ایسنا/یزد محقق و نویسنده یزد، «مولانا محمد مقیم یزدی» امام جمعه اولین نماز جمعه یزد را سرآمد ابناء روزگار در زمینه ی علم فقه، حدیث، تفسیر، فصاحت و بلاغت خواند که ۴۰۰ سال قبل به مدت ۴۰ سال اقامه ی نماز جمعه و جماعت مسجد جامع کبیر یزد را برعهده داشته است.

«حسین مسرت» در گفت وگو با ایسنا از مشاهیر نامی یزد را «محمد مقیم» معروف به «ملا مقیما» از عالمان دینی و خوشنویسان سده ی یازدهم قمری خواند و گفت: او در علوم فقه و حدیث مهارت بسیار داشت و به غیر از فرزندان خود، شاگردان بسیاری را تربیت کرد.

وی با بیان این که مقیم را سرآمد ابناء روزگار در زمینه ی علم فقه، حدیث، تفسیر، فصاحت و بلاغت بر می شمارند، افزود: نخستین نماز جمعه در یزد به امامت وی برگزار شد و او به مدت ۴۰ سال اقامه ی نماز جمعه و جماعت مسجد جامع کبیر یزد را برعهده داشت. همچنین در تواریخ آمده است که نخستین نماز جمعه ی شیعیان در شهر یزد در حدود سال های ۱۰۴۴ هجری قمری اقامه شده است و پس از وی در اختیار فرزندان عالم و پارسای او بوده و اقامه ی نماز جمعه در اعقاب وی تا زمان فتح علی شاه قاجار باقی مانده بود.

مسرت در مورد این شخصیت فقهی خاطرنشان کرد: «مولانا محمد مقیم یزدی» فرزند محمد علی بن قاسم علی بن اسماعیل بن تاج الدین یزدی و متولد سال ۱۰۱۰ قمری در یزد بوده است. ملا مقیما پس از کسب علوم نخستین، در محضر درس «ملا محمد تقی مجلسی» در اصفهان حاضر شد و از شاگردان برجسته و طراز اول وی بود.؟

وی ادامه داد: در توصیف محمد مقیم آمده است: «پس از تبحر در علوم اسلامی از جمله فقه، حدیث و تفسیر، زعامت علمی، مرجعیت دینی و صدور فتوا را در یزد بر عهده گرفت و بر کرسی تدریس تکیه زد. جمع زیادی از طلاب در درس حدیث و تفسیر وی شرکت جسته و از محضرش بهرمند می شدند. او مجتهدی بزرگ بود و مسلک اخباری داشت. ملا مقیما در رسایی کلام و صدق گفتار زبانزد خاص و عام بود و دانشمند و مفسری بزرگ، محدثی متتبع، عابد، پرهیزکار، خوشنویس ماهر و از اکابر علمای امامیه به شمار می رفت» و در جای دیگر افزوده شده است: «منابع او را جامع فروع و اصول و مرجع رسیدگی به مشکلات مردم خوانده اند.»

این پژوهشگر یزدی همچنین عنوان کرد: «محمد مفید مستوفی بافقی» که با او معاصر بوده، صفحاتی چند را در مدح و ستایش از جایگاه علمی و دینی او رقم زده است و کتاب دانشمندان یزد در ستایش او گفته است: «دینداری و پرهیزکاریش نزد اکابر و اصاغر به سان فروغ آفتاب ظاهر و هویدا و چون آن مزین محراب عبادت به صفت علم و عمل موصوف است و به غایت تقوی و دینداری معروف».

مسرت در مورد سرانجام این عالم دینی گفت: او بر اثر بروز سانحه ای که در روز جمعه در میدان قلعه ی شهر یزد برایش رخ داد و سه روز بعد از آن در یکشنبه ۲۷ رمضان ۱۰۸۴ هجری قمری درگذشت و پیکرش را در حظیره ای(محوطه ای) حوالی میدان وقت و ساعت یزد، به خاک سپرده شد.

وی بیان کرد: بنا به نوشته ی مستوفی بافقی، فرزندان وی به نام های «مولانا کمال الدین محسن»، «مولانا حسنا» که در نسخه ی تفسیر کتابخانه وزیری در یزد، محمد محسن آمده است، «مولانامحمد تقی»، «مولانامحمد مفیدا»، «مولانا مطیعا محمدا» و :مولانا محمد ابراهیما» نیز در ردیف عالمان یزد بودند.

نویسنده کتاب «یزد، یادگار تاریخ» راجع به آثار محمد مقیم یزدی نیز گفت: محمد مقیم یزدی در زمان حیات خود آثار ارزشمندی به یادگار نهاد که به برخی از آن ها در کتاب جامع مفیدی اشاره شده است و برخی از این آثار هم اکنون در کتابخانه های ایران وجود دارد.

وی از این میان به تفسیر سفینة النجاه اشاره و تصریح کرد: در میان تفاسیر شیعی سده ی یازدهم قمری، تفسیر «سفینة النجاة الموصلة الی النعیم المقیم» معروف به «تفسیر ملا مقیما» از ملا محمد مقیم یزدی به دلیل سادگی و روانی کلام مورد توجه است و قرار بود نخست به وسیله کتابخانه ی وزیری در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی و پس از آن به وسیله ی مرکز پژوهشی میراث مکتوب چاپ شود اما به دلیلی نامشخص هنوز چاپ نشده است تا این که اخیرا به همت یکی از دوستداران آیت الله «سید علی محمد علاقه بند» قرار شد بر پایه نسخه ی به خط ایشان چاپ شده و در دسترس دوستداران علوم قرآنی قرار گیرد.

به گفته ی مسرت، نخستین بار محمد مفید مستوفی بافقی، صاحب کتاب جامع مفیدی که در تاریخ یزد عصر صفوی است، از این کتاب یاد کرده و نوشته است: «به نکات بدیع و استعارات دقیق نوشته و در میان طوایف انام مشهور گردیده» و پس از آن «سید علیرضا ریحان یزدی» در کتاب خود از آن به عنوان تفسیری بزرگ و بسیار مفید یاد کرده است.

وی عنوان کرد: قدیمی ترین نسخه شناخته شده ی این تفسیر، جلد اول این کتاب به تاریخ جمادی الاول ۱۰۷۰ قمری است که در مرکز احیای میراث اسلامی قم قرار دارد و جلد دوم به تاریخ عرفه ی ۱۰۷۲ قمری است و شاید به خط مؤلف باشد اما این که چرا برخلاف روند معمول کتاب های تصحیحی، نه قدیمی ترین نسخه ملاک قرار گرفته و نه کامل ترین و نه این که با دیگر نسخه ها مقابله شده است می باید در ارادت دوستداران آیت الله سید علی محمد علاقه بند نسبت به ایشان جست که دوست داشتند تفسیر مقیمای یزدی را به خط ایشان چاپ و پخش کنند و لاغیر.

مسرت در پایان ابراز کرد: با این وجود هنوز جای کار برای پژوهندگان بعدی وجود دارد که بر مبنای اصول تصحیح نسخه ها نسبت به چاپ متن کامل این تفسیر اقدام کنند زیرا تفسیری که اینک چاپ می شود، فاقد سوره های نساء تا کهف است ولی ناشر متن حروفی آن را در پایان کتاب آورده است.

انتهای پیام