اعتبارات و عملکرد آب و فاضلاب در ۲ سال اخیر / جزئیات آبرسانی از مسکن مهر تا روستاهای بی آب
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، صنعت آب و فاضلاب در کشور یکی از صنایع زیرساختی است که آمار و ارقام و عملکرد فعالیت آن، به صورت دقیق در جامعه مطرح نشده است. از اینرو در خصوص جزئیات آبرسانی ها و تکمیل شبکه فاضلاب و میزان تخصیص اعتبارات در بخش آب و فاضلاب کشور با شاهین پاکروح، معاون مهندسی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت وگو کرده ایم.
* رشد ۱۸۴ درصدی اعتبار طرح های آبرسانی در سال ۱۴۰۰
تسنیم: وضعیت بودجه و اعتبارات طرح های آب در سال گذشته و سال جاری به چه صورت بود؟
پاکروح: در سال ۱۳۹۹، در پیوست یک قانون بودجه ی کشور، ۱۱۹ طرح آب رسانی از ردیف اعتباری برخوردار بودند. از این تعداد، ۱۱۸ طرح با اعتبار مصوب ۳۵۸۰۳ میلیارد ریال (از تمامی ردیف های اعتباری)، مربوط به طرح های آب رسانی شهری، یک طرح مربوط به «آب رسانی به شهرهای مبتلا به تنش آبی» و یک طرح با عنوان «آب رسانی به تک روستاها و تکمیل مجتمع های آب رسانی اولویت دار روستایی»، با اعتبار مصوب ۱۸۸۶۹ میلیارد ریال، به بخش روستایی اختصاص داشته است. مجموع تخصیص اعتبار اجرای این طرح ها، ۴۰۸۵۶ میلیارد ریال (۷۴ درصد) بوده است. برای پیشبرد اجرای این طرح ها، تا پایان سال ۱۳۹۹، بالغ بر ۱۴۵ هزار میلیارد ریال هزینه شده و میزان مطالبات باقی مانده ی آن ها در پایان سال ۱۳۹۹، به رقمی در حدود ۳۴٫۳۰۰ میلیارد ریال بوده است.
در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور ۱۱۹ طرح آب رسانی با اعتبار بالغ بر ۱۰۱۵۹۵ میلیارد ریال (از کلیه منابع اعتبای) درج شده است. اعتبارات این طرح ها در مقایسه با قانون بودجه ی سال گذشته ۱۸۴ درصد رشد دارد. در ۷ ماهه ی نخست سال جاری میزان تخصیص اعتبارات بخش آب ۸۰۱۹۱ میلیارد ریال (معادل ۷۹ درصد) می باشد. از این میزان ۶۳۲۶ میلیارد ریال نقدی است که تاکنون از خزانه دریافت نشده است.
نکته قابل توجه در بودجه ی سال ۱۴۰۰، این است که در این قانون، برای طرح های «آب رسانی به شهر تاکستان»، «آب رسانی به جیرفت و عنبرآباد از سد جیرفت»، «مطالعه و اجرای سامانه ی جایگزین انتقال آب شرب استان های البرز و تهران از سد طالقان» مجوز ماده ی ۲۳ اخذ شده و طرح «آب رسانی به مریوان از سد گاران» و «آب رسانی به شهرهای نرماشیر، فهرج و ریگان» در قالب افزایش حجم به طرح های «ساختمان سد گاران و ساختمان سد نسا» افزوده شدند. علاوه بر آن مجوز کمیسیون ماده ی ۲۳ برای اضافه شدن شهرهای لالی و اندیکا به طرح «آب رسانی به مسجد سلیمان» اخذ شده است.
* رشد ۵۵ درصدی اعتبارات طرح های فاضلاب در سال ۱۴۰۰
تسنیم: وضعیت اعتبارات بخش فاضلاب در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ چگونه بود؟
پاکروح: بخش فاضلاب نیز در سال ۱۳۹۹ در پیوست یک قانون بودجه ی کشور ۱۹۵ طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب شهری از ردیف اجرایی برخوردار بودند. اعتبار مصوب این طرح ها ۲۲۶۳۲ میلیارد ریال (از تمامی ردیف های اعتباری) و تخصیص آن ۲۰۱۹۳ میلیارد ریال (معادل ۸۹ درصد) بوده است. میزان مطالبات مسجل باقیمانده آن ها تا پایان سال۱۳۹۹ به رقمی حدود ۲۶٫۰۰۰ میلیارد ریال بوده است.
در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کشور ۱۹۵ طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب (با اعتباری بالغ بر ۳۵۱۷۴ میلیارد ریال (از کلیه منابع اعتباری) درج شده است. اعتبارات این طرح ها، در مقایسه با قانون بودجه سال گذشته،
۵۵ درصد رشد دارد. در ۷ ماهه سال جاری میزان تخصیص اعتبارات این بخش ۲۱۹۹۴ میلیارد ریال (معادل ۵۱ درصد) می باشد. از این میزان ۵۰۲۹ میلیارد ریال تخصیص نقدی بوده که تاکنون از خزانه دریافت نشده است
نکته قابل توجه در بودجه سال ۱۴۰۰ این است که برای طرح «ایجاد تصفیه خانه ی فاضلاب شهر البرز» به ظرفیت ۳۶٫۵۰۰ مترمکعب در روز، ردیف اجرایی جدید در قالب ماده ی مجوز کمیسیون (۲۳) اخذ شد و طرح های «فاضلاب کهنوج»، «ایجاد و بازسازی تأسیسات فاضلاب شهر زابل» و «فاضلاب نمین» نیز موفق به اخذ مجوز کمیسیون ماده ی ۲۳ در قالب افزایش احجام شدند.
* آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا با جمعیت بالغ بر ۱۰۴۷ هزار نفر در سال ۱۳۹۹
تسنیم: وضعیت اجرا و پیشرفت طرح ملی آب رسانی به روستاهای کشور، با توجه به اعتبارات این بخش چگونه است؟
پاکروح: یکی از لوازم برقراری عدالت اجتماعی، بهره مندی آحاد جامعه از خدمات پایه برای همگان و همه ی مناطق کشور است و از نخستین سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همه ی دولت ها در تلاش بوده و هستند تا با ایجاد و توسعه ی زیرساخت های خدمات روستایی و از جمله تأسیسات آب رسانی مناسب و پایدار، شاخص های توسعه ی روستایی کشور را در این بخش بهبود و ارتقا بخشند. در سال۱۳۹۸ اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، (تا نیمه ی اسفند ماه)، از محل بند (ه) تبصره ی (۴) قانون بودجه ی سال ۱۳۹۸ (صندوق توسعه ی ملی) به میزان ۱۹۰۸۱ میلیارد ریال و از محل بودجه ی عمومی، مبلغ ۲۳۷۲ میلیارد ریال و در مجموع به میزان ۲۱۴۵۳ میلیارد ریال بوده است. در این سال با استفاده از اعتبارات تخصیص داده شده، آب رسانی به ۱۶۵۰ روستا با جمعیت بالغ بر یک میلیون و دویست و سی هزار نفر انجام شد. در سال۱۳۹۹ اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، از محل بند (ه) تبصره ی (۴) قانون بودجه ی سال ۱۳۹۹ (صندوق توسعه ی ملی) به میزان ۵۵۲۰ میلیارد ریال و از محل بودجه ی عمومی کشور به مبلغ ۴۸۰۳ میلیارد ریال و در مجموع به میزان ۱۰۳۲۳ میلیارد ریال بوده است. در این سال با استفاده از اعتبارات تخصیص داده شده، آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا با جمعیت بالغ بر ۱۰۴۷ هزار نفر انجام شد.
