از کشت هایی است که نیروی کار بالایی را در تمام طول دوره کشت از کاشت تا برداشت و پس از آن در مرحله پاک کردن و خارج کردن طلای سرخ از گل زعفران، طلب می کند. برای درک بهتر این مطلب لازم است بدانیم بر اساس اعلام جهاد کشاورزی شهرستان تایباد در هنگام فصل برداشت زعفران، در تمام دوره این کشت مهم و استراتژیک در سال گذشته، ۷۰۰ هزار نفر روز اشتغال ایجاد شده، بعید است هیچ کشتی بتواند این میزان اشتغالزایی ایجاد کند و همین میزان اشتغالزایی، اعتبار مالی بسیاری نیز طلب می کند.

کشاورز باید در هنگامه فصل برداشت یا با خرج اعتبار خود نزد کارگران و یا استقراض (به هر نحوی حتی وام بانکی) هزینه دستمزد کارگر را روزانه پرداخت نماید، بدیهی است در صورت عدم پرداخت کارگر از حضور در محل کار خودداری می کند و عمر گل زعفران نیز بسیار کم است، لذا کشاورز برای جلوگیری از هدررفت زحمات یک ساله خود، باید به قرض روی آورد.

سید مرتضی حسینی القادری، کشاورز تایبادی در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص گفت: کشاورزان در حال حاضر و در آغاز فصل برداشت محصولات بهاره بدهکار نیروی کار خود هستند و این مسئله باعث شده تا تمرکز لازم را نداشته باشند. از طرفی اعتبار هر کیلو ده میلیون تومان در پاییز ۹۸ با الان یکسان نیست چرا که تورم و عوامل دیگر عملا دست کشاورز را خالی کرده است.

این کشاورز تایبادی افزود: در حال حاضر و برای تسویه بدهی خود یا باید ملک بفروشیم یا اعتبار خود را از دست بدهیم، لذا با این وضعیت گمان نمی کنم در سال جدید کشاورزان در طرح خرید مشارکت کنند، با این نسبت هرکس مشارکت کرده، هم از هزینه و هم از اعتبار و آبرو زیان کرده است اما یک مسئله دیگر وجود دارد و آن وضعیت بازار در فصل برداشت است. این طرح از اساس به نفع کشاورز است، اما در واقع کشاورز ضرر کرده است.

اسماعیل ارجمند، کشاورز رشتخواری نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، ابراز کرد: ما زعفران را در ۲۵ آبان سال گذشته تحویل دادیم، اما الان با شرایط پیش آمده و وزن بندی که انجام شده است، قطعا تا دو ماه آینده نوبت تسویه حساب ما نخواهد شد. طبق صحبتی که انجام شد، تعاون روستایی قرار بود بیست روز پس از تأیید آزمایشگاه ۵۰ درصد مبلغ را پرداخت کنند و الباقی دو ماه تسویه شود، اما تا الان به طول انجامیده است، ولی شنیدیم که قرار است تا وزن ۴ کیلو و ۷۰۰ گرم تسویه حساب کنند.

وی افزود: آن زمان به ما می گفتند که بودجه این طرح از قبل تصویب شده و الان نمیدانم یک خریدار در بازار تا ۳۰۰ میلیارد تومان زعفران خریداری می کند و تسویه می کند، اما سازمان تعاون که وابسته به دولت است، نمی تواند تسویه حساب کند.

این کشاورز رشتخواری در خصوص وضعیت کشاورزان خرده مالکی که بصورت اشتراکی اقدام به واگذاری زعفران با یک نماینده کردند، گفت: یک مشکل بزرگی که این کشاورزان دارند این است که با توجه به پرداختی های درصدی، نمی توانند سهم خود را مشخص کنند و درصدها همخوانی ندارد، یک سوال دیگری که داشتیم این است که چرا این مبلغی که برای ما واریز می کنند از حساب های مختلف و طی تراکنش های متفاوت واریز می شود؟ به عنوان مثال اگر قرار است برای کشاورزی مبلغ ۵ میلیون تومان واریز شود، طی سه، چهار تراکنش با مبالغ خرد واریز می کنند و این مسئله سوال بر انگیز است.

تعاون روستایی بدهکار است، جهاد کشاورزی پیگیر نبود

سعید باستانی، نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی در گفتگوهای گذشته خود با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت عدم پرداخت مطالبات زعفران کاران، اظهار کرده بود: سازمان برنامه و بودجه از محل اعتبار هزار میلیارد تومانی که نزد بانک ها دارد، مجوز خرید حمایتی را صادر می کند، چنانکه در سال ۹۸ از همین محل با مبلغ ۴۷۰ میلیارد تومان طرح خرید حمایتی گوجه فرنگی را انجام داد، اما مسئله ای که امسال باعث تأخیر در پرداخت ها شد، طفره رفتن بانک ها از در اختیار گذاشتن این وام به سازمان تعاون روستایی است.

