بهار آرام آرام دارد از راه می رسد؛ سفیران بهاری ارومیه مژده می دهند که ای مردم طبیعت جان دوباره می گیرد؛ جای جای شهر عطر و بوی بهاری دارد، عطری که شکوفه های بیدمشک با آن، به نوروز سلام می کنند.

به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه، بهار آرام آرام دارد از راه می رسد و این را از شکوفه های درخت بیدمشک که سفیر بهار در ارومیه بوده به خوبی می توان فهمید، چرا که گوشه گوشه این شهر عطر و بوی بیدمشک به خود گرفته و مردم با دیدن شکوفه های آن به یکدیگر آمدن بهار را نوید می دهند. همه در این شهر می دانند که بیدمشک نخستین درختی در ارومیه است که پیش از رسیدن بهار شکوفه داده و به بار می نشیند، اصلا باید ارومیه را با عرق بیدمشک و نقل معروفش شناخت؛ مردم این دیار نسل ها در پای دستگاه های عرق گیری بیدمشک خاطره ها داشته و همیشه از خاصیت دارویی آن از جمله تسکین اعصاب، کاهش تپش قلب و رفع کم خوانی فایده ها برده اند.

سطح زیر کشت درختچه بیدمشک در آذربایجان غربی بیش از ۴۰ هکتار بوده که عمدتا به صورت حاشیه کاری در کنار باغ ها و مزارع کاشته می شود و سالانه بیش از۶۰۰ الی۸۰۰ تن گل تر بیدمشک از سطح باغ های استان برداشت و به بازار عرضه می شود. بیشترین سهم تولیدی بیدمشک مربوط به شهرستان های ارومیه، سلماس و پلدشت است که در حدود یک سوم شکوفه های تولیدی توسط واحدهای تبدیلی جذب و تبدیل به عرق شده و نزدیک یک سوم آن در خانه ها مصرف و تبدیل به عرق بیدمشک می شود و بقیه نیز در مصارف مختلف توسط واحدهای گلاب گیری دیگر استان های کشور و تهیه نقل بیدمشکی در قنادی های ارومیه کاربرد دارد.

با وجود آنکه سنت و آیین عرق گیری بیدمشک در ارومیه و آذربایجان غربی قدمتی دیرینه دارد اما در سال های اخیر به دلیل گسترش زندگی شهرنشینی، این آیین سنتی به فراموشی سپرده شده است و در این راستا شهرداری و شورای اسلامی شهر ارومیه برای حفظ و احیای دوباره این آیین قدیمی و بومی ارومیه دست به کار شده و جشنواره ای به نام بیدمشک را برگزار می کنند تا از این طریق، بیدمشک ارومیه را در سطح کشور و حتی جهان معرفی کنند. امید است جشنواره بیدمشک ارومیه نیز با برگزاری منظم و همه ساله مانند مراسم گلاب گیری کاشان به یک جشنواره دائمی در کشور بدل شود.

هدف از برگزاری جشنواره بیدمشک احیای آداب و رسوم قدیمی است

امیر سحابی، معاون خدمات شهری شهرداری ارومیه با اشاره به اینکه عرق گیری بیدمشک یکی از مراسمات سنتی مردم ارومیه و استان است، عنوان می کند: امید داریم با برگزاری جشنواره بیدمشک، این سنت قدیمی در بین مردم دوباره احیا شده و به آیندگان منتقل شود، چراکه حفظ و احیای این رسم قدیمی وظیفه ای همگانی است.

برگزاری جشنواره هایی با محوریت احیای سنت ها موجب همبستگی بیشتر مردم و مسؤولان می شود

محمدرضا علیزاده امامزاده، رییس شورای شهر ارومیه با بیان اینکه جشنواره بیدمشک در بافت قدیمی ارومیه و در کنار مسجد جامع، مسجد اعظم و مسجد امام شافعی این شهرستان برگزار می شود، اظهار می کند: هر چقدر تعداد جشنواره ها و برنامه هایی این چنینی در راستای حفظ و احیای آداب و رسوم قدیمی مردم برگزار شود، ضمن ایجاد شور و نشاط و آشنایی مردم با سنت های قدیمی موجب ایجاد همبستگی بیشتر بین مردم و مسؤولان خواهد شد.

وی می افزاید: امروز دیگر اثری از سنت های قدیمی آذربایجان غربی وجود ندارد، از این رو از همه مسؤولان فرهنگی ارومیه و استان این انتظار می رود که نسبت به احیای سنت های قدیمی تلاش خود را انجام دهند و در این راستا نباید فراموش کرد که آداب و رسوم خاص هر منطقه باید شناسایی و حتما هر شهرستان و منطقه به نام آن رسم و آیین در سطح کشور و جهان معرفی شود.

۱۵ غرفه در جشنواره بیدمشک دایر شده است

علی اصغر احمدزاده، مدیر ارتباطات و امور بین الملل شهرداری ارومیه با بیان اینکه از جمله برنامه های جانبی جشنواره بیدمشک راه اندازی ۱۵ غرفه مرتبط با فروش، عرق گیری و تهیه نقل بیدمشک است، اظهار می کند: در آستانه سال نو سعی شده در این جشنواره با برگزاری برخی آداب و رسوم قدیمی از جمله تکم چی گردانی، سایماچی لار، اجرای نمایش و موسیقی عاشیقی حال و هوای نوروزی و شاد به جشنواره داده شود.

