اگر آخر هفته با خانواده قصد رفتن به بازار تهران را دارید می توانید در حاشیه گشت و گذارتان در گذرهای قدیمی تهران سری هم به خانه حاج حسین ملک بزنید.

گروه تفریح و نشاط؛ سعیده اسدیان: این روزها در خانه ای قدیمی با معماری قاجاری واقع در بازار بین الحرمین بازار تهران پس از سال ها به روی مردم باز شده تا همه بتوانند از این خانه زیبا با معماری منحصر به فردش به صورت رایگان بازدید کنند.

برای رسیدن به این خانه باید از از متروی ۱۵ خرداد به سمت پله نوروزخان بروید و از آنجا با ورود به بازار بین الحرمین پا به خانه ای بگذارید که محل زندگی حاج حسین آقا با خانواده اش بوده است.



خانه ای به قدمت ۱۷۰ سال

در بدو ورود به این خانه قدیمی با سردری با عنوان «هوالحق الملک المبین» مواجه می شوید که این آیه، امضایی بوده که حاج حسین ملک برای خود انتخاب کرده بود. از در چوبی وارد خانه می شوید و با گذر از راهرویی کوچک به حیاط اصلی می رسید، جایی که حوض آبی رنگ و درختان سر به فلک کشیده کنارش نوستالژی تان را قلقلک می دهد.

رو به روی تان شاه نشین قرار دارد که اتاق شخصی حاج حسین آقا ملک هم در آنجا واقع شده، اتاقی با کاغذدیواری های گل برجسته و مخمل که حتی در زمان فعلی هم نمونه آن بی نظیر است، سقف اتاق پر از نقش و نگارهای جذاب است و پشتی های چرمی دیوار کوب زیبایی خاصی به اتاق حاج حسین بخشیده، اتاقی که نمونه آن در موزه ملک هم شبیه سازی شده است.

در بازدید از این خانه که بیش از ۱۷۰ سال قدمت دارد باید حواستان به دیوارکوبها و نقش های بالای شاه نشین باشد، چون درخت ها روی آن را پوشانده و اگر حواستان نباشد بخش مهمی از این بازدید را از دست داده اید.

تأثیر معماری اصیل ایرانی در خانه ملک

در قسمت چپ حیات زیرزمینی قرار دارد که با ورود به آن نسیم خنکی صورت تان را نوازش می دهد، جایی که به راحتی می توانید تاثیر معماری اصیل ایرانی را در هوایی که در این مکان جریان دارد حس کنید.

در بازدید از این خانه تالار نیلوفر را از دست ندهید، تالاری که حاج حسین ملک در سال های آخر عمر خود در آن به سر برده و پر از نقوش و معماری های تلفیقی است که چشم هر بیننده ای را خیره می کند.

تالار معرق، حجاری و کاشی کاری های حیاط قاجاری و تالار مینا هم از جمله بخش های دیدنی است که باید در بازدید از خانه ملک به آن توجه کنید.

حاج حسین آقا ملک که بود؟

سال ۱۲۵۰ خورشیدی بود که حاج حسین ملک، واقف و بنیانگذار کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران و در خانواده ای اصالتا تبریزی متولد شد.

حاج حسین آقا یکی از دو پسر حاج محمدکاظم ملک التجار بازرگان و زمین دار بزرگ دوره قاجار بود که همه ثروت پدری را در راه فرهنگ کشور خرج کرد.

حاج حسن شیوه زندگی متفاوتی با برادرش داشت و بیشتر اهل شعر و شاعری و سفر بود و به همین جهت نامی از او باقی نماند، اما حاج حسین آقا همه ثروت پدر را وقف خرید کتاب های خطی، چاپ سنگی و سربی کرد و کتابخانه ای را ۱۱۶ سال پیش در مشهد راه اندازی کرد.

از آنجا که زمین پدری وی در مشهد و نزدیک به ۶۰ هزار هکتار بود برای رسیدگی به زمین های پدری مأمور شد تا به خراسان سفر کند و در راه بازگشت زمانی که جوانی ۲۸ ساله بود، میهمان حاکم نیشابور شد و در آنجا با یک نسخه از دیوان ابن یمین آشنا شد و آن را خواند و همانجا هم از روی آن نسخه برداری کرد.

راه اندازی موزه و کتابخانه در خانه شخصی

این نسخه برداری تلنگری در زندگی حاج حسین آقا بود که باعث شد به سمت خرید کتب و نسخه های خطی تمایل پیدا کند. سال ۱۳۰۰ که پدر وی فوت می کند، حاج حسین آقا کتابخانه را به منزل پدری خود واقع در بین الحرمین بازار تهران منتقل می کند و تا ۲۰ سال پیش تمامی تشکیلات موزه ملک در خانه پدری اش بود.

وی پس از آن شروع به جمع آوری آثار تاریخی خوشنویسی، لاکی، سند، تمبر و سکه های تاریخی کرد و این سکه ها به لحاظ تکامل و کیفیت بهترین مجموعه به شمار می روند. وی همچنین بیش از ۱۰۰ هزار قطعه تمبر تاریخی را جمع آوری کرد و در نهایت در سال ۱۳۱۶ تمامی این آثار را وقف آستان قدس رضوی کرد.

تا سال ۱۳۷۵ تمامی این مجموعه در خانه پدری حاج حسین آقا در بازار تهران بود. وی در سال ۱۳۲۳ و در معامله با شهرداری زمین فعلی موزه ملک را از شهرداری می گیرد و پیش بینی می کند که در آینده کتابخانه از بازار به اینجا منتقل شود.

انتقال مجموعه های ملک از خانه بین الحرمین به موزه

سال ۱۳۵۱ که حاج حسین آقا فوت می کند تولیت موزه در اختیار آستان قدس قرار می گیرد. با پیگیری های دختر بزرگ حاج حسین آقا یعنی عزت ملک و همچنین اهتمام تولیت وقت آستان قدس آیت الله طبسی مکان فعلی موزه که وزارت خارجه آن را گرفته بود، پس می گیرند و سال ۱۳۶۰ شروع به ساخت موزه می کنند، ۱۱ سال بعد تمامی آثار از خانه بازار به موزه ملک منتقل می شود و این موزه در سال ۷۶ به صورت رسمی افتتاح می شود.

از حاج حسین آقا که بزرگ ترین واقف فرهنگی تاریخی معاصر ایران است پنج دختر به یادگار ماند. خانم ها عزت ملک، ملک زاده و صدیقه از همسر اولش بانو نوابه قدسیه و خانم ها فلورت و رزالت دختران او از همسر دومش، زرین خانم بودند که در حال حاضر تنها دختر کوچک او یعنی رزالت در قید حیات است و در خارج از کشور زندگی می کند.

برای بازدید از خانه تاریخی ملک می توانید شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۵:۳۰ به بازار بین الحرمین واقع در بازار بزرگ تهران مراجعه کنید.

انتهای پیام/