عضو کمیسیون بلاکچین و رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه ای گفت: تمام بیت کوین های استخراجی کشور در یک سال کفاف تامین ارز یک قلم کالای اساسی ما را نمی دهد و سخن گفتن بعضی مسئولین در این باره ناشی از بی اطلاعی است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، کمتر کسی هست که در این روزها قصد سرمایه گذاری در کاری را داشته باشد اما واژه ارز مجازی یا بیت کوین را نشنیده باشد. سودای کسب درآمدهای نجومی بدون صرف وقت و کسب مهارت سبب شده تا صفحات مربوط به این حوزه فعالیت به یکی از پربازدیدترین مطالب روز تبدیل شود. فعالین این حوزه عمدتا از قیمت بسیار کم بیت کوین در سال ۲۰۱۰ می گویند و رشد نجومی آن را تشریح می نمایند. عده ای با اشاره به افت شدید سال های اخیر ارزهای مجازی از احتیاط در ورود به این حوزه سخن می گویند.

ادعاها و سخنان عجیبی هم در این باره مطرح می شود. از تاثیر استخراج بیت کوین روی کمبود برق تا استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم و واردات کالاهای مورد نیاز کشور.

به منظور بررسی زیر و بم فعالیت در حوزه رمز ارز مجازی و تشریح برخی از چالش های روز آن به سراغ فاضل زیرکی، عضو کمیسیون بلاکچین و رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور رفتیم تا پیرامون این موضوع به بحث بنشینیم.

مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:

*افزایش قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۱ برای کارشناسان قابل پیش بینی بود

فارس: ابتدای بحث از شما می خواهم، در ارتباط با بازاری که امروز با عنوان بازار رمز ارز و در قالب هایی نظیر بیت کوین توجه مردم را به خود جلب کرده است، مختصری توضیح دهید.

زیرکی: رمز ارز ها از پروتکل های رمزگرافیکی و یا کد های فوق العاده پیچیده برای رمز گذاری دیتاهای حساس و انتقال آن ها استفاده می کنند تا معاملات امنی را فراهم کنند. توسعه دهندگان رمز ارزها این پروتکل ها را بر پایه اصول پیچیده ریاضیات و مهندسی کامپیوتر بنا کرده اند که آن ها را غیرقابل نفوذ می کند. این پروتکل ها همچنین هویت افراد استفاده کننده از رمز ارز ها را مخفی نگه می دارد و ردیابی و پیدا کردن آن ها را برای هر کسی و هر دولتی دشوار می کند.

ارزهای دیجیتال امکان معامله شدن توسط ارزهای واقعی را نیز دارا می باشند و شما می توانید در بعضی از بازارهای خاص و صرافی های شناخته شده، مانند بایننس (Binance)، ارز های دیجیتال خود را با دلار، پوند، یورو و غیره جایگزین کنید.

فارس: این بازار پس از طی کردن دوره های فراز و فرود، در مدت اخیر بار دیگر رونق گرفته است. به نظر شما علت این رونق مجدد چیست؟

زیرکی: بازار رمز دارایی ها یا همان بیت کوین فرآیند رونق خود را از سال ۲۰۰۹ آغاز کرده و هر روز بیشتر از دیروز توسعه پیدا کرده است. نکته قابل توجه این است که الزاما روند صعودی نمایانگر رونق نیست، زیرا این بازار مسیر خود را پیدا کرده و زیرساخت های آن روز به روز در حال گسترش است.

اگر منظور از رونق افزایش قیمت رمز دارایی هاست، بله نکته درستی است اما افزایش قیمت در واقع تنها مشخصه برای رونق بازار نیست هرچند در ایجاد انگیزه مردم نقش دارد. در همین ارتباط رشد و افزایش قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۱ مسئله ای است که خیلی از کارشناس ها آن را با توجه به روند تکنیکال این ارز پیش بینی کرده بودند.

*اگر سرمایه شما در بازار ارز مجازی از بین برود نمی توانید جلوی سازمان خاصی تجمع کنید

فارس: بسیاری از مردم نسبت به سرمایه گذاری در این صنعت و خرید و فروش بیت کوین انگیزه پیدا کردند، برخی می گویند، تنها راه یک شبه پولدار شدن ورود به این بازار است. به نظر شما چه ریسک های متوجه سرمایه گذاران ارز مجازی است؟

زیرکی: ورود به حوزه رمز دارایی ها باید همراه با قبول ریسک های بسیار زیادی باشد. به طور کلی همواره توصیه کارشناس های خبره و موثق این بوده است که علاقه مندها همه سرمایه و دارایی خود را وارد این بخش نکنند.