* هدف گذاری آب رسانی به ۱۴۶۴ روستا با جمعیت بالغ بر ۹۵۹ هزار نفر در سال ۱۴۰۰
در سال۱۴۰۰ مجموع اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، مبلغ ۲۲۴۰۵ میلیارد ریال است و با استفاده از آن، آب رسانی به ۱۴۶۴ روستا با جمعیت بالغ بر ۹۵۹ هزار نفر انجام خواهد شد. بررسی هدف ها و عملکرد آب رسانی روستایی طی دوره ی شش ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۵ نشان می دهد که هر چند در نگاه نخست به نظر می رسد توسعه ی خدمات آب رسانی روستایی متأثر از محدودیت های مالی و تنگناهای حاکم بر کشور، با کندی و یا عدم تحقق هدف ها همراه باشد، اما با تلاش دست اندرکاران و تخصیص اعتبارات ویژه از محل صندوق توسعه ی ملی، رشد شاخص های این بخش، در حدود هدف گذاری ها و در سال هایی از این دوره ی شش ساله، اندکی فراتر بوده است. در دوره ی شش ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۵ از مجموع هدفگذاری آب رسانی به ۱۰۶۲۲ روستا با جمعیت ۸۷۴/۷ میلیون نفر، آب رسانی به ۹۹۳۵ روستا (۴۴/۹۶ درصد) با جمعیت ۹۳/۶۳ میلیون نفر (۹۱/۹۲ درصد) انجام شده است.
در اجرای طرح ملی آب رسانی به روستاهای کشور طی دوره ی هفت ساله ی ۹۹-۱۳۹۳، در هر هفته، ۳۰ روستا از نعمت تأسیسات آب رسانی جدید بهره مند شدند. این شاخص حد نصاب قابل توجهی در طول تاریخ آب رسانی روستایی کشور محسوب می شود.
تسنیم: وضعیت آب رسانی به زیرساخت های مسکن مهر را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاکروح: در بخش آب رسانی به واحدهای مسکن مهر کشور، طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳ در مجموع اعتباری به مبلغ ۱۱۴۷۵٫۶ میلیارد ریال از منابع گوناگون پیش بینی شده است. از این مقدار، اعتباری به مبلغ ۹۷۹۵ میلیارد ریال محقق (۸۵٫۴ درصد) و در طرح های آب رسانی به واحدهای مسکن مهر کشور هزینه شده است.
برای آب رسانی به ۶۸۳ طرح مسکن مهر کشور، پروژه هایی مشتمل بر اجرای خطوط انتقال به طول ۲۵۷۴٫۲ کیلومتر، شبکه ی توزیع به طول ۵۱۱۷٫۲ کیلومتر، احداث ۱۱۵۲ باب ایستگاه پمپاژ و مخازن ذخیره به حجم ۹۵۸٫۶۳۱ مترمکعب، به همراه ایجاد ظرفیت جدید تصفیه ی آب به میزان ۴٫۵ مترمکعب بر ثانیه و استحصال آب از منابع زیرزمینی به میزان ۱۶ مترمکعب، پیش بینی و برنامه ریزی شد.
* ۷۹ درصد از برنامه های آبرسانی به پروژه های مسکن مهر انجام شد
طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، از این برنامه، ۱۸۷۳٫۵ کیلومتر خطوط انتقال (۷۲٫۸ درصد)، ۳۹۰۲٫۶ کیلومتر شبکه ی توزیع (۷۶٫۳)، ۱۰۷۶ باب ایستگاه پمپاژ (۹۳٫۴۳ درصد)، ۵۸۸۹۱۶٫۵ مترمکعب مخزن ذخیره، به همراه ۲۱۱٫۲۶۸ مترمکعب در شبانه روز ظرفیت جدید تصفیه ی آب (۵۳٫۹۳ درصد) و ۱۰۶۳۴ لیتر بر ثانیه ظرفیت جدید استحصال از منابع زیرزمینی (۶۶٫۸۳ درصد) ایجاد شده است.
در مجموع، در دوره ی هشت ساله ۱۴۰۰-۱۳۹۳، ۷۹ درصد برنامه های ایجاد زیرساخت های آب رسانی به ۶۸۳ پروژه مسکن مهر کشور، اجرا و به بهره برداری رسیده است. ثمره این اقدام ها آن است که از مجموع ۵۵۵٫۴۲۷ فقره پیش بینی واگذاری انشعاب آب به مشترکان واحدهای مسکن مهر کشور، اشتراک ۳۸۰٫۵۵۶ واحد (۶۸٫۵ درصد) برقرار شده است.
در بخش فاضلاب نیز، طی دوره ی هشت ساله ۱۴۰۰-۱۳۹۳ در مجموع اعتباری به مبلغ ۷۵۹۹٫۴ میلیارد ریال از منابع گوناگون پیش بینی شده است. از این مقدار اعتباری به مبلغ ۵۹۹۱٫۵ میلیارد ریال محقق (۷۹ درصد) و در طرح های فاضلاب واحدهای مسکن مهر کشور هزینه شده است.
برای ایجاد زیرساخت های فاضلاب در ۶۸۳ طرح مسکن مهر کشور، پروژه هایی مشتمل بر اجرای خطوط انتقال به طول ۸۳۹ کیلومتر، شبکه ی جمع آوری اصلی به طول ۱۲۶۰ کیلومتر، شبکه ی جمع آوری فرعی به طول ۳۰۴۴ کیلومتر، به همراه ایجاد ظرفیت جدید تصفیه ی فاضلاب به میزان ۴۳۷۳۶۳ مترمکعب بر شبانه روز، پیش بینی و برنامه ریزی شد. طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، از این برنامه، ۳۵۳ کیلومتر خطوط انتقال (۶۵ درصد)، ۸۷۰ کیلومتر شبکه ی جمع آوری اصلی (۶۹)، ۲۱۲۸ شبکه ی جمع آوری فرعی (۷۰ درصد)، به همراه ۱۳۵٫۵۸۲ مترمکعب بر شبانه روز ظرفیت جدید تصفیه ی فاضلاب (۳۱ درصد) ایجاد شده است.
در مجموع، در دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، ۵۸٫۷۵ درصد برنامه های ایجاد زیرساخت های فاضلاب پروژه ها ی مسکن مهر کشور، اجرا و به بهره برداری رسیده است. ثمره ی این اقدام ها این بوده است که از مجموع ۵۰۲٫۲۷۷ فقره پیش بینی واگذاری انشعاب فاضلاب به مشترکان واحدهای مسکن مهر کشور، اشتراک ۲۸۷٫۹۲۴ واحد (۵۷ درصد) برقرار شده است.