برگزاری جشنواره بیدمشک موجب آشنایی بیشتر مردم با این محصول شده است

اکرم رستم زاده یکی از تولیدکنندگان بیدمشک که در غرفه خود در حاشیه جشنواره اقدام به معرفی و فروش شکوفه درخت بیدمشک می کند، با اشاره به اینکه عرق و نقل بیدمشک یکی از سوغاتی های مهم ارومیه است، می افزاید: برگزاری جشنواره بیدمشک موجب آشنایی بیشتر مردم با این محصول شده است چراکه در بسیاری از موارد گیاهان دیگری به نام بیدمشک به مردم فروخته می شود.

وی ضمن اشاره به استقبال خوب مردم از این جشنواره و اینکه آنها با شوق برای خرید عرق و شکوفه تر بیدمشک اقدام می کنند، ادامه می دهد: من از کودکی شاهد عرق گیری بیدمشک توسط مادرم و اهالی روستایمان بودم که به مرور زمان این مراسم از یاد رفت و امیدوارم برگزاری چنین جشنواره هایی به صورت مرتب موجب شود جشنواره بیدمشک مثل مراسم گلاب گیری در کشور جا افتاده و شناخته شود.

تاثیرگذاری جشنواره بیدمشک به برگزاری منظم آن در سال های بعد بستگی دارد

جعفر احمدزاده ۴۲ ساله که در حدود ۲۵ سالی است به کار ساخت دستگاه عرق گیری که در ترکی به نی قازان معروف بوده، مشغول است، خاطرنشان می کند: پدر من ۶۰ سال به کار حلبی سازی مشغول بوده که در کنار آن، دستگاه عرق گیری نی قازان هم می ساخت و من نیز این شغل را از او یاد گرفته ام.

وی با بیان اینکه در ۱۵ سال اخیر جنس نی قازان ها از گالوانیزه به استیل تغییر یافته است، می گوید: همین استیل شدن این دستگاه ها موجب ایجاد رغبت برای خرید این تولیدات شده است، هرچند که تازه خانواده ها و نوعروسان و نودامادها بیشتر تمایل دارند از عرق بیدمشک بازاری خرید کنند تا اینکه خود در خانه اقدام به عرق گیری کنند.

احمدزاده با بیان اینکه تنها هدفش برای حضور در جشنواره بیدمشک کمک به حفظ و احیای سنت قدیمی عرق گیری بیدمشک و معرفی این محصول است، عنوان می کند: برگزاری این جشنواره تا حدودی در معرفی نحوه عرق گیری و سنت های خاص آن موثر بوده است، اما تاثیرگذاری این جشنواره به برگزاری منظم آن در سال های بعد بستگی دارد.

از هر یک کیلو بیدمشک در حدود ۱٫۵ لیتر عرق استحصال می شود

مینا مجیدی، بانویی که در این جشنواره به طور سنتی و در پیش چشم حاضران اقدام به عرق گیری بیدمشک می کند، با بیان اینکه در حدود ۶ سال است که اقدام به عرق گیری و فروش محصولاتش می کند، می افزاید: جشنواره بیدمشک فرصت خوبی برای معرفی این محصول است چرا که بیشتر مردم با بیدمشک به عنوان نماد ارومیه آشنایی ندارند و با حضور در جشنواره با این شکوفه بهاری آشنا می شوند.

وی با بیان اینکه از هر یک کیلو بیدمشک در حدود ۱٫۵ لیتر عرق استحصال می شود، تصریح می کند: برای اینکه عرقیات بیدمشک رنگ زرد به خود نگیرد، باید دور تا دور دستگاه عرق گیری پارچه پیچیده شود و همچنین یک پارچه دور بطری عرق به هنگام عرق گیری قرار داده شود تا عطر و بوی بیدمشک در عرق آن کمتر نشده و کیفیت بهتری داشته باشد.

فن آوری تهیه عرق بیدمشک آذربایجان غربی سال ۹۱ در فهرست آثار ملی ثبت شده است

حسن سپهرفر، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز در ارتباط با ثبت ملی بیدمشک در فهرست آثار ملی می گوید: فن آوری تهیه عرق بیدمشک با همین عنوان پس از تهیه پرونده ثبتی و مطالعات مردم شناختی توسط حوزه مطالعات مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان به عنوان متولی ثبت موضوعات میراث ناملموس در استان، پس از طرح موضوع در شورای ثبت آثار تاریخی، طبیعی و ناملموس کشور و دفاعیه در سال ۹۱، به شماره ۴۷۸ در فهرست آثار ملی میراث نامملوس کشور در گستره آذربایجان غربی به ثبت رسید.

وی با اعلام اینکه آذربایجان غربی یکی از استان های غنی در استحصال عرقیات گیاهی در کشور است، خاطر نشان می کند: معیارهای ثبت اثر در این پرونده علاوه بر حفظ هویت های فرهنگی، ثبت دانش و فنون تجربی مردم در شیوه های استحصال سنتی، مزایای پزشکی آن در درمان برخی از بیماری ها، استفاده از شربت این عرق در مهمانی ها و اعیاد رسمی توسط خانواده ها مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش فارس، بیدمشک مژده دار بهار است، بهاری که شروعی دوباره به همراه دارد، امید است با دل هایی بهاری برای حفظ و احیای آداب و رسوم دیرینه تلاش شده و بیدمشک ارومیه به جهانیان معرفی شود.

گزارش از سمیرا محمدی

انتهای پیام/۶۱۰۲۳/پ/ن