ایسنا/قزوین دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه ها، اصطلاح ها، عبارت ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

حرف (خ)

خدایا گناهان ما را ببخشا / ببخش

بخشودن با بخشیدن تفاوت معنایی دارد. بخشیدن، یعنی عفو کردن و گذشتن از خطا و اشتباه کسی؛ بن مضارع آن، (بخشا یا بخشای) است؛ بن ماضی آن، (بخشود) است. بخشیدن، یعنی عطا و هدیه کردن، هدیه دادن، هبه کردن. بن مضارعش، (بخش) است و بن ماضی (بخشید). وقتی که می گوییم خدایا گناهان ما را ببخش، یعنی هرچه گناه است، به ما هدیه و عطا کن! درصورتی که می خواهیم خدا ما را عفو کند. با این توضیح باید گفت: خدایا گناهان ما را ببخشا یا ببخشای؛ نه ببخش.

خلط مبحث / خلط مبحث

خلط در عربی به معنی آمیختن و درهم آمیختن و مخلوط کردن است. خلط مبحث، یعنی بحث و کلام را آشفته کردن برای پیشبرد منظور خود؛ خلط، یعنی چیز آمیخته با چیزهای دیگر و نیز در اصطلاح طب قدیم، هریک از مزاج های بدن را می گفتند؛ همان اخلاط اربعه (خون و بلغم و صفرا و سودا) در زبان فارسی به ترشحات مجاری تنفسی نیز خلط می گویند. مانند خلط سینه یا خلط گلو. با این توضیح، باید گفت: خلط مبحث نکنید، نه خلط مبحث.

خواهشا همان گونه که در توضیح (تلفنا) ذکر شد، واژه های غیرعربی را نمی توانیم با تنوین نصب (ا) بنویسیم. چون تنوین ویژهٔ زبان عربی است. خواهش واژهٔ فارسی است و نباید با نوین نصب (ا) به عنوان قید در جمله های فارسی به کار ببریم. متأسفانه این واژهٔ غلط، حتی در گفتار شخصیت های فیلم ها و سریال ها فراوان دیده و شنیده می شود که بهتراست حذف شود و به جای آن از واژه های فارسی مانند (خواهشمندیم) یا (خواهش می کنم) استفاده شود. مثال: خواهشا کتاب ها را به کتابخانه تحویل دهید؛ که نادرست است و باید گفته شود: خواهش می کنیم یا خواهشمندیم کتاب ها را به کتابخانه تحویل دهید.

خیلی خسته نباشید / خیلی دست شما درد نکند

مجریان و گویندگان محترم به دلیل بی دقتی و بی توجهی به معانی واژه ها و جمله ها، این جمله های مضحک را زیاد می گویند: خیلی خسته نباشید یا همه خسته نباشید یا خیلی دست شما درد نکند. در این گونه جمله ها، قید (خیلی) یا (همه) جایگاه درستی ندارد و بنابراین جمله هم معنای درستی نخواهد داشت. بهتراست که قید (خیلی) را ازجمله حذف کنند و بگویند: خسته نباشید یا دست شما درد نکند. به احتمال بسیار زیاد این اشکال ها از روی همانندی و تشابه با جمله های دیگر ایجادمی شود. جملهٔ (خیلی متشکرم) یا (خیلی سپاسگزارم) قطعا با (خیلی خسته نباشید) فرق دارد.

انتهای پیام