تسنیم: وضعیت پیشرفت و اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی آب و فاضلاب چگونه است؟
پاکروح: در سال ۱۳۹۹ دو طرح در حوزه اقتصاد مقاومتی اجرایی شده است. طرح نخست تامین آب شرب پایدار ۱۴۱۲ روستا با جمعیت حدود ۷۷۵۶۴۳ نفر اجرایی و اعتباری معادل ۱۰۳۴۳ میلیارد ریال به آن تخصیص یافت. در اجرای این طرح، آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا (۱۱۷ درصد) با جمعیت ۱۰۴۷۰۵۲ نفر (۱۳۵ درصد) به اتمام رسیده است.
طرح دوم تکمیل و بهره برداری از ۱۱ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۲۶۵۰۹۳ مترمکعب در شبانه روز بود و اعتباری معادل ۲۵۱۷ میلیارد ریال به آن تخصیص یافت. عملکرد این طرح شامل افتتاح دو تصفیه خانه ی فاضلاب (تصفیه خانه ی فاضلاب کامیاران با ظرفیت ۱۴ هزار مترمکعب در شبانه روز و تصفیه خانه ی فاضلاب پردیس با ظرفیت ۳۰ هزار مترمکعب در شبانه روز) می باشد. پیشرفت این طرح ۶/۱۶ درصد نسبت به ظرفیت کل برنامه ریزی شده می باشد.
در سال ۱۴۰۰ نیز طرح تکمیل و بهره برداری از ۱۴ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۸۸۷۹۰۰ متر مکعب در شبانه روز در حال اجرا است. در صورت تخصیص ۱۰۰ درصد اعتبار مورد نیاز پیش بینی شده در سال ۱۴۰۰ (۴۸۱۰ میلیارد ریال)، این طرح در ۱۱ استان کشور تکمیل و در مدار بهره برداری قرار می گیرد. تا نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰ از محل ردیف قانون بودجه ی کشور، (به صورت نقدی و اسناد مالی) اعتباری معادل ۲۲۶۳ میلیارد ریال برای کل طرح ها که تصفیه خانه های مربوطه را نیز شامل می شود، تخصیص یافته است. تا نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰ پیشرفت فیزیکی طرح در بخش تعداد کل تصفیه خانه ها ۲۸٫۶ درصد و یا ۵۹٫۸ درصد نسبت به ظرفیت کل می باشد.
در این طرح، تاکنون چهار تصفیه خانه های فاضلاب در شهرهای بافق با ظرفیت ۱۰۵۰۰ مترمکعب در شبانه روز، کنارک (پکیج اضطراری) با ظرفیت ۱۰۰۰ مترمکعب در شبانه روز، غرب تهران (IDB) با ظرفیت ۵۱۸۴۰۰ مترمکعب در شبانه روز و زرین آباد در استان زنجان به ظرفیت ۱۰۰۰ مترمکعب در شبانه روز تکمیل و راه اندازی شده است.
* بهره مندی ۹۹٫۸ درصدی جمعیت شهری کشور از تأسیسات آب شرب
تسنیم: وضعیت احداث و راه اندازی تصفیه خانه های آب و فاضلاب چگونه است؟
پاکروح: در پاسخ به این پرسش ابتدا باید یادآور شوم که تاکنون در بخش آب شهری در کشور مقدار ۳۰۷۰۰ کیلومتر خط انتقال و ۱۶۶ مدول تصفیه خانه با مجموع ظرفیت ۱۲۵۸۷ هزار مترمکعب در روز، احداث و در مدار بهره برداری قرار گرفته است. در حال حاضر جمعیت تحت پوشش تأسیسات آب شهری معادل ۶۶٫۷۱ میلیون نفر با شاخص بهره مندی ۹۹٫۸۲ درصد می باشد.
حجم کل آب شرب استحصالی در کشور (از منابع سطحی و زیرزمینی) برابر ۶۶۴۷ میلیون مترمکعب در سال و میزان آب بدون درآمد معادل ۲۶٫۶ درصد است. در حوزه تصفیه خانه های آب شهری، در سال ۱۳۹۸، ۱۵ مدول تصفیه خانه ی آب با مجموع ظرفیت ۷۸۵۵۵۲ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۱۵۶۹۱ میلیارد ریال در شهرهای پاوه، سردشت، ازنا، جهرم، ابهر و خرمدره، سرفاریاب، مهاباد، پلدشت، داراب و زرین دشت، پیرسهراب، تهران (مدول دوم تصفیه خانه ی هفتم)، بهبهان (توسعه و ارتقاء)، سلماس، بافت و ساری افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. با راه اندازی این طرح ها، بیش از ۳٫۹ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش تصفیه خانه های متعارف آب قرار گرفتند. در ادامه این روند، در سال ۱۳۹۹، ۷ مدول تصفیه خانه ی آب با مجموع ظرفیت ۱۰۹۷۲۸۰ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۱۸۴۸۳ میلیارد ریال در شهرهای بشاگرد (فاز اضطراری)، شیراز (فاز اضطراری)، تهران (مدول نخست تصفیه خانه ی ششم)، سقز، فسا و استهبان، ملایر و رشت (سنگر) افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. با راه اندازی این طرح ها، ۵٫۴۸ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش تصفیه خانه های متعارف آب قرار گرفتند.
در نیمه نخست سال ۱۴۰۰، منتهی به پایان دولت دوازدهم نیز، ۱۰ پروژه ی آب رسانی با مجموع ظرفیت ۳۸۰۱۳۹ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۲۳۰۸۰ میلیارد ریال مشتمل بر ۴ مدول تصفیه خانه ی آب در شهرهای سامان، بندرعباس (سرنی)، شهرهای گروه الف مازندران و خلخال به همراه ۴ سامانه ی نمک زدایی در شهرهای زاهدان، بندرعباس، مهدی آباد و بافق، به همراه اجرای ۲ خط انتقال آب رسانی در شهرهای گوهران و حاجی آباد افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. این طرح ها، ۱٫۹ میلیون نفر از جمعیت کشور را تحت پوشش دارد. مقایسه ی عملکرد سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ با دوره ی نه ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۲ گویای آن است که آن چه در این بخش در سال ۱۳۹۸ انجام شده است، از حیث تعداد تصفیه خانه ها و در سال ۱۳۹۹ از منظر ظرفیت، در مقام نخست قرار دارد.
