همدان دارای ۲۰ روستای گردشگری است که نامگذاری «هدف گردشگری» روی آنها هم نتوانست عاملی برای تأمین زیرساخت ها در این مناطق زیبا و بکر باشد با این اوصاف باید گفت اگر کاری نشود کارستان، «گردشگری روستایی» روی شانه های این ۲۰ روستا سنگینی خواهد کرد.

خبرگزاری فارس همدان، امروز سال گردشگری آغاز شد، از سال ۱۹۸۰، سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد سالانه روز ۲۷ سپتامبر را به عنوان «روز جهانی گردشگری» جشن می گیرد، به این ترتیب سال گردشگری از ۲۷ سپتامبر آغاز می شود و تا ۲۷ سپتامبر سال آینده ادامه می یابد.

هدف از گرامیداشت چنین روزی، بالا بردن سطح آگاهی در مورد نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشان دادن چگونگی تاثیر گردشگری بر ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان است.

شعار سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در سال ۲۰۲۰ «گردشگری و توسعه روستایی» تعیین شده است.

گردشگری روستایی یکی از فعالیت های مهم اقتصادی مورد توجه است که گروهی آن را بخشی از بازار گردشگری و گروهی دیگر آن را سیاستی برای توسعه روستاها قلمداد می کنند.

مهاجرت از روستاها به شهرهای بزرگ و کوچک و خالی شدن سکونتگاه های روستایی و تغییر سبک زندگی مردم جهان به زندگی صنعتی از عواملی است که موجب شده سیاستمداران به توسعه روستاها از طریق گردشگری اهمیت دهند؛ شاید گردشگری روستایی راه حلی برای همه دردها، مسائل و مشکلات نواحی روستایی نباشد اما یکی از شیوه هایی است که ممکن است آثار مهم اقتصادی در پی داشته باشد، انتخاب این شعار کافی است تا گریزی داشته باشیم به چگونگی تاثیرگذاری آن در گردشگری استان همدانی که ۲۰ روستای هدف گردشگری را در آمار داشته های خود سالهاست که جای داده است.

*بار گران صنعت گردشگری

روزی که گردشگری را محور نخست توسعه استان نامیدند، بار گران این صنعت گویی بر شانه های توسعه سنگینی میکرد اینگونه شد که انگشت اشاره به سمت روستاها نشانه رفت و قرار شد به تدریج این مناطق بار مهمی از صنعت گردشگری استان را به دوش کشند.

در سال های گذشته با انتخاب یکی پس از دیگری این مناطق آمار روستاهایی که هدف گردشگری نامیده شدند در همدان به ۲۰ روستا رسید.

در سالهای نخست رقم خوردن این اتفاق، رشد آمار روستاهای گردشگری چنان چشمگیر بود که معاون امور سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور اعلام کرد با بروز مشکل کم آبی در بسیاری از روستاهای کشور، اقتصاد روستاها باید کم کم به سمت گردشگری سوق پیدا کند.

به تدریج متولیان به این مهم دستیابی پیدا کردند که این امر کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال، تامین منابع مالی پایدار برای روستا ها و مهاجرت معکوس به روستاها را در بر دارد.

آمار ۲۰ روستای گردشگری در همدان این نکته را در ذهن متبلور می کند که به واقع با این آمار پروپیمان چه اتفاقی برای مسیرهای توسعه گردشگری در همدان رقم خورده است، وجود این تعداد روستایی که عنوان هدف گردشگری را بر آنها نهاده شده است هرگز نتوانست پتانسیل های واقعی را در بالفعل کند.

نامگذاری «هدف گردشگری» روی روستاها هم نتوانست عاملی برای مهیا شدن زیرساخت ها در روستاهای همدان باشد.

*روستا به روستا …

برای این ادعا کافی است راهی روستاهایی همچون مانیزان، ورکانه، گشانی، سیمین و … شوید برای رسیدن به این مقاصد باید مسیری ناهموار و بدون نام و نشان طی شود تا به مقصد برسید.

«روستای ورکانه» که به عنوان نگین گردشگری روستای استان همدان معرفی می شود یکی از ۶ روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.

بافت کالبدی روستای ورکانه همدان به دلیل ویژگی خاص فرهنگی به عنوان میراثی ارزشمند از نیاکان به شمار می رود و حفظ و نگهداری آن را مورد تأکید قرار می دهد.

این روستا منطقه ای است که قدم زدن در کوچه های آن عظمت قدرت و زیبایی آن انسان را مبهوت می کند و آن را زیباتر از شهر به عنوان نگین همدان معرفی می کند اما بی راه نیست اگر بگوییم همچنان فرهنگ گردشگر پذیری در بین جامعه محلی و زیرساخت خدماتی و اقامتی لنگ میزند.