عمده ریسک هم به دلیل نبوده دامنه نوسان برای تغییر قیمت ارزهای مجازی است، برای مثال همانطور که اشاره ای از ایلان ماسک کافی است تا در ۱ ساعت قیمت این ارز ۴۰ درصد رشد کند، با اشاره ای دیگر ممکن است در کمتر از ۱۰ دقیقه شاهد افت ۵۰ درصدی قیمت باشیم، لذا مردم به تصور مشابهت فعالیت در بورس و بازار رمز ارز نباید بی مهابا و بدون تخصص وارد این بازار شود.

مردم این را هم در نظر بگیرند که پس افت دارایی در این حوزه دیگر امکان تجمع مقابل نهاد دولتی وجود ندارد چراکه اساسا هیچ نهاد داخلی و بین المللی مسئولیتی در مقابل ورود شما به این بازار ندارد. اگر بخواهیم ریسک های اصلی موجود در این بازار را بازگو کنیم، علاوه بر نبود دامنه نوسان در روند تغییر قیمت، می توان به مراحل خرید و فروش امن، نگهداری امن رمز دارایی ها و سرقت اطلاعات شخصی اشاره کرد.

توجه کنید که فعالیت تخصصی در حوزه تکنولوژی بلاکچین به دلیل شفافیت و امنیت فعالیت کم ریسکی است اما آشنایی نداشتن با این تکنولوژی می تواند ریسک بی نهایتی را به متقاضی تحمیل نماید.

فارس: آیا سرمایه گذاری در این حوزه نیازمند دانش خاصی است یا هر فردی می تواند نسبت به ورود به بازار اقدام کند؟

زیرکی: حتما ورود به این حوزه نیازمند به دانش خاصی است و صرف شنیدن اینکه یک بازار مالی در حال رشد است و همه در حال سرمایه گذاری بدون دانش هستند، نباید دلیل سرمایه گذاری بعضا سنگین افراد باشد. توجه کنید، که حضور افراد شیاد و کلاهبردار در این حوزه قطعا بدون هیچ محدودیت وجود دارد و همین امر می تواند ریسک مضاعفی را برای نگهداری دارایی به شما تحمیل نماید.

در کنار این مساله، دولت نیز از ارائه اطلاعات به هر نحوی در این حوزه خودداری می کند و همین آگاهی نداشتن مردم خود زمینه کار را برای کلاه برداران این حوزه مهیا می کند.

*روزانه ۱۰ میلیارد تومان بیت کوین در ایران استخراج می شود

فارس: بسیاری از مردم در حال خرید دستگاه های استخراج ارز مجازی و ورود به این بازار هستند، آماری از میزان استخراج رمز ارز کشور موجود است؟

زیرکی: آمار استخراج بیت کوین در دنیا شفاف است و بسیاری از نهادهای بین الملی این آمار را منتشر می کنند. همچنین توجه به آمار ارائه شده از میزان شبکه استخراج و همچنین نگاه به نوع دستگاه های استخراج رمز ارز موجو در کشور می تواند برآورد دقیقی از میزان مصرف برق به ما بدهد.

بر اساس همین برآوردها میزان استفاده ماینرهای قانونی و مجاز از شبکه برق کشور در شرایط کنونی حدود ۳۱۰ مگاوات برای استخراج است و این میزان در بازه ۱ ماه اخیر رشدی قابل توجهی را تجربه نکرده است. توجه کنید که مراکز استخراج رمز ارز قانونی صرفا ۸ ماه از سال فعال هستند، زیرا مطابق قرارداد تامین برق این مراکز با وزارت نیرو در ۴ ماه گرم سال که پیک مصرف برق در کشور تجربه می شود، تعرفه برق این مراکز به نرخ ۲۳۱۴ تومان برای هر کیلووات محاسبه می شود و استخراج رمز ارز با این قیمت اصلا توجیه اقتصادی ندارد.

در مورد سهم ایران در شبکه جهانی استخراج رمز ارز باید گفت، بر اساس آمار دانشگاه کمبریج ۳٫۸ درصد از توان پردازشی کل شبکه بیت کوین در ایران انجام شده و متعلق به شناسه های ایرانی است که با وجود رقابتی بودن قیمت انرژی به نسبت قیمت جهانی خیلی خیلی عدد کمی است.