* ۵۲٫۶۴ درصد جمعیت شهری کشور تحت پوشش تأسیسات فاضلاب هستند
در بخش فاضلاب شهری تاکنون در کل کشور ۶۵۸۴۰ کیلومتر شبکه ی جمع آوری، ۳۶۰۰ کیلومتر خط انتقال و ۲۵۶ مدول تصفیه خانه با مجموع ۵۸۴۳ هزار مترمکعب در روز احداث و در مدار بهره برداری قرار گرفته است در حال حاضر جمعیت تحت پوشش تأسیسات فاضلاب شهری معادل ۳۵۱۷۹۰۰۰ نفر با شاخص بهره مندی ۵۲٫۶۴ درصد است. در حوزه ی تصفیه خانه های فاضلاب شهری، در سال ۱۳۹۸، ۱۸ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۱۴۵۳۱۴ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۵۲۳۸ میلیارد ریال در شهرهای پاوه، خوانسار، محمودآباد نمونه، نورآباد، اسفراین، فارسان، کندمان، بلداجی، سی سخت، گلمان، کرمان، بیجار، زنجان، خوی، اژیه، داران، حسن آباد یاسوکند و آشخانه افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، افزون بر ۹۰۰ هزار نفر از جمعیت شهری کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. در ادامه ی این روند در سال ۱۳۹۹، ۱۳ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۸۰۹۱۲۹ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۱۰۴۱۲۳ میلیارد ریال در شهرهای ملارد، اسلامشهر، صفا دشت، قم، شیراز، لردگان، شهمیرزاد، کامیاران، شهر جدید صدرا (شیراز)، هرسین، صومعه سرا، پردیس و تهران (فیروز بهرام) افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، ۵ میلیون نفر از جمعیت شهری کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. در نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰، منتهی به پایان دولت دوازدهم، ۱۴ پروژه ی فاضلاب شهری و روستایی با مجموع ظرفیت ۳۵۸۳۳ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۱۰۸۷۸ میلیارد ریال مشتمل بر ۶ تصفیه خانه ی فاضلاب شهری در شهرهای ساری، قمصر، زرین آباد، بافق، کنارک و هوره با مجموع ظرفیت ۳۳ هزار مترمکعب در شبانه روز به همراه ۶ تصفیه خانه ی فاضلاب روستایی و یک طرح فاضلاب روستایی و فاز لجن تصفیه خانه ی فاضلاب همدان، افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، افزون بر ۲۰۶ هزار نفر از جمعیت کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. مقایسه ی این ارقام با عملکرد مشابه طی دوره ی نه ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۲ حاکی از آن است که آن چه در بخش تصفیه خانه های فاضلاب در سال ۱۳۹۸ انجام شده است، از نظر تعداد تصفیه خانه، در رتبه ی نخست و در سال ۱۳۹۹ از منظر ظرفیت، در مقام نخست قرار دارد.
تسنیم: دستاوردهای کلان و آینده پیش روی در مدیریت اجرای طرح های آب و فاضلاب را چطور ارزیابی می کنید.
پاکروح: در سه دهه ی گذشته، با اجرای طرح های فراوان آب و فاضلاب، مهندسان شاغل در حوزه ی مهندسی شرکت های آب و فاضلاب و هم چنین در بخش خصوصی، کارآمدتر شده اند. این ظرفیت سازی در بخش خصوصی، به لحاظ کمی و کیفی، دامنه ی وسیع تری به خود گرفته و جامعه ی مهندسین مشاور کشور، پیمانکاران و تولیدکنندگان، به عنوان بازوان توانمند فنی در زمینه ی مطالعات، ساخت و احداث طرح های آب و فاضلاب، گام های موثر و ارزشمندی برداشته اند و فعالیت برخی از آن ها در فراسوی مرزهای کشور نیز گسترش یافته است. یکی از ثمرات مبارک چنین دستاورد ارزشمندی، رسیدن به مرز خود باوری و این که «ما می توانیم طرح های بزرگ آب و فاضلاب را خودمان به انجام برسانیم» بوده است.
از طرفی برای هم سویی با گسترش روز افزون دانش و فناوری در صنعت آب و فاضلاب، طراحی و ساخت تصفیه خانه های فاضلاب با فرآیندهای پیشرفته تر و هم چنین بازنگری و ارتقای فرآیندی تعدادی از تصفیه خانه های فاضلاب در حال ساخت، در سر لوحه ی کار قرار گرفته است . تنوع بخشی به تامین منابع مالی لازم برای اجرای طرح ها به روش هایBOO ، BOT ، وام، اوراق مشارکت، خرید تضمینی و هم چنین اجرای پروژه ها به روش طرح و ساخت (EPC) راه کارهای تجربه شده برای برون رفت از تنگناهای مالی و حرکت در مسیر تغییر از اتکا به منابع دولتی به منابع غیردولتی است و به پشتوانه ی چنین تجربه ی ارزشمندی، امکان برنامه ریزی برای اجرای طرح های آب رسانی و تصفیه ی فاضلاب در دوره های آینده و متناسب با نیازهای آینده فراهم شده است.
ساز و کارهای عقلانی در تولد (تعریف) طرح های جدید، اولویت بندی در تکمیل طرح های نیمه تمام و نهادینه ساختن و توسعه ی فرآیند های جدید متناسب با نیازها، سه سیاست بنیادی در ایجاد و توسعه ی طرح های آب و فاضلاب است که با برخورداری از تشکیلات مناسب و مهندسان خبره و مجرب، مدیریت کارآمد، توانمندی فنی و مهندسی، داشتن تفکر سیستمی، برقراری ارتباط و تعامل مثبت و هم افزا با سایر ذی نفعان و توانمندی جذب منابع مالی، با هدف پیشبرد و به سرانجام رساندن طرح های آب و فاضلاب در زمان مقرر دنبال و پیگیری می شود.
در حوزه مهندسی و اجرای طرح های آب و فاضلاب، ما هم چنان نیازمند آن هستیم تا با هوشمندی و دقت نظر بیش تر در نظارت و اجرای طرح ها و افزایش کیفیت کالاها و تجهیزات، عمر مفید پروژه ها را ارتقاء بخشیم. در عین حال، مدیریت هزینه ها در اجرای پروژه ها نیز، به منظور بهینه کرد هزینه ها و احیانا تقلیل آن، موضوعی است که همزمان با افزایش کیفیت اجرای طرح ها و بهره وری حداکثری از آن ها، باید مد نظر قرار گیرد. باید یادآوری کنم که در سال ۱۳۹۹ پیگیری های ویژه، منجر به فعال تر شدن روند اجرایی شش پروژه ی تصفیه خانه ی آب تویسرکان (BOT)، تصفیه خانه ی آب دودهک (قم)، آب رسانی به کرمان از سد صفارود، تصفیه خانه ی آب کرمانشاه، آب رسانی به جم و تصفیه خانه ی فاضلاب شیراز (شماره ی ۲) شده است
هم چنین یادآور می شوم که از ابتدای سال جاری تاکنون تعداد ۱۰ طرح آب رسانی و سامانه ی نمک زدایی با مجموع ظرفیت ۳۸۰۱۳۹ مترمکعب در روز و تعداد ۱۴ طرح فاضلاب شهری و روستایی جمعا به ظرفیت ۳۵۸۳۳ مترمکعب در روز افتتاح شده است و طبق برنامه ریزی انجام شده مقرر است تا پایان سال ۱۴۰۰ تعداد ۲۳ طرح و پروژه ی آب و فاضلاب به ظرفیت یک میلیون و ۳۹۰ هزار و ۵۱۰ مترمکعب در روز وارد مدار بهره برداری قرار گیرد.
در دولت سیزدهم اجرای ۳۹ طرح ملی آب رسانی و تصفیه خانه ی آب با اعتباری بالغ بر ۱۳۳۶۵ میلیون ریال به همراه ۵۹ طرح ملی جمع آوری و تصفیه ی فاضلاب با اعتباری بالغ بر ۷۷۴۳٫۵ میلیون ریال برنامه ریزی شده است.
