ایسنا/خراسان رضوی یوگا ورزشی روحی، جسمی، قدیمی و سنتی است که طی چندین دهه برای تعیین اثر آن بر بیماریهای مزمن مانند پرفشاری خون، آسم، چاقی، بیماری های عصبی- عضلانی، هورمونی و روانی مورد مطالعه قرار گرفته است.

ام اس شایع ترین بیماری ناتوان کننده افراد بالغ جوانی است که به علت فرایند التهابی دمیلینه بیماری ام اس در سیستم عصبی مرکزی ایجاد می شود. این بیماری یک اختلال التهابی مزمن و عودکننده سیستم اعصاب مرکزی است و سبب آسیب غلاف میلین، الیگودندروسیت ها و با وسعت کمتر اکسون ها و نورون ها می شود. محققان در پژوهشی با عنوان «تأثیر هشت هفته تمرین منتخب یوگا بر استقامت عضلانی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس» این موضوع را بررسی کردند.

در این پژوهش که توسط سیدمحسن آوندی، استادیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه سمنان، اکرم حیدریان دانشجوی کارشناسی ارشدفیزیولوژی ورزشی دانشگاه سمنان، نبی اله اصغری زاده پزشک تخصصی مغز و اعصاب و محسن ابراهیمی استادیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه سمنان انجام شده، آمده است: «ام اس پیش بینی نشدنی و یکی از بیماریهای تغییردهنده زندگی فرد است زیرا به طور معمول به بهترین دوران زندگی فرد صدمه می زند و به تدریج به سمت ناتوانی پیش می برد. شیوع این بیماری در زنان دو برابر مردان است. ام اس امید زندگی را ۱۰ سال کمتر از سن واقعی فرد می کند».

پژوهش حاضر به روش نیمه تجربی انجام شده و از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری تحقیق زنان ۲۵ تا ۴۵ سال مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به انجمن بیماری های خاص است که امتیاز وضعیت گسترش ناتوانی آن ها کمتر از ۳٫۵ بوده است. تعداد ۳۳ نفر از زنان مبتلا به ام اس با انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه تمرینی یوگا و گروه کنترل تقسیم شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد، تفاوت معناداری در میانگین امتیاز استقامت عضلانی بین دو گروه کنترل و آزمون قبل و پس از هشت تمرین یوگا نشان می دهد.

پژوهشگران درباره معیارهای ورود به این مطالعه می گویند:«گروه تجربی به مدت هشت هفته و سه جلسه در هفته (۲۴ جلسه) به تمرین یوگا در هوای سالن ۲۵ تا ۲۶ درجه سانتی گراد پرداخت. تعداد حرکات جلسه تمرین ۱۵ حرکت در دو بخش ۱۰ ثانیه ای اجرا شد و هر دو هفته ۵ ثانیه به مدت کشش و یک حرکت جدید طبق اصل اضافه بار اضافه شد که در انتهای هشت هفته به ۱۵ ثانیه و ۱۸ حرکت رسید. فواصل استراحت بین هر کشش به صورت غیرفعال بوده و نسبت آن به زمان تمرین ۲:۱ بود. گروه کنترل تنها به فعالیت های روزانه پرداخت. استقامت عضلانی، ۲ دقیقه پیاده روی برای سنجش سرعت و استقامت در راه رفتن تجویز شد».

نویسندگان این مقاله می گویند:«تجزیه و تحلیل آماری بعد از تعیین نرمال بودن داده ها توسط آزمون کلموگراف- اسمیرنوف به وسیله آزمون T مستقل انجام گرفت. با توجه به اینکه این تأثیر احتمالی در تحقیقات محدودی گزارش شده است، همچنین با در نظر داشتن این موضوع که در کمتر جایی تأثیر تمرینات یوگا بر درصد چربی و ترکیب بدن بیماران مبتلا به ام اس سنجیده شده است، پیشنهاد می شود، پژوهش های بیشتر و جامع تری درباره آثار این ورزش بر ترکیب بدن این قبیل بیماران انجام گیرد.

با وجود این، علی رغم علائم واقعی مربوط به فرد خسته، تعریف پاتوفیزیولوژی خستگی در بیماران ام اس هنوز در حال بحث و بررسی است. خستگی یکی از اصلی ترین عوامل کاهش توانایی در این بیماران بوده و در بیش از ۷۰ تا ۹۰ درصد بیماران گزارش شده است. مکانیسم خستگی در بیماران ام اس هنوز مشخص نیست، اما اظهار عقیده محققان این است که عوامل عصبی و ایمنی می تواند عامل توسعه خستگی باشند.

متأسفانه حدود ۷۵ -۹۵ درصد از مبتلایان به دو هورمونی بیماری ام اس از خستگی شکایت می کنند، در حالی که خستگی مهمترین عامل کاهش استقلال فردی و کیفیت زندگی در بیماران ام اس بوده و جزء مهمترین دلایل عدم شرکت بیماران در فعالیت های بدنی محسوب می شود. با توجه به فواید ورزش درمانی که در این باره تحقیقات معدودی هم صورت گرفته می توان سایر فعالیت های اثرگذار بر این عوامل را مورد بررسی قرار داد».

