با توجه به مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، میزان وابستگی بودجه به نفت نسبت به لایحه دولت نصف شده و از ۴۴٫۲ درصد به ۲۱٫۹ درصد رسیده است. همچنین میزان درآمدهای مالیاتی و بودجه عمرانی به ترتیب ۳۸ درصد و ۲۰ درصد افزایش یافته است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، از فردا روند بررسی گزارش کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ در صحن علنی مجلس آغاز خواهد شد و در صورت تصویب کلیات این لایحه در جلسه فردا، جزئیات آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در آستانه بررسی کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ در صحن علنی مجلس، مناسب است با توجه به تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه که منجر به افزایش سقف بودجه از ۸۴۱٫۳ هزار میلیارد تومان به ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومان شد و جزئیات آن در این گزارش قابل مشاهده است، نگاهی به شاخص های کلان بودجه بیاندازیم تا بتوانیم درباره مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس قضاوت درست و منطقی داشته باشیم.

از دیدگاه کارشناسان، چهار شاخص اصلی قضاوت درباره لایحه بودجه عبارتست از: الف- میزان وابستگی بودجه به نفت، ب- تراز عملیاتی، ج- سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی، د- سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی.

میزان بودجه وابستگی بودجه به نفت هر قدر کمتر و همچنین تراز عملیاتی هر قدر بیشتر (یا کمتر منفی) باشد، بودجه مطلوب تری داریم و همچنین سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی و سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی هر قدر بیشتر باشد، وضعیت بودجه بهتر است.

* نصف شدن میزان وابستگی بودجه به نفت

براساس این گزارش، در لایحه بودجه ۱۴۰۰، چهار منبع نفتی دیده شده بود:

۱- منابع حاصل از نفت (ردیف درآمدی ۲۱۰۱۰۰/ درآمد ناشی از صادرات نفت و میعانات گازی و گاز): ۱۹۹٫۲ هزار میلیارد تومان

۲- استقراض از صندوق توسعه ملی (ردیف درآمدی ۳۱۰۷۰۰/ قرض دادن ۱۸ درصد از سهم ۳۸ درصدی صندوق توسعه ملی از درآمدهای ناشی از صادرات نفت و میعانات گازی و گاز به دولت): ۷۵٫۵ هزار میلیارد تومان

۳- بند «ه» تبصره ۴ (در سقف بودجه قرار نداشت/ برداشت از منابع صندوق توسعه ملی بابت مصارف بودجه ای): ۲٫۹۵ میلیارد یورو معادل ۵۰ هزار میلیارد تومان

۴- جزء ۲ بند «ب» تبصره ۱ (ردیف درآمدی ۳۱۰۱۱۲/ فروش اوراق سلف نفتی یا همان پیش فروش نفت با اوراق): ۷۰ هزار میلیارد تومان.

در نتیجه، مجموعا ۳۹۴٫۲ هزار میلیارد تومان از کل منابع عمومی بودجه که ۸۹۱٫۳ هزار میلیارد تومان بود (کل منابع عمومی بعلاوه منابع درنظر گرفته شده در بند «ه» تبصره ۴)، منابع نفتی بودند. بنابراین میزان وابستگی لایحه بودجه ۱۴۰۰ به نفت، ۴۴٫۲ درصد بود.

کمیسیون تلفیق مجلس با توجه به نامه رهبر انقلاب به رئیس جمهور درباره وضعیت سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال آینده، بند «ه» تبصره ۴ لایحه بودجه را حذف کرد. همچنین اعضای این کمیسیون، با پیشنهاد دولت مبنی بر انتشار اوراق سلف نفتی در سال آینده که در جزء ۲ بند «ب» تبصره ۱ آمده بود و ۷۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل آن پیش بینی شده بود، مخالفت کرد.

از سوی دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان صادرات نفت (نفت خام و میعانات گازی) در سال آینده را از رقم پیشنهادی دولت (یعنی ۲٫۳ میلیون بشکه نفت در روز به ۱٫۵ میلیون بشکه نفت در روز کاهش داد. از سوی دیگر، مجلس با تخصیص ۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی در سال آینده مخالفت کرده و قرار شد این بخش از منابع نفتی هم با ارز ۱۷۵۰۰ تومانی محاسبه شود. در نتیجه، میزان منابع حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی و گاز در سال آینده از ۱۹۹٫۲ به ۲۱۵٫۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.

همچنین میزان استقراض از صندوق توسعه ملی با توجه به نامه رهبر انقلاب به رئیس جمهور درباره وضعیت سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال آینده و همچنین تغییر نرخ ارز محاسباتی لایحه بودجه ۱۴۰۰ از نرخ پیشنهادی دولت یعنی ۱۱۵۰۰ تومان به ۱۷۵۰۰ تومان توسط کمیسیون تلفیق مجلس، از ۷۵٫۵ هزار میلیارد تومان به ۴۶ هزار میلیارد تومان کاهش یافت.

با توجه به موارد فوق، مجموعا ۲۶۱٫۲ هزار میلیارد تومان از کل منابع عمومی بودجه سال آینده منابع نفتی خواهد بود. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان منابع نفتی در بودجه سال ۱۴۰۰ را ۳۳٫۷ درصد کاهش داد.