انتهای پیام/
* رشد ۱۸۴ درصدی اعتبار طرح های آبرسانی در سال ۱۴۰۰
تسنیم: وضعیت بودجه و اعتبارات طرح های آب در سال گذشته و سال جاری به چه صورت بود؟
پاکروح: در سال ۱۳۹۹، در پیوست یک قانون بودجه ی کشور، ۱۱۹ طرح آب رسانی از ردیف اعتباری برخوردار بودند. از این تعداد، ۱۱۸ طرح با اعتبار مصوب ۳۵۸۰۳ میلیارد ریال (از تمامی ردیف های اعتباری)، مربوط به طرح های آب رسانی شهری، یک طرح مربوط به «آب رسانی به شهرهای مبتلا به تنش آبی» و یک طرح با عنوان «آب رسانی به تک روستاها و تکمیل مجتمع های آب رسانی اولویت دار روستایی»، با اعتبار مصوب ۱۸۸۶۹ میلیارد ریال، به بخش روستایی اختصاص داشته است. مجموع تخصیص اعتبار اجرای این طرح ها، ۴۰۸۵۶ میلیارد ریال (۷۴ درصد) بوده است. برای پیشبرد اجرای این طرح ها، تا پایان سال ۱۳۹۹، بالغ بر ۱۴۵ هزار میلیارد ریال هزینه شده و میزان مطالبات باقی مانده ی آن ها در پایان سال ۱۳۹۹، به رقمی در حدود ۳۴٫۳۰۰ میلیارد ریال بوده است.
در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور ۱۱۹ طرح آب رسانی با اعتبار بالغ بر ۱۰۱۵۹۵ میلیارد ریال (از کلیه منابع اعتبای) درج شده است. اعتبارات این طرح ها در مقایسه با قانون بودجه ی سال گذشته ۱۸۴ درصد رشد دارد. در ۷ ماهه ی نخست سال جاری میزان تخصیص اعتبارات بخش آب ۸۰۱۹۱ میلیارد ریال (معادل ۷۹ درصد) می باشد. از این میزان ۶۳۲۶ میلیارد ریال نقدی است که تاکنون از خزانه دریافت نشده است.
نکته قابل توجه در بودجه ی سال ۱۴۰۰، این است که در این قانون، برای طرح های «آب رسانی به شهر تاکستان»، «آب رسانی به جیرفت و عنبرآباد از سد جیرفت»، «مطالعه و اجرای سامانه ی جایگزین انتقال آب شرب استان های البرز و تهران از سد طالقان» مجوز ماده ی ۲۳ اخذ شده و طرح «آب رسانی به مریوان از سد گاران» و «آب رسانی به شهرهای نرماشیر، فهرج و ریگان» در قالب افزایش حجم به طرح های «ساختمان سد گاران و ساختمان سد نسا» افزوده شدند. علاوه بر آن مجوز کمیسیون ماده ی ۲۳ برای اضافه شدن شهرهای لالی و اندیکا به طرح «آب رسانی به مسجد سلیمان» اخذ شده است.
* رشد ۵۵ درصدی اعتبارات طرح های فاضلاب در سال ۱۴۰۰
تسنیم: وضعیت اعتبارات بخش فاضلاب در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ چگونه بود؟
پاکروح: بخش فاضلاب نیز در سال ۱۳۹۹ در پیوست یک قانون بودجه ی کشور ۱۹۵ طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب شهری از ردیف اجرایی برخوردار بودند. اعتبار مصوب این طرح ها ۲۲۶۳۲ میلیارد ریال (از تمامی ردیف های اعتباری) و تخصیص آن ۲۰۱۹۳ میلیارد ریال (معادل ۸۹ درصد) بوده است. میزان مطالبات مسجل باقیمانده آن ها تا پایان سال۱۳۹۹ به رقمی حدود ۲۶٫۰۰۰ میلیارد ریال بوده است.
در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کشور ۱۹۵ طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب (با اعتباری بالغ بر ۳۵۱۷۴ میلیارد ریال (از کلیه منابع اعتباری) درج شده است. اعتبارات این طرح ها، در مقایسه با قانون بودجه سال گذشته،
۵۵ درصد رشد دارد. در ۷ ماهه سال جاری میزان تخصیص اعتبارات این بخش ۲۱۹۹۴ میلیارد ریال (معادل ۵۱ درصد) می باشد. از این میزان ۵۰۲۹ میلیارد ریال تخصیص نقدی بوده که تاکنون از خزانه دریافت نشده است
نکته قابل توجه در بودجه سال ۱۴۰۰ این است که برای طرح «ایجاد تصفیه خانه ی فاضلاب شهر البرز» به ظرفیت ۳۶٫۵۰۰ مترمکعب در روز، ردیف اجرایی جدید در قالب ماده ی مجوز کمیسیون (۲۳) اخذ شد و طرح های «فاضلاب کهنوج»، «ایجاد و بازسازی تأسیسات فاضلاب شهر زابل» و «فاضلاب نمین» نیز موفق به اخذ مجوز کمیسیون ماده ی ۲۳ در قالب افزایش احجام شدند.
* آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا با جمعیت بالغ بر ۱۰۴۷ هزار نفر در سال ۱۳۹۹
تسنیم: وضعیت اجرا و پیشرفت طرح ملی آب رسانی به روستاهای کشور، با توجه به اعتبارات این بخش چگونه است؟
پاکروح: یکی از لوازم برقراری عدالت اجتماعی، بهره مندی آحاد جامعه از خدمات پایه برای همگان و همه ی مناطق کشور است و از نخستین سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همه ی دولت ها در تلاش بوده و هستند تا با ایجاد و توسعه ی زیرساخت های خدمات روستایی و از جمله تأسیسات آب رسانی مناسب و پایدار، شاخص های توسعه ی روستایی کشور را در این بخش بهبود و ارتقا بخشند. در سال۱۳۹۸ اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، (تا نیمه ی اسفند ماه)، از محل بند (ه) تبصره ی (۴) قانون بودجه ی سال ۱۳۹۸ (صندوق توسعه ی ملی) به میزان ۱۹۰۸۱ میلیارد ریال و از محل بودجه ی عمومی، مبلغ ۲۳۷۲ میلیارد ریال و در مجموع به میزان ۲۱۴۵۳ میلیارد ریال بوده است. در این سال با استفاده از اعتبارات تخصیص داده شده، آب رسانی به ۱۶۵۰ روستا با جمعیت بالغ بر یک میلیون و دویست و سی هزار نفر انجام شد. در سال۱۳۹۹ اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، از محل بند (ه) تبصره ی (۴) قانون بودجه ی سال ۱۳۹۹ (صندوق توسعه ی ملی) به میزان ۵۵۲۰ میلیارد ریال و از محل بودجه ی عمومی کشور به مبلغ ۴۸۰۳ میلیارد ریال و در مجموع به میزان ۱۰۳۲۳ میلیارد ریال بوده است. در این سال با استفاده از اعتبارات تخصیص داده شده، آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا با جمعیت بالغ بر ۱۰۴۷ هزار نفر انجام شد.