شاید جالب باشد که بدانیم از نظر استخراج روزانه، بین ۳۰ الی ۳۵ بیت کوین با میانگین قیمت ۱۵ هزار دلار در کشور استخراج می شود که با قیمت دلار ۲۲ هزار تومان، روزانه ۱۰ میلیارد تومان استخراج رمز ارز در کشور انجام می شود.

فارس: نحوه برخورد وزارت نیرو با مسئله رمز ارز به چه نحو بود؟ برخورد با مراکز مجاز استخراج رمز ارز چطور ارزیابی می کنید؟

زیرکی: برخورد وزارت نیرو با مسئله استخراج رمز ارز اصلا صحیح نبوده و کشور از درآمدهای ارزی بسیاری محروم شده است. زمانی که وزارت نیرو مردم و علاقه مندان به حوزه استخراج رمز دارایی ها را با یک تعرفه بد و غیر کارشناسی مواجه می کند، این فعالیت ها به سمت فعالیت های زیرزمینی و بدور از شفافیت سوق می یابند.

برای مثال بعد از مصوبه دوم دولت در طرح خوداظهاری، تنها چیزی حدود ۱۰۰۰ پرونده در زمینه دستگاه های استخراج قاچاق موجود بود اما مردم با بیش از ۳۰۰۰ پرونده در طرح ثبت نام کرده و دستگاه های خود را رجیستر کردند، این یعنی مردم از قوانین درست استقبال می کنند و قوانین درست هم مردم را به مسیر درست هدایت می کنند.

* قیمت برق مراکز مجاز استخراج رمز ارز

فارس: جزئیات قراردادهای وزارت نیرو با ماینرهای ارز مجازی به چه شکل است؟

زیرکی: ماینرهای مجاز در ابتدا باید مجوز وزارت صنعت معدن و تجارت را داشته باشند. طبق گزارش های اعلامی از وزارت صمت هیچکدام از این مزارع فعلی استخراج رمز ارز مجوز کامل فعالیت ندارند. پس از جهتی می شود گفت، با توجه به بند صریح قانون پیرامون مجوز وزارت صمت، قرار داد های وزارت نیرو وجاهت قانونی ندارند. در خصوص قرارداد تعرفه برق هم باید گفت، فرمول محاسباتی نرخ پایه برابر با ۹۶۵ تومان برای هر کیلووات است که در ماه های مهر، آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین و اردیبهشت برابر با نصف نرخ پایه یعنی ۴۸۲ تومان محاسبه می شود.

با احتساب هزینه ۹ درصد ارزش افزوده و ۱۰ درصد عوارض برق، تعرفه در ماه های مذکور برای مراکز استخراج رمز ارز معادل ۵۷۸ تومان در هر کیلووات ثبت می شود. در ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور که شاهد پیک مصرف برق هستیم، نرخ مصوب قرارداد ۲ برابر نرخ پایه محاسبه یعنی ۱۹۳۰ تومان محاسبه می شود که این نرخ به اضافه ۹ درصد ارزش افزوده و ۱۰ درصد عوارض برق در قبض برابر ۲۳۱۴ تومان در هر کیلووات می باشد .

فارس: مبنای نرخ های اعلامی وزارت نیرو که در قرارداد ذکر شده چیست؟

زیرکی: به گفته وزارت نیرو ۹۶۵ تومان نرخ تسعیر نیمایی بوده و در زمان دلار نیمایی ۱۶۰۰۰ تومان محاسبه گردیده است. این را هم بگویم که از نظر ما این نرخ کاملا غیر کارشناسی بوده و مانع فعالیت قانونی در این صنعت می شود. توجه کنید که در آمریکا یک شرکت استخراج بیت کوین عمومی است که در مزرعه های استخراج خود برق را به نسبت مناطق از ۲٫۸ سنت دلار الی ۳٫۴ سنت دلار برای هر کیلووات تهیه می کند. در چین هم ماینرها در شهرها برق را با نرخ بین ۳٫۸ سنت دلار الی ۴٫۲ سنت دلار برای هر کیلووات تهیه میکنند. اگر نرخ مصوب وزارت نیرو برای استخراج رمز دارایی ها را در ایران در نظر بگیریم چیزی حدود ۶ سنت دلار است که نکته قابل تاملی هست. چون ما جزو تولید کنندگان بزرگ انرژی در جهان هستیم.

