به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فردی که در مقام مسئول یک جامعه قرار می گیرد، به ویژه جامعه ای که مدعی ست به دنبال پیاده سازی احکام اسلام است، باید نسبت به سایر مردم بر رفتارهای خود دقت بیشتری داشته باشد؛ چرا که اگر چنین فردی دچار انحراف شود، یک ملت را به انحراف می کشاند، اگر تصمیمی غیر عاقلانه بگیرد، یک ملت را به عقب سوق می دهد و او نزد خداوند بیشتر و حساس تر مورد محاسبه قرار می گیرد.

امیرالمؤمنین علیه السلام طی دوران کوتاه زمامداری شان نسبت به عملکرد مسئولان نظارت ویژه ای داشت و زمانی که متوجه می شد مسئولی دچار انحراف شده، به سرعت به او تذکر می داد و گاهی تهدید به عزل و حتی تهدید به مصادره اموال و حبس می کرد. یکی از این موارد مربوط به فردی به نام عثمان بن حنیف بود. به امام خبر رسید که او دعوت یکی از ثروتمندان را پذیرفته و سر سفره آنان حاضر شده است. امام به سرعت به او نامه ای به این مضمون نوشت و عثمان را مورد سرزنش قرار داد:

«ای پسر حنیف، به من گزارش دادند که مردی از سرمایه داران بصره، تو را به مهمانی خویش فرا خواند و تو به سرعت به سوی آن شتافتی! خوردنی های رنگارنگ برای تو آوردند و کاسه های پر از غذا پی در پی جلوی تو گزاردند. گمان نمی کردم مهمانی مردمی را بپذیری که نیازمندانشان با ستم محروم شده و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شده اند. اندیشه کن در کجایی و بر سر کدام سفره می خوری؟ پس آن غذایی که حلال و حرام بودنش را نمی دانی دور انداز و آنچه را به پاکیزگی و حلال بودنش یقین داری مصرف کن؛ و قد بلغه أنه دعی إلی ولیمة قوم من أهلها فمضی إلیها أما بعد یا ابن حنیف فقد بلغنی أن رجلا من فتیة أهل البصرة دعاک إلی مأدبة فأسرعت إلیها یستطاب لک الألوان و تنقل إلیک الجفان و ما ظننت أنک تجیب إلی طعام قوم عائلهم مجفو و غنیهم مدعو فانظر إلی ما تقضمه من هذا المقضم فما اشتبه علیک علمه فالفظه و ما أیقنت بطیب وجوهه فنل منه … / (نامه۴۵ نهج البلاغه)

در میان نامه های امام به کارگزاران خود، این قبیل نامه ها کم نیست و همگی نشان می دهد که امیرالمؤمنین نهایت تدبیر را در امر کشورداری رعایت می کرده است. نکته دیگر اینکه نظر مبارک امام این است که حاکمان و مقامات برجسته حکومت اسلامی همیشه در کنار مردم و توده های مستضعف باشند و به مرفهان بی درد که توقعشان از همه بیشتر و یاریشان به هنگام یاری دادن از همه کمتر است، هرگز اهمیتی ندهند. تجربه نشان داده که در مواقع بحرانی تنها گروه اول مدافعان سرسخت و ایثارگران بی منتند. (آیت الله مکارم، شرح نهج البلاغه)

اما عثمان بن حنیف کیست؟ او از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله بود. در غزوه احد و پس از آن شرکت داشت و در عصر عمر مأمور اندازه گیری سرزمین های خراجی عراق و سپس والی بصره شد. هنگامی که فتنه جمل رخ داد، یاران عایشه به او پیشنهاد کردند که همراه آنها بر ضد امیرالمؤمنین بجنگد در حالی که او والی بصره بود. او از این کار خودداری کرد. طرفداران عایشه تمام موی سر و صورت و ابروهای او را کندند و با همان حال نزد عایشه بردند. او گفت: رهایش کنید. عثمان بن حنیف خدمت امام علی علیه السلام آمد و در جنگ جمل همراه آن حضرت بود. سپس ساکن کوفه شد و در دوران خلافت معاویه چشم از جهان فرو بست. چنین شخصیتی با این جایگاه و مقام و موقعیتی که داشت، کارش به جایی رسید که دچار لغزش شد و سر سفره متمولان و مرفهان بی درد نشست. تداوم چنین رفتاری از سوی او بدون شک به مرور زمان سبب انحرافش در بلندمدت می شد و این فقرا و مستضعفان بودند که دچار لطمه می شدند.

سوگوارانه درد همیشگی جامعه اسلامی، هم سفره شدن و هم فکر شدن مسئولان آن، با مرفهان بی دردی است که جز فساد منطق دیگری ندارند و جز پول به چیز دیگری فکر نمی کنند و تمام دغدغه شان، امتیازدهی به اطرافیان و خوردن بیت المال مردم است. مسئولانی که اگر منفعتی نبینند، برای مردم کار نمی کنند و تا زمانی که نان شان در روغن نباشد، اقدام مؤثری انجام نمی دهند. امام تأکید می کنند با چنین افرادی حشر و نشر نداشته باش که سفره ی آنان سراسر شبهه و حرام است.

انتهای پیام/