به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۴ میلادی، تسلیحاتی به ارزش ۲ میلیارد و ۲۲۰ میلیون دلار خریداری کرده است.

داویت هاروتونیونوف، کارشناس نظامی ارمنی، با ارائه این آمار به نقل از داده های منتشر شده توسط «مرکز تحلیل تجارت جهانی اسلحه»، می گوید که آذربایجان در رتبه بندی جهانی خریداران سلاح در این سال، در جایگاه شانزدهم قرار گرفته است.

این کارشناس در گفتگو با خبرگزاری «آرمن پرس» خاطرنشان کرد که باکو به طور مکرر اتهامات نادرستی را علیه ارمنستان مطرح می کند مبنی بر اینکه ایروان با هدف حمله به آذربایجان در حال خرید و انباشت تسلیحات است؛ این در حالی است که به گفته وی، این خود جمهوری آذربایجان است که به طور پیوسته حجم و تنوع تسلیحات نظامی خود را افزایش می دهد.

هاروتونیونوف تأکید کرد: «نمی توان این احتمال را رد کرد که یکی از اهداف طرف آذربایجانی، آماده شدن برای یک تجاوز نظامی جدید و یک درگیری نظامی دیگر از طریق افزایش حجم تسلیحات باشد.»

چرا آذربایجان مسلح می شود؟ ۳ هدف احتمالی

به گفته این تحلیلگر ارمنی، اطلاعات مربوط به خریدهای گسترده تسلیحاتی توسط باکو در منابع باز نیز به راحتی قابل دسترسی است و حتی خود آذربایجان نیز گهگاه اطلاعاتی در مورد سلاح های خریداری شده یا برنامه های خرید آتی خود منتشر می کند.

هاروتونیونوف معتقد است باکو از این طریق چندین هدف را دنبال می کند:

۱- استفاده از قدرت نظامی به عنوان ابزار سیاسی: «طرف آذربایجانی، خرید تسلیحات را در وهله اول به عنوان یک منبع قدرت مهم در نظر می گیرد که تلاش می کند با استفاده از آن در دنیای امروز، مسائل سیاسی خود را نیز حل و فصل کند.»

۲- حفظ و تعمیق برتری نظامی بر ارمنستان: «باکو تلاش می کند تا حد امکان، موازنه قوای مطلوب به نفع خود را که پس از جنگ ۴۴ روزه ۲۰۲۰ در برابر ارمنستان به دست آورد، حفظ کرده و حتی عمیق تر کند و اجازه ندهد طرف ارمنی این توازن را احیا کند.»

۳- آماده سازی برای تجاوز جدید: به گفته این کارشناس نظامی، نمی توان این احتمال را نادیده گرفت که هدف سوم باکو از این حجم از خرید تسلیحات، «آماده شدن برای یک تجاوز جدید» باشد.

ناکارآمدی سازوکارهای بین المللی کنترل تسلیحات

داویت هاروتونیونوف با اشاره به سازوکارهای کنترل تسلیحات می گوید: «در منطقه ما، پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپا (CFE) مطرح است که محدودیت های مشخصی را برای ۷ نوع تسلیحات سنگین کلیدی تعیین می کند.»

اما به گفته وی، جمهوری آذربایجان «همواره» مفاد و محدودیت های این پیمان را نقض کرده است.

علاوه بر این، سازوکارهای بین المللی کنترل تسلیحات در حال حاضر عملا کارایی خود را از دست داده اند. روسیه در سال ۲۰۲۳ از این پیمان خارج شد و لهستان نیز در سال ۲۰۲۴ عضویت خود را به حالت تعلیق درآورد.

هاروتونیونوف می افزاید که حتی پیش از این نیز، این سازوکارها به دلیل فقدان ابزارهای دقیق بازرسی، راستی آزمایی و عدم تعیین مسئولیت برای ناقضین، کارایی لازم را نداشتند.

لازم به ذکر است که دولت ارمنستان پیشتر پیشنهاد ایجاد یک سازوکار دوجانبه برای کنترل تسلیحات میان ایروان و باکو را مطرح کرده بود، اما این پیشنهاد تاکنون با پاسخ رسمی از سوی باکو مواجه نشده است.

«وضعیت در قفقاز نگران کننده است»

این تحلیلگر ارمنی مسائل نظامی اذعان دارد که از نظر حجم مطلق تسلیحات، مناطق نظامی شده تری مانند خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی در جهان وجود دارند، زیرا پتانسیل درگیری در آن مناطق گسترده تر است. با این وجود، وی تأکید می کند که وضعیت فعلی در قفقاز نیز «نگران کننده» است.

او توضیح می دهد: «نظامی گری بیش از حد منطقه ما با توجه به نسبت جمعیت به حجم تسلیحات سنجیده می شود.»

وی یادآوری می کند که کشورهای قفقاز از جمعیت بالایی برخوردار نیستند و این حجم از تسلیحات در مقایسه با جمعیت، منطقه را به شدت نظامی کرده است.

احتمال خرید سلاح از آمریکا و متمم ۹۰۷

قرار است در اواخر ماه آوریل ۲۰۲۵، کنگره آمریکا بار دیگر موضوع متمم ۹۰۷ «قانون حمایت از آزادی» را بررسی کند. این متمم که در سال ۱۹۹۲ تصویب شد، ارائه کمک های تسلیحاتی دولتی آمریکا به جمهوری آذربایجان را ممنوع می کند.

هاروتونیونوف یادآور می شود که علی رغم تلاش های لابی ارمنی، پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، اصلاحیه ای در این قانون ایجاد شد که به رئیس جمهور آمریکا اجازه می دهد در شرایط لزوم و برای «مقابله با تروریسم»، اجرای این ممنوعیت را به طور موقت تعلیق کند.

با این حال، این کارشناس نظامی معتقد است حتی اگر واشنگتن تصمیم به لغو کامل محدودیت های متمم ۹۰۷ بگیرد، بعید است که آذربایجان به خریدهای تسلیحاتی گسترده از آمریکا روی آورد. دلیل اصلی این امر، قیمت بسیار بالای تسلیحات آمریکایی است. استراتژی فعلی آذربایجان، ترکیب تسلیحات سنگین عمدتا روسی (مانند زره پوش و توپخانه) با فناوری های پیشرفته تر مانند سامانه های موشکی و به ویژه پهپادهای خریداری شده از اسرائیل و ترکیه است.

داویت هاروتونیونوف پیش بینی می کند که باکو احتمالا همین استراتژی را ادامه خواهد داد، هرچند ممکن است در آینده برخی اقلام تسلیحاتی خاص را نیز از آمریکا خریداری کند.

وی می افزاید که دولت ترامپ به طور کلی به افزایش صادرات تسلیحات آمریکایی علاقه مند است و اگر فرصت های جدیدی در بازار آذربایجان ببیند، ممکن است حتی محدودیت های متمم ۹۰۷ را نیز نادیده بگیرد.

انتهای پیام/