* هدف گذاری آب رسانی به ۱۴۶۴ روستا با جمعیت بالغ بر ۹۵۹ هزار نفر در سال ۱۴۰۰
در سال۱۴۰۰ مجموع اعتبارات تخصیص داده شده برای آب رسانی به روستاهای کشور، مبلغ ۲۲۴۰۵ میلیارد ریال است و با استفاده از آن، آب رسانی به ۱۴۶۴ روستا با جمعیت بالغ بر ۹۵۹ هزار نفر انجام خواهد شد. بررسی هدف ها و عملکرد آب رسانی روستایی طی دوره ی شش ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۵ نشان می دهد که هر چند در نگاه نخست به نظر می رسد توسعه ی خدمات آب رسانی روستایی متأثر از محدودیت های مالی و تنگناهای حاکم بر کشور، با کندی و یا عدم تحقق هدف ها همراه باشد، اما با تلاش دست اندرکاران و تخصیص اعتبارات ویژه از محل صندوق توسعه ی ملی، رشد شاخص های این بخش، در حدود هدف گذاری ها و در سال هایی از این دوره ی شش ساله، اندکی فراتر بوده است. در دوره ی شش ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۵ از مجموع هدفگذاری آب رسانی به ۱۰۶۲۲ روستا با جمعیت ۸۷۴/۷ میلیون نفر، آب رسانی به ۹۹۳۵ روستا (۴۴/۹۶ درصد) با جمعیت ۹۳/۶۳ میلیون نفر (۹۱/۹۲ درصد) انجام شده است.
در اجرای طرح ملی آب رسانی به روستاهای کشور طی دوره ی هفت ساله ی ۹۹-۱۳۹۳، در هر هفته، ۳۰ روستا از نعمت تأسیسات آب رسانی جدید بهره مند شدند. این شاخص حد نصاب قابل توجهی در طول تاریخ آب رسانی روستایی کشور محسوب می شود.
تسنیم: وضعیت آب رسانی به زیرساخت های مسکن مهر را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاکروح: در بخش آب رسانی به واحدهای مسکن مهر کشور، طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳ در مجموع اعتباری به مبلغ ۱۱۴۷۵٫۶ میلیارد ریال از منابع گوناگون پیش بینی شده است. از این مقدار، اعتباری به مبلغ ۹۷۹۵ میلیارد ریال محقق (۸۵٫۴ درصد) و در طرح های آب رسانی به واحدهای مسکن مهر کشور هزینه شده است.
برای آب رسانی به ۶۸۳ طرح مسکن مهر کشور، پروژه هایی مشتمل بر اجرای خطوط انتقال به طول ۲۵۷۴٫۲ کیلومتر، شبکه ی توزیع به طول ۵۱۱۷٫۲ کیلومتر، احداث ۱۱۵۲ باب ایستگاه پمپاژ و مخازن ذخیره به حجم ۹۵۸٫۶۳۱ مترمکعب، به همراه ایجاد ظرفیت جدید تصفیه ی آب به میزان ۴٫۵ مترمکعب بر ثانیه و استحصال آب از منابع زیرزمینی به میزان ۱۶ مترمکعب، پیش بینی و برنامه ریزی شد.
* ۷۹ درصد از برنامه های آبرسانی به پروژه های مسکن مهر انجام شد
طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، از این برنامه، ۱۸۷۳٫۵ کیلومتر خطوط انتقال (۷۲٫۸ درصد)، ۳۹۰۲٫۶ کیلومتر شبکه ی توزیع (۷۶٫۳)، ۱۰۷۶ باب ایستگاه پمپاژ (۹۳٫۴۳ درصد)، ۵۸۸۹۱۶٫۵ مترمکعب مخزن ذخیره، به همراه ۲۱۱٫۲۶۸ مترمکعب در شبانه روز ظرفیت جدید تصفیه ی آب (۵۳٫۹۳ درصد) و ۱۰۶۳۴ لیتر بر ثانیه ظرفیت جدید استحصال از منابع زیرزمینی (۶۶٫۸۳ درصد) ایجاد شده است.
در مجموع، در دوره ی هشت ساله ۱۴۰۰-۱۳۹۳، ۷۹ درصد برنامه های ایجاد زیرساخت های آب رسانی به ۶۸۳ پروژه مسکن مهر کشور، اجرا و به بهره برداری رسیده است. ثمره این اقدام ها آن است که از مجموع ۵۵۵٫۴۲۷ فقره پیش بینی واگذاری انشعاب آب به مشترکان واحدهای مسکن مهر کشور، اشتراک ۳۸۰٫۵۵۶ واحد (۶۸٫۵ درصد) برقرار شده است.
در بخش فاضلاب نیز، طی دوره ی هشت ساله ۱۴۰۰-۱۳۹۳ در مجموع اعتباری به مبلغ ۷۵۹۹٫۴ میلیارد ریال از منابع گوناگون پیش بینی شده است. از این مقدار اعتباری به مبلغ ۵۹۹۱٫۵ میلیارد ریال محقق (۷۹ درصد) و در طرح های فاضلاب واحدهای مسکن مهر کشور هزینه شده است.
برای ایجاد زیرساخت های فاضلاب در ۶۸۳ طرح مسکن مهر کشور، پروژه هایی مشتمل بر اجرای خطوط انتقال به طول ۸۳۹ کیلومتر، شبکه ی جمع آوری اصلی به طول ۱۲۶۰ کیلومتر، شبکه ی جمع آوری فرعی به طول ۳۰۴۴ کیلومتر، به همراه ایجاد ظرفیت جدید تصفیه ی فاضلاب به میزان ۴۳۷۳۶۳ مترمکعب بر شبانه روز، پیش بینی و برنامه ریزی شد. طی دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، از این برنامه، ۳۵۳ کیلومتر خطوط انتقال (۶۵ درصد)، ۸۷۰ کیلومتر شبکه ی جمع آوری اصلی (۶۹)، ۲۱۲۸ شبکه ی جمع آوری فرعی (۷۰ درصد)، به همراه ۱۳۵٫۵۸۲ مترمکعب بر شبانه روز ظرفیت جدید تصفیه ی فاضلاب (۳۱ درصد) ایجاد شده است.
در مجموع، در دوره ی هشت ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۳، ۵۸٫۷۵ درصد برنامه های ایجاد زیرساخت های فاضلاب پروژه ها ی مسکن مهر کشور، اجرا و به بهره برداری رسیده است. ثمره ی این اقدام ها این بوده است که از مجموع ۵۰۲٫۲۷۷ فقره پیش بینی واگذاری انشعاب فاضلاب به مشترکان واحدهای مسکن مهر کشور، اشتراک ۲۸۷٫۹۲۴ واحد (۵۷ درصد) برقرار شده است.
تسنیم: وضعیت پیشرفت و اجرای طرح های اقتصاد مقاومتی آب و فاضلاب چگونه است؟
پاکروح: در سال ۱۳۹۹ دو طرح در حوزه اقتصاد مقاومتی اجرایی شده است. طرح نخست تامین آب شرب پایدار ۱۴۱۲ روستا با جمعیت حدود ۷۷۵۶۴۳ نفر اجرایی و اعتباری معادل ۱۰۳۴۳ میلیارد ریال به آن تخصیص یافت. در اجرای این طرح، آب رسانی به ۱۶۴۹ روستا (۱۱۷ درصد) با جمعیت ۱۰۴۷۰۵۲ نفر (۱۳۵ درصد) به اتمام رسیده است.