همچنین حجت الاسلام و المسلمین پژمانفر، نماینده مردم مشهد در مجلس دهم و منتخب مجلس یازدهم شورای اسلامی، نیز پیش تر در گفتگو با خبرنگار مهر از عدم پیگیری وزارت جهاد کشاورزی با بانک های عامل گلایه و اظهار کرده بود: نمایندگان استان با توجه به قیمت پایین زعفران به دنبال این بودند که طرح خرید حمایتی زعفران برای حمایت از کشاورزان شکل بگیرد. در این بین متأسفانه کم دقتی هایی در دولت انجام پذیرفت و از طرفی با استعفای وزیر جهاد کشاورزی، این موضوع معطل ماند. سرپرست وقت وزارت جهاد کشاورزی هم موضوع پرداخت مطالبات زعفران کاران را در اولویت کار نداشت. با این ما در حال پیگیری هستیم، بخشی از مطالبات پرداخت شده است و بخش دیگر باید پرداخت شود که امیدواریم هرچه زودتر این کار به انجام رسد.

۶۲ درصد از مطالبات پرداخت شده است

ایرج ناصری مقدم، مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص طرح خرید حمایتی زعفران در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: به دستور وزیر جهاد کشاورزی به سازمان مرکزی تعاون روستایی در خصوص خرید حمایتی زعفران با عنایت به صدور دستورالعمل های اجرایی طرح خرید حمایتی زعفران از تاریخ هشتم آبان ماه ۱۳۹۸ با استقرار ۱۸ مرکز خرید در سطح استان خراسان رضوی عملیات خرید حمایتی زعفران از کشاورزان زعفران کار آغاز شد.

وی ادامه داد: به منظور جلوگیری از کاهش قیمت زعفران در بازار و ضرر و زیان کشاورزان این طرح آغاز شد و این موضوع مهمترین دستاورد خرید حمایتی زعفران است که به آن دست یافتیم. میزان خرید این طرح ۶۸ تن از تعداد نه هزار و کشاورز بوده است که تاکنون با پنج هزار و ۳۴۷ نفر از کشاورزان به صورت کامل تسویه حساب انجام شده که معادل ۶۲ درصد مطالبات کشاورزان است.

کرونا؛ متهم ردیف اول

مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص حجم کل مطالبات زعفران کاران خراسان رضوی گفت: کل طلب کشاورزان نزدیک به ۶۳۰ میلیارد تومان است که تاکنون مبلغ ۴۱۴ میلیارد تومان آن وصول و به کشاورزان پرداخت شده و حدود ۲۱۶ میلیارد تومان آن باقی مانده است. بر اساس مکاتبات اولیه صورت گرفته با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مقرر بود هزار میلیارد تومان از طریق بانک های دولتی جهت خرید محصول زعفران کشاورزان به صورت تسهیلات در اختیار سازمان مرکزی قرار بگیرد تا پس از اتمام خرید عملیات پرداخت وجه آن نیز انجام شود که با توجه به اتفاقات پیش آمده در خصوص شیوع ویروس کرونا با عدم تأمین مالی تسهیلات مورد نظر از سوی بانک های عامل شدیم که باعث تأخیر در پرداخت وجوه مطالبات زعفران کاران گردید

وی افزود: آنچه مهم به نظر می آید و باید در ارتباط با خرید محصول زعفران نسبت به سنوات گذشته مورد توجه قرار گیرد این است که با پیگیری های خوب سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران تاکنون بیش از ۶۲ درصد مطالبات زعفران کاران استان پرداخت شده و پرداخت الباقی مطالبات زعفران کاران به صورت ویژه توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، مدیرعامل تعاون روستایی ایران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سازمان جهاد کشاورزی استان و استانداری خراسان رضوی در دستور کار قرار گرفته و امیدواریم که به زودی شاهد پرداخت الباقی مطالبات زعفران کاران باشیم.

ناصری مقدم در خصوص شرایط خرید و امکان استرداد زعفران نیز گفت: کلیه زعفران خریداری شده بر اساس دستورالعمل های ابلاغی از سوی سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و با نظارت دقیق و انجام آزمایش های استاندارد صورت گرفته و محصول خریداری شده در چهار انبار تحت نظارت دولت نگهداری می شود.

مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی ابراز کرد: در خصوص تحویل زعفران های خریداری شده از کشاورزان در صورت مخالفت آنها از تحویل زعفران خود به دولت باید به استحضار برسانیم تا زمانی که عملیات خرید در شهرستان های استان توسط مراکز خرید در حال انجام بود هر زمان که کشاورز انصراف خود را از تحویل زعفران به دولت اعلام می کرد زعفران کشاورز به آنها عودت داده می شد و این رویه تا زمان عقد قرارداد نهایی با کشاورز پس از انجام عملیات آزمایشگاهی نیز قابلیت امکان را داشت و در بسیاری از موارد زعفران خریداری شده به کشاورزان عودت شد، ولی زمانیکه زعفران از شهرستان به انبار مرکزی زیر کلید دولت منتقل گردید به عنوان کالای دولت امکان برگشت زعفران به کشاورزان وجود ندارد.

وی در پاسخ به سوال تعدد تراکنش ها در هر پرداخت ابراز کرد: با توجه به میزان تخصیص پول و ارسال به استان، تعاون روستایی سریعا در قالب چک لیست ها به حساب کشاورزان واریز می کند تا با سرعت بیشتری بدهی و مطالبات کشاورزان پرداخت شود.

مدیرکل تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص وضعیت بدهی سازمان مرکزی تعاون روستایی به بانک ها و عدم همکاری بانک ها در تخصیص پول برای پرداخت مطالبات که توسط نماینده تربت حیدریه مطرح شده بود اظهار بی اطلاعی کرد و افزود: این مسئله در حوزه پاسخگویی سازمان مرکزی است و یقینا عزیزان در تهران پاسخگو هستند.