همچنین میزان وابستگی بودجه به نفت با توجه به این اقدام کمیسیون تلفیق مجلس و همچنین سایر مصوبات این کمیسیون در راستای افزایش درآمدهای مالیاتی و شفاف سازی منابع و مصارف بودجه، کاهش چشمگیری یافت و از رقم ۴۴٫۲ درصد به ۲۱٫۹ درصد کاهش یافت. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس میزان وابستگی بودجه ۱۴۰۰ به نفت را به کمتر از نصف رقمی که دولت پیشنهاد داده بود، کاهش داد.

*افزایش ۱٫۳ درصدی کسری تراز عملیاتی

تراز عملیاتی بودجه به معنای درآمدها منهای هزینه هاست. تراز عملیاتی لایحه بودجه سال آینده با توجه به میزان ۳۱۷٫۵ هزار میلیارد تومانی درآمدها و میزان ۶۳۷ هزار میلیارد تومانی هزینه ها، منفی ۳۱۹٫۵ هزار میلیارد تومان بود.

براساس مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، میزان درآمدها به رقم ۴۵۵ هزار میلیارد تومان و میزان هزینه ها به رقم ۹۲۰٫۵ هزار میلیارد تومان (۱۶ هزار میلیارد تومان صرفه جویی ضمن اجرای بودجه از بخش هزینه ها کسر خواهد شد)، افزایش یافت. در نتیجه، تراز عملیاتی بودجه به منفی ۴۶۵٫۵ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس کسری تراز عملیاتی بودجه را حدود ۴۸ درصد افزایش داد.

البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، ۱۴۰ هزار میلیارد تومان از هزینه ها در لایحه بودجه غیرشفاف بود (۹۰ هزار میلیارد تومان در بند «و» تبصره ۲ و ۵۰ هزار میلیارد تومان در بند «ه» تبصره ۴) و کمیسیون تلفیق مجلس در راستای واقعی شدن بودجه و افزایش نظارت پذیری آن، تصمیم گرفت این بخش ها را به منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه کند. در نتیجه، هزینه های واقعی در لایحه بودجه سال آینده، ۷۷۷ هزار میلیارد تومان بود و میزان تراز عملیاتی ۴۵۹٫۵ هزار میلیارد تومان بود. بنابراین میزان واقعی افزایش کسری تراز عملیاتی بودجه توسط کمیسیون تلفیق مجلس فقط ۱٫۳ درصد بوده است.

*افزایش ۱۷ درصدی سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی

دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰، پیش بینی کرده بود که حدود ۲۴۸ هزار میلیارد تومان از منابع عمومی بودجه از محل درآمدهای مالیاتی تامین شود. بنابراین سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی بودجه کمتر از ۳۰ درصد بود. البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، حدود ۱۷۰ هزار میلیارد تومان از منابع و مصارف عمومی بودجه در بند «و» تبصره ۲، بند «ه» تبصره ۴ و بند «و» تبصره ۵ پنهان شده بود و توسط کمیسیون تلفیق مجلس به سقف منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه شد. در نتیجه، سهم واقعی درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ کمتر از ۲۴٫۵ درصد بود.

کمیسیون تلفیق مجلس میزان درآمدهای مالیاتی را ۹۴ هزار میلیارد تومان افزایش داد و به ۳۴۲ هزار میلیارد تومان رسید. در نتیجه و با توجه به سایر مصوبات این کمیسیون که سقف منابع عمومی بودجه را به ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومان رسانده، سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع عمومی طبق مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، ۲۸٫۶ درصد است. در نتیجه، کمیسیون تلفیق مجلس، میزان درآمدهای مالیاتی در بودجه را ۳۸ درصد و سهم این درآمدها از کل منابع عمومی بودجه را در مقایسه با این شاخص در لایحه بودجه، حدود ۱۷ درصد افزایش داده است.

*افزایش ناچیز سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی

مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۰، میزان اعتبارات تملک دارائی های سرمایه ای یا همان بودجه عمرانی، ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بود که این رقم با مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس به ۱۲۵٫۱ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. به عبارت دیگر، این کمیسیون میزان بودجه عمرانی در سال آینده را حدود ۲۰ درصد افزایش داده است.

مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۰، سهم بودجه عمرانی از کل عمومی بودجه ۱۲٫۳ درصد بود. البته همانطور که در گزارش تغییرات منابع و مصارف عمومی بودجه توضیح دادیم، حدود ۱۷۰ هزار میلیارد تومان از منابع و مصارف عمومی بودجه در بند «و» تبصره ۲، بند «ه» تبصره ۴ و بند «و» تبصره ۵ پنهان شده بود و توسط کمیسیون تلفیق مجلس به سقف منابع و مصارف عمومی بودجه اضافه شد. در نتیجه، سهم واقعی بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ حدود ۱۰٫۲ درصد بود.

همچنین با توجه به شفاف سازی صورت گرفته توسط کمیسیون تلفیق مجلس و همچنین سایر مصوبات این کمیسیون که سقف مصارف عمومی بودجه را به ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومان رسانده، سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی طبق مصوبات کمیسیون تلفیق مجلس، حدود ۱۰٫۵ درصد است. در نتیجه، میزان افزایش سهم بودجه عمرانی از کل مصارف عمومی بودجه توسط کمیسیون تلفیق بسیار ناچیز (حدود ۳ درصد) بوده است.

انتهای پیام/