احمدی و همکاران در دو کار تحقیقی جداگانه به مطالعه تأثیرات تمرین یوگا و برنامه تمرینی تردمیل بر تعادل، سرعت و استقامت راه رفتن، خستگی و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز یس پرداخته و بهبود این فاکتورها را در پایان مداخله گزارش دادند:«کلوس رد و همکارانش در تحقیقی، تأثیر هفت هفته تمرینات یوگا بر حالت، استرس، کیفیت زندگی و فعالیت جسمانی افراد مبتلا به سرطان را سنجیده و مشخص کردند در افرادی که تمرینات یوگا انجام داده بودند، مسافت طولانی تری را در تست ۶ دقیقه راه رفتن طی کردند، اما در سایر فاکتورها تفاوت معناداری وجود نداشت.

محققان می گویند:«براساس این رویکرد، تأثیر ورزش یوگا بر فاکتورهای آمادگی جسمانی (تعادل، استقامت، خستگی) افراد در سال های اخیر توجه محققان را به خود جلب کرده است. همچنین تمرینات ورزشی متفاوت در جهت کمک به کاهش نشانه های بیماری و بهبود توانایی حرکتی بیماران ام اس و با توجه به نتایج ضد و نقیض تحقیقات در این زمینه، بنابراین تحقیق حاضر بر این شد که، تأثیر هشت هفته تمرین یوگا را بر استقامت عضلانی در زنان مبتلا به مولتیپل اسکروزیس بسنجد. شرایط ورود افراد به پژوهش، عدم ابتلا به بیماری قلبی- عروقی، عدم سابقه ابتلا به صرع، عدم ابتلا به بیماریهای روانی و نداشتن سابقه بیماریهای متابولیکی بود.

بیماران یک روز قبل از شروع برنامه تمرینی، در محل مورد نظر گرد آمدند. پس از توضیحات در مورد نحوه تمرین، شدت تمرین و تعداد تکرار در هر جلسه صحبت شد، سپس گروه های تجربی و کنترل در پیش آزمون شرکت کردند. در این مرحله برای اندازه گیری استقامت عضلانی، ۲ دقیقه پیاده روی برای سنجش سرعت و استقامت در راه رفتن تجویز شد. فردی با فرمان رو و شروع زمان ۲ دقیقه شروع به راه رفتن نمود و پس از پایان ۲ دقیقه مسافت طی شده به عنوان رکورد فرد ثبت شد».

فعالیت ورزشی نقش مهمی در نگهداری عملکرد مغزی بیماران دارد

در این پژوهش آمده است: «هشت هفته تمرین یوگا باعث افزایش استقامت عضلانی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس شد. این نتیجه می تواند نشان دهنده تأثیر تمرین یوگا بر افزایش میزان استقامت عضلانی این بیماران باشد. همسو با نتایج پژوهش حاضر در مطالعه احمدی و همکاران که به منظور بررسی تأثیر یوگا بر تعادل و استقامت عضلانی در بیماران مبتلا به ام اس صورت گرفت، نتایج نشان داد که پروتکل یوگا باعث ایجاد تفاوت معناداری در میانگین استقامت عضلانی بین گروه کنترل و آزمون شد و تمرینات فوق به عنوان روش های درمانی مکمل توانستند موجب افزایش استقامت عضلانی بیماران گروه آزمون نسبت به گروه کنترل شوند.

همچنین، کارلون و همکارانش، اثر سه هفته برنامه بازتوانی جسمانی را بر پارامترهای گام برداری بیماران مبتلا به ام اس سنجیدند. در نهایت به این نتیجه رسیدند که در پارامترهای گام برداری تفاوت معنادری بین گروه ها مشاهده شد. همچنین مسافت راه رفتن و سرعت گام برداری افزایش یافت. در مطالعات اخیر مشخص شده است که میزان آمادگی قلبی- تنفسی بالاتر با عملکرد بهتر سیستم مغزی - عروقی در بیماران مبتلا به ام اس همراه است. این موضوع بیان کننده این واقعیت است که فعالیت ورزشی نقش مهمی در نگهداری عملکرد مغزی بیماران دارد».

اطلاعات تحقیق حاضر نشان داد، «فعالیت بدنی نقش تعدیل کنندگی ضد التهابی دارد. بنابراین، احتمال دارد که پتانسیل کاهش فرآیندهای بیماری را دارا باشد. با توجه به این که این تأثیر احتمالی در تحقیقات محدودی گزارش شده است، همچنین با در نظر داشتن این موضوع که در تحقیقات اندکی، تأثیر تمرینات یوگا بر استقامت عملکردی بیماران مبتلا به ام اس سنجیده شده است، پیشنهاد می شود پژوهش های بیشتر و جامع تری درباره آثار این ورزش بر استقامت عملکردی این قبیل بیماران انجام گیرد».

این پژوهش در سال ۱۳۹۴، در همایش ملی علوم کاربردی ورزش و تندرستی منتشر شده است.

انتهای پیام