«روستای ملهمدره» را ماسوله ای در غرب کشور می نامند که دارای رودخانه ای بسیار زیبا و دیدنی است که از ۴۰ چشمه سرچشمه می گیرد و دارای باغات میوه و تاکستان های انگور است و محصولات این روستا در سطح استان شهرت خاصی دارند.

خانه های این روستا که ییلاق های بسیار مصفایی دارد روی هم ساخته شده، طوری که پشت بام یک خانه حیاط خانه دیگر است و این زیبایی روستا را دوچندان می کند.

کوه ها و دره ها از چهار طرف این روستا را احاطه کرده اند و این روستا در هر فصل زیبایی خاص خودش را دارد و می توان آن را ماسوله ای در غرب کشور نامید اما همچنان تبلیغات برای معرفی ملهمدره مغفول مانده است و حتی آنتن دهی اینترنت هم آنجا اختلالات خود را دارد.

از جاذبه های دیگر این روستا علاوه بر جاذبه های طبیعی اش وجود معادن و سنگ های متنوع ساختمانی است و سنگ های زینتی و مرمر دره های این روستا در نماسازی ساختمان کاربرد زیادی دارد اما به واقع چند درصد از مردم بومی استان این روستا و ظرفیت هایش را میشناسند؟

و بالاخره روستای گشانی، خاکو، علیصدر و اشتران از دیگر روستاهای هدف گردشگری استان همدان بوده که هر کدام ویژگی های بی نظیری را در دل خود جای داده است و علاوه بر اینکه هر کدام از آنها گنجینه ای از معماری اصیل ایرانی را در خود نهفته دارد می تواند برای توسعه گردشگری در استان همدان و رونق اقتصادی در این استان مثمر ثمر باشد.

*راه هایی ناهموار به سمت گردشگری

کافی است برای شناسایی ظرفیت های این روستاها راهی شوید، همان ابتدای راه درمی یابید که متأسفانه در گردشگری استان، روستا برخلاف عنوانش گویا آنگونه که باید به رسمیت شناخته نمی شود و تامین زیرساخت های خدماتی و اقامتی همچنان جای کار دارد.

برای ر سیدن به هر یک از روستاها پیمودن مسیر ناهموار ابتدای کار است ، به محض رسیدن به روستاهایی که عنوان گردشگری را یدک می کشند با فضایی سوت و کور مواجه خواهید شد، در این روستاها از بلد محلی تا غذاخوری های سنتی و بومگردی و یک فروشگاه برای تهیه مواد ضروری و حتی سوغات سراهای محلی کمتر خبری هست.

در بازدیدهای سرزده فعالان گردشگری بارها مطرح شده که کافی است مسئولی عزمش را جزم کند و با هدف شناسایی مشکلات روستاهای گردشگری راهی این مناطق در استان همدان شود.

اجرای طرح بازدید میدانی از روستاها امروز دیگر یک ضرورت است، باید برای بررسی و رفع مشکلات زیرساختی، حمل و نقل، خدماتی و حتی ارتباطی روستاها در دستور کار قرار گیرند.

در یک نگاه سطحی پس از لحظاتی درنگ در سطح روستا درمی یابید نه تنها از یک ایستگاه ماشین و رستوران دلچسب محلی و خانه بومگردی و حتی آنتن دهی موبایل و اینترنت به صورت تمام و کمال خبری نیست و همین نکته ها است که گردشگر را از روستاها فراری میدهد و مردم بومی را هم برای سر زدن به روستاها ترغیب نمی کند.

متاسفانه باید اذعان داشت که با تمام ویژگی های روستاهای هدف گردشگری استان همدان هنوز این روستاها از امکانات و تجهیزات لازم برای نگهداری گردشگر در روستا و درآمدزایی برای روستائیان بی بهره هستند و جامعه محلی روستا همچنان به این باور نرسیده اند که با عرضه تولیدات محلی و محصولاتشان میتوانند اقتصاد روستا را پویا کنند.

بارها نبود مسیر دسترسی مناسب به این روستاها، نبود امکانات رفاهی و خدماتی برای گردشگر، نبود تابلو و یا راهنما برای راهنمایی گردشگر تیتر رسانه ها شده است اما هیچ اتفاقی برای این مناطق رقم نخورده است.

*اعتبار نیست!

وقتی از ارگان های مرتبط پیگیر چرایی حال و روز این روستاها میشویم می گویند؛ متاسفانه برای روستاهای هدف گردشگری استان همدان تاکنون تامین اعتبار خاصی نشده است.

