به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سال گذشته مرکز تحلیل و ارتباطات اصلاحات اقتصادی جمهوری آذربایجان گزارش «بررسی اجمالی صادرات» را منتشر کرد که شامل شاخص های مربوط به صادرات در بخش غیرنفتی این کشور است. بر اساس آمار منتشر شده، کل صادرات آذربایجان در بخش غیرنفتی در سال ۲۰۲۳، ۳٫۳ میلیارد دلار بوده است.

در مقایسه با سال ۲۰۲۲، ۹٫۸ درصد افزایش صادرات غیرنفتی به ثبت رسیده است. با وجود این رشد، سهم بخش غیرنفتی از کل صادرات این کشور همچنان بسیار ناچیز است. در سال گذشته سهم بخش غیرنفتی از صادرات آذربایجان تنها ۹٫۸۸ درصد بوده است. حدود ۳۰ درصد از صادرات این کشور در بخش غیرنفتی، محصولات غذایی است. آذربایجان در طول سال توانسته محصولات غذایی به ارزش ۹۲۸ میلیون دلار به کشورهای خارجی بفروشد.

بیشترین محصولات صادراتی

در سال گذشته محصول غیرنفتی که بیشترین درآمد را از صادرات آذربایجان داشت، تغییر کرده است. در سال ۲۰۲۲ سودآورترین محصول غیرنفتی این کشور از صادرات اوره (کاربامید) به ارزش ۲۱۰ میلیون دلار به دست آمده است.

آذربایجان در سال ۲۰۲۳ بیشترین درآمد را از صادرات برق داشته است. آذربایجان در طول سال ۴۰۳ میلیون دلار به دلیل صادرات برق درآمد داشته است. درآمد این کشور از صادرات برق نسبت به سال ۲۰۲۲، ۳٫۵ برابر شده است.

در طول سال گذشته، تقریبا ۱۲ درصد از کل صادرات غیرنفتی آذربایجان از طریق برق تأمین شده است. حجم صادرات برق نیز بیش از دو برابر شده و از ۱٫۷۱ میلیارد کیلووات ساعت نسبت به سال ۲۰۲۲ به ۴٫۳۲ میلیارد کیلووات ساعت رسیده است.

از شاخص های کمیته دولتی گمرک آذربایجان، در ۱۱ ماهه اول سال ۲۰۲۳ مشخص است که صادرات برق آذربایجان به دلیل فروش برق به دو کشور ترکیه و گرجستان افزایش یافته است. آذربایجان در ۱۱ ماهه سال گذشته ۲۶۳ میلیون دلار به ترکیه و ۱۱۱ میلیون دلار به گرجستان برق فروخته است.

این واقعیت که برق بیشترین صادرات در بخش غیرنفتی آذربایجان است، نشان دهنده این است که صادرات غیرنفتی این کشور نیز به بخش نفت و گاز وابسته است. واقعیت این است که بر اساس آمار اعلام شده از سوی وزارت نیروی آذربایجان، ۹۳ درصد برق این کشور از گاز طبیعی تولید می شود.

بنابراین دلیل صادرات برق آذربایجان این است که این کشور گاز طبیعی دارد. بنابراین تولید برق در آذربایجان ارزان تر از سایر کشورها است. علاوه بر این، صادرات غیرنفتی آذربایجان تنها برق نیست، بلکه مواد اولیه چندین محصول دیگر مانند نفت و گاز نیز می باشد. بدین ترتیب مشخص می شود که در واقع بخش مهمی از صادرات غیرنفتی آذربایجان بر اساس منابع نفت و گاز بوده و سهم واقعی صادرات غیرنفتی از کل صادرات کمتر از ۱۰ درصد است.

استدلال دیگری که این ادعا را تأیید می کند این است که هر چقدر هم که عجیب به نظر برسد، دومین صادرکننده بزرگ غیرنفتی در آذربایجان، شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) است.

دومین محصول سودآور حاصل از صادرات مذکور طلا است. آذربایجان در این سال ۱۶۳ میلیون دلار از صادرات طلا کسب کرده است. باید در نظر داشت که صادرات این محصول با هزینه ثروت طبیعی کشور بوده نه مقدار تولید.

گوجه فرنگی یکی دیگر از محصولات صادراتی غیرنفتی است. آذربایجان سال گذشته ۱۶۲ میلیون دلار گوجه فرنگی صادر کرده است. در سال ۲۰۲۳، خرما (۱۲۷ میلیون دلار)، دانه پنبه (۱۲۲ میلیون دلار) و پلی پروپیلن (۱۱۰ میلیون دلار) بیش از ۱۰۰ میلیون دلار درآمد برای آذربایجان به ارمغان آورد.

بیشترین صادرات توسط کدام شرکت ها انجام می گیرد؟

یک نکته در صادرات غیرنفتی آذربایجان قابل توجه است: از نظر حجم صادرات در بخش خصوصی، مقام اول را یک شرکت اشغال نمی کند، بلکه یک فرد است. بنابراین، سال گذشته یک فرد به نام «شیرینوف الوین واله اوغلو» ۱۲۸ میلیون دلار به کشورهای خارجی صادر کرد. با وجود حجم بالای صادرات، اطلاعات زیادی در مورد این شخص در منابع در دسترس عموم وجود ندارد.

در گزارش هایی که تاکنون در رسانه ها منتشر شده، آمده است که این فرد محصولات کشاورزی را به جمهوری های شوروی سابق ارسال کرده است. پس از فرد مذکور، شرکتی که بیشترین صادرات را در بخش خصوصی انجام می دهد، شرکت «MKT İstehsalat Kommersiya» است که عمده ترین صادرکننده پنبه در این کشور محسوب می شود. شرکت فولاد باکو آخرین شرکت از نظر صادرات غیرنفتی در بخش خصوصی است.

علاوه بر تنوع محصول در صادرات غیرنفتی آذربایجان، تنوع جغرافیایی نیز محدود است. در سال ۲۰۲۳، کشوری که بیشترین محصولات در بخش غیرنفتی آذربایجان به آن ارسال می شود، روسیه است.

آذربایجان در سال گذشته ۱٫۱ میلیارد دلار محصولات به روسیه صادر کرده است. حجم صادرات به ترکیه که از نظر حجم صادرات در رتبه دوم قرار دارد ۷۸۴ میلیون دلار است. بنابراین، در سال ۲۰۲۳، تقریبا ۶۰ درصد از کل صادرات غیرنفتی آذربایجان تنها به دو کشور روسیه و ترکیه مرتبط است. صادرات غیرنفتی آذربایجان به روسیه نسبت به سال ۲۰۲۲، ۱۸ درصد و صادرات آن به ترکیه ۱۰ درصد افزایش یافته است.

گرجستان (۳۳۳ میلیون دلار)، سوئیس (۱۷۵ میلیون دلار) و قزاقستان (۹۵ میلیون دلار) از جمله پنج مقصد صادراتی غیرنفتی آذربایجان هستند. در مجموع سهم پنج کشور اول از صادرات غیرنفتی آذربایجان ۷۵ درصد است.

این واقعیت که تنها ۵ کشور ۷۵ درصد از صادرات را به اشتراک می گذارند، نشان دهنده علاقه کم کشورهای واقع در مناطق دورتر به صادرات محصولات غیرنفتی آذربایجان است. صادرات محصولات غیرنفتی آذربایجان به گرجستان در مقایسه با سال ۲۰۲۲، ۴۶ درصد و صادرات به سوئیس و قزاقستان به ترتیب ۱۲ و ۸ درصد کاهش داشته است.

انتهای پیام/