طرح دوم تکمیل و بهره برداری از ۱۱ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۲۶۵۰۹۳ مترمکعب در شبانه روز بود و اعتباری معادل ۲۵۱۷ میلیارد ریال به آن تخصیص یافت. عملکرد این طرح شامل افتتاح دو تصفیه خانه ی فاضلاب (تصفیه خانه ی فاضلاب کامیاران با ظرفیت ۱۴ هزار مترمکعب در شبانه روز و تصفیه خانه ی فاضلاب پردیس با ظرفیت ۳۰ هزار مترمکعب در شبانه روز) می باشد. پیشرفت این طرح ۶/۱۶ درصد نسبت به ظرفیت کل برنامه ریزی شده می باشد.
در سال ۱۴۰۰ نیز طرح تکمیل و بهره برداری از ۱۴ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۸۸۷۹۰۰ متر مکعب در شبانه روز در حال اجرا است. در صورت تخصیص ۱۰۰ درصد اعتبار مورد نیاز پیش بینی شده در سال ۱۴۰۰ (۴۸۱۰ میلیارد ریال)، این طرح در ۱۱ استان کشور تکمیل و در مدار بهره برداری قرار می گیرد. تا نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰ از محل ردیف قانون بودجه ی کشور، (به صورت نقدی و اسناد مالی) اعتباری معادل ۲۲۶۳ میلیارد ریال برای کل طرح ها که تصفیه خانه های مربوطه را نیز شامل می شود، تخصیص یافته است. تا نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰ پیشرفت فیزیکی طرح در بخش تعداد کل تصفیه خانه ها ۲۸٫۶ درصد و یا ۵۹٫۸ درصد نسبت به ظرفیت کل می باشد.
در این طرح، تاکنون چهار تصفیه خانه های فاضلاب در شهرهای بافق با ظرفیت ۱۰۵۰۰ مترمکعب در شبانه روز، کنارک (پکیج اضطراری) با ظرفیت ۱۰۰۰ مترمکعب در شبانه روز، غرب تهران (IDB) با ظرفیت ۵۱۸۴۰۰ مترمکعب در شبانه روز و زرین آباد در استان زنجان به ظرفیت ۱۰۰۰ مترمکعب در شبانه روز تکمیل و راه اندازی شده است.
* بهره مندی ۹۹٫۸ درصدی جمعیت شهری کشور از تأسیسات آب شرب
تسنیم: وضعیت احداث و راه اندازی تصفیه خانه های آب و فاضلاب چگونه است؟
پاکروح: در پاسخ به این پرسش ابتدا باید یادآور شوم که تاکنون در بخش آب شهری در کشور مقدار ۳۰۷۰۰ کیلومتر خط انتقال و ۱۶۶ مدول تصفیه خانه با مجموع ظرفیت ۱۲۵۸۷ هزار مترمکعب در روز، احداث و در مدار بهره برداری قرار گرفته است. در حال حاضر جمعیت تحت پوشش تأسیسات آب شهری معادل ۶۶٫۷۱ میلیون نفر با شاخص بهره مندی ۹۹٫۸۲ درصد می باشد.
حجم کل آب شرب استحصالی در کشور (از منابع سطحی و زیرزمینی) برابر ۶۶۴۷ میلیون مترمکعب در سال و میزان آب بدون درآمد معادل ۲۶٫۶ درصد است. در حوزه تصفیه خانه های آب شهری، در سال ۱۳۹۸، ۱۵ مدول تصفیه خانه ی آب با مجموع ظرفیت ۷۸۵۵۵۲ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۱۵۶۹۱ میلیارد ریال در شهرهای پاوه، سردشت، ازنا، جهرم، ابهر و خرمدره، سرفاریاب، مهاباد، پلدشت، داراب و زرین دشت، پیرسهراب، تهران (مدول دوم تصفیه خانه ی هفتم)، بهبهان (توسعه و ارتقاء)، سلماس، بافت و ساری افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. با راه اندازی این طرح ها، بیش از ۳٫۹ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش تصفیه خانه های متعارف آب قرار گرفتند. در ادامه این روند، در سال ۱۳۹۹، ۷ مدول تصفیه خانه ی آب با مجموع ظرفیت ۱۰۹۷۲۸۰ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۱۸۴۸۳ میلیارد ریال در شهرهای بشاگرد (فاز اضطراری)، شیراز (فاز اضطراری)، تهران (مدول نخست تصفیه خانه ی ششم)، سقز، فسا و استهبان، ملایر و رشت (سنگر) افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. با راه اندازی این طرح ها، ۵٫۴۸ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش تصفیه خانه های متعارف آب قرار گرفتند.
در نیمه نخست سال ۱۴۰۰، منتهی به پایان دولت دوازدهم نیز، ۱۰ پروژه ی آب رسانی با مجموع ظرفیت ۳۸۰۱۳۹ مترمکعب در روز و با سرمایه گذاری ۲۳۰۸۰ میلیارد ریال مشتمل بر ۴ مدول تصفیه خانه ی آب در شهرهای سامان، بندرعباس (سرنی)، شهرهای گروه الف مازندران و خلخال به همراه ۴ سامانه ی نمک زدایی در شهرهای زاهدان، بندرعباس، مهدی آباد و بافق، به همراه اجرای ۲ خط انتقال آب رسانی در شهرهای گوهران و حاجی آباد افتتاح و در مدار بهره برداری قرار گرفت. این طرح ها، ۱٫۹ میلیون نفر از جمعیت کشور را تحت پوشش دارد. مقایسه ی عملکرد سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ با دوره ی نه ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۲ گویای آن است که آن چه در این بخش در سال ۱۳۹۸ انجام شده است، از حیث تعداد تصفیه خانه ها و در سال ۱۳۹۹ از منظر ظرفیت، در مقام نخست قرار دارد.