گویا روستاهای هدف گردشگری استان همدان تنها به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی شده اند و کاری در آنها انجام نشده است، بنیاد مسکن همدان و دفتر روستایی، میراث فرهنگی و حتی دهیاری یکی پس از دیگری از ارگان هایی هستند که می توانند در تحقق نام هدف گردشگری برای روستا قدم بردارند اما آنگونه که انتظار می رفت، این هماهنگی بین ارگان ها در راستای توسعه روستاها محقق نشده است.

خوب یا بد؛ ۲۰ روستای گردشگری در همدان وجود دارد که می توانند در صورت جذب سرمایه گذار موجب توسعه خدمات برای گردشگران باشند، همدان و روستاهای گردشگری آن با ظرفیت های بسیار و قدمتی همپای تاریخ، می تواند سهم به سزایی در توسعه گردشگری استان داشته باشد اما به واقع همه اینها در کلام و نوشتار مطرح است و در واقعیت ملموس خبری از توسعه آنها نیست.

امروزه توسعه گردشگری در بسیاری از کشورها به عنوان یک کاتالیزور مؤثر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها محسوب می شود که موجب بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی روستاها خواهد شد.

سیمین، ورکانه، مانیزان، خاکو، حبشی، گشانی، گیان، علیصدر، کاج، پیروز، اشتران و قلعه جوق از جمله روستای هدف گردشگری استان همدان هستند که در صورت معرفی بیشتر با هدف سرمایه گذار و تلاش برای فرهنگسازی در راستای جذب گردشگر ، آنها می توانند جایی در بسته های سفری برای بازدید گردشگران باز کنند.

در بیان ویژگی های روستاهای گردشگری می توان عنوان کرد که نزدیکی روستاهای سیمین ابرو و روستای ورکانه به شهر و قابل دسترس بودن این دو روستا از جمله عواملی است که می تواند موجب استفاده از ظرفیت آن ها به بهترین شکل توسط سرمایه گذاران و حتی برنامه ریزان استانی شود تا پس از اعمال سرمایه ها موجب جذب گردشگر به این مناطق شوند.

بی شک انتخاب شعار « گردشگری روستایی» برای روز جهانی گردشگری ۲۰۲۰ و سال پیش رو در شرایط کنونی بحران مؤکد برنامه ریزی متمایز را می طلبد.

*جذب و حمایت از سرمایه گذار

توجه به ظرفیت های بی نظیر صنعت گردشگری برای رشد و توسعه مناطق روستایی، حفظ و پاسداشت آداب و سنن بی بدلیل روستایی، حمایت از پروژه های حفاظت از محیط زیست و کمک به جوامع محلی روستاها برای حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی و طبیعی منحصر به فرد آنها ضروری به نظر می رسد.

همدان نیز به لحاظ دارا بودن روستاهای بکر و خاص بسیار توانمند است اما در این میان روستاهایی هم هستند که برخلاف ظرفیت های مهم اقتصادی، کشاورزی و گردشگری ساکنانش راه شهرها را در پیش گرفته اند و روستاهای همدان نتوانسته است به جایگاه مطلوب نزدیک شود.

در این میان پیشنهاد می شود حداقل امسال که گردشگری به حالت نیمه تعطیل درآمده است، همگام با توجه جهانیان در همدان نیز به توسعه روستایی در درجه نخست فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و تبلیغات صحیح با توجه به گردشگری پایدار همراه با تهیه و تصویب طرحی جامع توجه شود و برای معرفی داشته های واقعی در مناطق روستایی گام برداشته شود.

در این میان توجه به ساخت و بهبود زیرساخت های لازم به منظور حفظ و احیای روستاهای مستعد و هدف گردشگری، ارائه مشوق های لازم به فعالان محلی برای فراهم کردن مشارکت حداکثری روستائیان و آموزش جوامع محلی و ترویج رعایت کد های اخلاقی از سوی گردشگران و دست اندرکاران با توجه به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد تأکید می شود.

ارائه یا تجدیدنظر در نحوه در نظر گرفتن مشوق های سرمایه گذاری و بسترسازی برای جلب مشارکت حداکثری بخش خصوصی و حمایت های قانونی لازم و تسهیل گر به منظور سرمایه گذاری مولد در مناطق روستایی نیز از جمله عواملی هستند که سیاست گذاران باید به آن توجه کنند تا شعار «گردشگری و توسعه روستایی» به مقام عمل درآید و شاید پایان سال گردشگری شاهد تغییر وضعیت روستاهای گردشگری همدان باشیم.

انتهای پیام/ ۳۱۴۰/خ