*رمزارزها پتانسیل تامین ارز کالاهای وارداتی کشور را ندارد

فارس: در مسئله خاموشی های اخیر، ماینرها به شدت مورد توجه قرار گرفتند، میزان مصرف برق ماینرها و مراکز استخراج رمز ارز نسبت به کل تولید برق کشور چقدر است؟

زیرکی: بنابر با آمار دانشگاه کمبریج ۳٫۸ درصد از توان پردازشی شبکه بیت کوین در ایران است که این نشان دهنده ماینرهای مجاز و غیر مجاز می باشد. با توجه به این آمار شفاف جهانی و با در نظر گرفتن، پیک زمستانی ۴۱۲۸۲ مگاوات زمستان امسال، ۱٫۵ درصد از کل مصرف برق کشور متعلق به مراکز مجاز و غیر مجاز استخراج رمز ارز است. در حوزه خاموشی ها بنده صاحب نظر نیستم اما فکر می کنم علت خاموشی ها بیشتر در ارتباط با سو مدیریت بوده و ارتباطی به ماینرها ندارد چون ما کشور غنی از نظر انرژی هستیم و باید در چشم اندازها رشد مصرف دیده بشود.

فارس: هم اکنون برخی ارز مجازی را راهکار دور زدن تحریم می دانند.،آیا رمزارزها پتانسیل برعهده گرفتن این مسئولیت را در شرایط فعلی دارند؟

زیرکی: بشخصه هیچ وقت علاقه نداشتم به این سوال پاسخ بدهم زیرا جنبه غیرکارشناسی دارد، چند وقت پیش خبری را مطالعه کردم که یکی از اعضای شورای شهر تهران گفته بود، «چرا به مردم واقعیت را نمی گویید، ما مجبوریم برای واردات کالاهای اساسی بیت کوین استخراج کنیم.» بگذارید موضوع درآمدی بیت کوین را کارشناسی کنیم، روزانه در دنیا ۹۰۰ بیت کوین استخراج می شود که سهم ما برابر با ۳٫۸ درصد معادل روزی ۳۴٫۲ بیت کوین است. در سال جاری تنها برای یک قلم کالای وارداتی ما، ۵۸۰ هزار تن برنج وارد کشور شده است. با در نظر گرفتن قیمت هر تن برنج معادل ۵۰۰ دلار، ۲۹۰ میلیون دلار برنج به عنوان یک قلم کالای وارداتی وارد کشور شده است. درآمد حاصل از استخراج بیت کوین با قیمت ۱۵ هزار دلاری بیت کوین برابر ۱۸۷ میلیون دلار روزانه است. یعنی تمام بیت کوین های استخراجی در کشور در یک سال کفاف تامین ارز یک قلم کالای اساسی ما را نمی دهد. توجه کنید که این فقط یک مثال از کالای اساسی ارزان قیمت بود.

در مجموع رمز دارایی ها محدودیت ملیتی و مرزی ندارند و به صورت غیر متمرکز فعالیت می کنند. در حال حاضر حجم تبادلات این حوزه به اندازه ای نشده است تا بتوانیم نیاز های مالی یک کشور با بیش از ۸۵ میلیون نفر را به وسیله آن تامین کنیم.

فارس: به عنوان سوال پایانی، چه توصیه ای برای افراد علاقه مند فعالیت در این حوزه دارید؟

زیرکی: علاقه مندان به این بازار باید با افراد خبره و مشاورین این حوزه ارتباط داشته باشن و از مشاوره ها و تجربیات آن ها استفاده کنند. البته بعضی ریسک ها مثل نوسانات شدید قیمت و سایر ریسک های رگولاتوری و قانونی جزء ریسک های ذاتی و ماهیتی این بازار است. توجه کنیم که نباید با تمام دارایی و سرمایه وارد این حوزه شویم و از سوی دیگر حتما مطالعه کافی در این حوزه داشته باشیم و یا از تجربه افراد خبره و مشاورین استفاده کنیم.

در پایان باید بگویم که فراموشی رمز مکان نگهداری ارز مجازی ممکن است، کل سرمایه شما را بر باد دهد، بنابراین با دید کافی وارد سرمایه گذاری شوید.

انتهای پیام/