* ۵۲٫۶۴ درصد جمعیت شهری کشور تحت پوشش تأسیسات فاضلاب هستند
در بخش فاضلاب شهری تاکنون در کل کشور ۶۵۸۴۰ کیلومتر شبکه ی جمع آوری، ۳۶۰۰ کیلومتر خط انتقال و ۲۵۶ مدول تصفیه خانه با مجموع ۵۸۴۳ هزار مترمکعب در روز احداث و در مدار بهره برداری قرار گرفته است در حال حاضر جمعیت تحت پوشش تأسیسات فاضلاب شهری معادل ۳۵۱۷۹۰۰۰ نفر با شاخص بهره مندی ۵۲٫۶۴ درصد است. در حوزه ی تصفیه خانه های فاضلاب شهری، در سال ۱۳۹۸، ۱۸ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۱۴۵۳۱۴ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۵۲۳۸ میلیارد ریال در شهرهای پاوه، خوانسار، محمودآباد نمونه، نورآباد، اسفراین، فارسان، کندمان، بلداجی، سی سخت، گلمان، کرمان، بیجار، زنجان، خوی، اژیه، داران، حسن آباد یاسوکند و آشخانه افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، افزون بر ۹۰۰ هزار نفر از جمعیت شهری کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. در ادامه ی این روند در سال ۱۳۹۹، ۱۳ تصفیه خانه ی فاضلاب با مجموع ظرفیت ۸۰۹۱۲۹ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۱۰۴۱۲۳ میلیارد ریال در شهرهای ملارد، اسلامشهر، صفا دشت، قم، شیراز، لردگان، شهمیرزاد، کامیاران، شهر جدید صدرا (شیراز)، هرسین، صومعه سرا، پردیس و تهران (فیروز بهرام) افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، ۵ میلیون نفر از جمعیت شهری کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. در نیمه ی نخست سال ۱۴۰۰، منتهی به پایان دولت دوازدهم، ۱۴ پروژه ی فاضلاب شهری و روستایی با مجموع ظرفیت ۳۵۸۳۳ مترمکعب در شبانه روز و با سرمایه گذاری ۱۰۸۷۸ میلیارد ریال مشتمل بر ۶ تصفیه خانه ی فاضلاب شهری در شهرهای ساری، قمصر، زرین آباد، بافق، کنارک و هوره با مجموع ظرفیت ۳۳ هزار مترمکعب در شبانه روز به همراه ۶ تصفیه خانه ی فاضلاب روستایی و یک طرح فاضلاب روستایی و فاز لجن تصفیه خانه ی فاضلاب همدان، افتتاح و راه اندازی شد. با بهره برداری از این طرح ها، افزون بر ۲۰۶ هزار نفر از جمعیت کشور از خدمات مدرن تصفیه ی فاضلاب بهره مند شدند. مقایسه ی این ارقام با عملکرد مشابه طی دوره ی نه ساله ی ۱۴۰۰-۱۳۹۲ حاکی از آن است که آن چه در بخش تصفیه خانه های فاضلاب در سال ۱۳۹۸ انجام شده است، از نظر تعداد تصفیه خانه، در رتبه ی نخست و در سال ۱۳۹۹ از منظر ظرفیت، در مقام نخست قرار دارد.
تسنیم: دستاوردهای کلان و آینده پیش روی در مدیریت اجرای طرح های آب و فاضلاب را چطور ارزیابی می کنید.
پاکروح: در سه دهه ی گذشته، با اجرای طرح های فراوان آب و فاضلاب، مهندسان شاغل در حوزه ی مهندسی شرکت های آب و فاضلاب و هم چنین در بخش خصوصی، کارآمدتر شده اند. این ظرفیت سازی در بخش خصوصی، به لحاظ کمی و کیفی، دامنه ی وسیع تری به خود گرفته و جامعه ی مهندسین مشاور کشور، پیمانکاران و تولیدکنندگان، به عنوان بازوان توانمند فنی در زمینه ی مطالعات، ساخت و احداث طرح های آب و فاضلاب، گام های موثر و ارزشمندی برداشته اند و فعالیت برخی از آن ها در فراسوی مرزهای کشور نیز گسترش یافته است. یکی از ثمرات مبارک چنین دستاورد ارزشمندی، رسیدن به مرز خود باوری و این که «ما می توانیم طرح های بزرگ آب و فاضلاب را خودمان به انجام برسانیم» بوده است.
از طرفی برای هم سویی با گسترش روز افزون دانش و فناوری در صنعت آب و فاضلاب، طراحی و ساخت تصفیه خانه های فاضلاب با فرآیندهای پیشرفته تر و هم چنین بازنگری و ارتقای فرآیندی تعدادی از تصفیه خانه های فاضلاب در حال ساخت، در سر لوحه ی کار قرار گرفته است . تنوع بخشی به تامین منابع مالی لازم برای اجرای طرح ها به روش هایBOO ، BOT ، وام، اوراق مشارکت، خرید تضمینی و هم چنین اجرای پروژه ها به روش طرح و ساخت (EPC) راه کارهای تجربه شده برای برون رفت از تنگناهای مالی و حرکت در مسیر تغییر از اتکا به منابع دولتی به منابع غیردولتی است و به پشتوانه ی چنین تجربه ی ارزشمندی، امکان برنامه ریزی برای اجرای طرح های آب رسانی و تصفیه ی فاضلاب در دوره های آینده و متناسب با نیازهای آینده فراهم شده است.
ساز و کارهای عقلانی در تولد (تعریف) طرح های جدید، اولویت بندی در تکمیل طرح های نیمه تمام و نهادینه ساختن و توسعه ی فرآیند های جدید متناسب با نیازها، سه سیاست بنیادی در ایجاد و توسعه ی طرح های آب و فاضلاب است که با برخورداری از تشکیلات مناسب و مهندسان خبره و مجرب، مدیریت کارآمد، توانمندی فنی و مهندسی، داشتن تفکر سیستمی، برقراری ارتباط و تعامل مثبت و هم افزا با سایر ذی نفعان و توانمندی جذب منابع مالی، با هدف پیشبرد و به سرانجام رساندن طرح های آب و فاضلاب در زمان مقرر دنبال و پیگیری می شود.
در حوزه مهندسی و اجرای طرح های آب و فاضلاب، ما هم چنان نیازمند آن هستیم تا با هوشمندی و دقت نظر بیش تر در نظارت و اجرای طرح ها و افزایش کیفیت کالاها و تجهیزات، عمر مفید پروژه ها را ارتقاء بخشیم. در عین حال، مدیریت هزینه ها در اجرای پروژه ها نیز، به منظور بهینه کرد هزینه ها و احیانا تقلیل آن، موضوعی است که همزمان با افزایش کیفیت اجرای طرح ها و بهره وری حداکثری از آن ها، باید مد نظر قرار گیرد. باید یادآوری کنم که در سال ۱۳۹۹ پیگیری های ویژه، منجر به فعال تر شدن روند اجرایی شش پروژه ی تصفیه خانه ی آب تویسرکان (BOT)، تصفیه خانه ی آب دودهک (قم)، آب رسانی به کرمان از سد صفارود، تصفیه خانه ی آب کرمانشاه، آب رسانی به جم و تصفیه خانه ی فاضلاب شیراز (شماره ی ۲) شده است
هم چنین یادآور می شوم که از ابتدای سال جاری تاکنون تعداد ۱۰ طرح آب رسانی و سامانه ی نمک زدایی با مجموع ظرفیت ۳۸۰۱۳۹ مترمکعب در روز و تعداد ۱۴ طرح فاضلاب شهری و روستایی جمعا به ظرفیت ۳۵۸۳۳ مترمکعب در روز افتتاح شده است و طبق برنامه ریزی انجام شده مقرر است تا پایان سال ۱۴۰۰ تعداد ۲۳ طرح و پروژه ی آب و فاضلاب به ظرفیت یک میلیون و ۳۹۰ هزار و ۵۱۰ مترمکعب در روز وارد مدار بهره برداری قرار گیرد.
در دولت سیزدهم اجرای ۳۹ طرح ملی آب رسانی و تصفیه خانه ی آب با اعتباری بالغ بر ۱۳۳۶۵ میلیون ریال به همراه ۵۹ طرح ملی جمع آوری و تصفیه ی فاضلاب با اعتباری بالغ بر ۷۷۴۳٫۵ میلیون ریال برنامه ریزی شده است.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «اعتبارات و عملکرد آب و فاضلاب در ۲ سال اخیر / جزئیات آبرسانی از مسکن مهر تا روستاهای بی آب» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.