ایسنا/خراسان رضوی چاه ها غیرمجاز یکی از عوامل تهدید کننده سفره های آب زیرزمینی و حوزه های آبخوان است. طبق آمار ارائه شده از سوی شرکت های آب خراسان رضوی چاه های غیرمجاز بیشترین سهم برداشت آب از سفره های آب زیرزمینی را به خود اختصاص داده اند.

به گزارش ایسنا، بارها شنیده ایم که چاه غیر مجازی در یک منطقه با عمق و دبی مشخص بیشتر از چاه های مجاز دارای پروانه پر و مسلوب المنفعه شده اند اما شاید اطلاعی از روند طاقت فرسای آن نداشته باشیم.

با همراهی شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی به روستای زاک و مزارع کشاورزی آن رفتیم، در طول مسیر، مزارع خوش رنگ جلوه خاصی به صحنه خشک مزارع اطراف داده بودند و در این مزارع کشاورزان و کارگران مشغول برداشت زعفران بودند.

به محل چاه غیرمجاز این منطقه رسیدیم، جرثقیل قبل از ما رسیده است و منتظر دستور جهت تخلیه چاه است.

موقعیت قرار گیری این چاه به گونه ای است که داخل زمین مدفون و دور آن دیواری به ارتفاع ۳ متر کشیده شده است، انشعابات خروجی از دیواره به خوبی قابل تشخیص است و بعضی از این انشعابات علاوه بر اینکه مزارع را سیراب می کند به باغ و ویلاهای مجاور نیز کشیده شده است.

/صحنه اول/



ماموران نیروی انتظامی و مسئولین شرکت آب منطقه ای استان به محل ورودی این چاه می روند، یکی از صاحبان این چاه فرشی بر روی دهانه این چاه پهن کرده و به هیچ عنوان از روی آن بلند نمی شود و مدام تکرار می کند؛ « مرا بکشید! هر کار که می خواهید انجام دهید، از اینجا بلند نمی شوم» اما طبق قانون، چاه های غیرمجاز باید پر شود.

مسئولین نیروی انتظامی و آب منطقه ای او را دعوت به آرامش می کنند اما هیچ تاثیری ندارد، دقایقی می گذرد، با ورود افراد دیگری که گویا از صاحبان این چاه بودند فضا ملتهب و ادبیات گفتاری خارج از شان می شود.

یکی از کشاورزان با نیروی انتظامی و آب منطقه ای وارد بحث می شود و می گوید: از سال ۸۵ این چاه را داریم و از آن بهره بردای نکردیم تا امسال که چند ماهی است از آن استفاده می کنیم. در این منطقه شخصی وجود دارد که ۱۰ حلقه چاه غیرمجاز دارد چرا سراغ او نمی روید.

فضا ملتهب تر می شود، یکی از مالکان هنوز روی چاه نشسته و اجازه آغاز عملیات را نمی دهند، پس از صحبت های فراوان نیروی انتظامی با یکی از مالکین این چاه، از او می خواهد تا کسی که روی چاه نشسته است را متقاعد به بلند شدن کند، او از روی چاه بلند می شود اما کماکان فضا ملتهب است.

/صحنه دوم/

با بلند شدن این شخص از روی دهانه چاه عملیات خارج کردن لوله های داخل چاه به وسیله جرثقیل آغاز شد، این فرآیند تا خارج کردن پمپ از داخل این چاه یک ساعت و نیم زمان برد و پس از خروج آخرین قطعه از چاه، در روی چاه برداشته شد و سپس عملیات خاک ریزی درون این چاه آغاز شد.

روند پرکردن چاه های غیرمجاز همواره با تنش هایی همراه است، این شرح ماجرا گوشه ای از جریان پرشدن یک حلقه چاه غیرمجاز با دبی بالا در مشهد بود که قضیه در همان جا بدون هیچ تنشی تمام شد.

چاه ها غیرمجاز یکی از عوامل تهدید کننده سفره های آب زیرزمینی و حوزه های آبخوان است. طبق آمار ارائه شده از سوی شرکت های آب خراسان رضوی چاه های غیرمجاز بیشترین سهم برداشت آب از سفره های آب زیرزمینی را به خود اختصاص داده اند.

پرکردن چاه های غیرمجاز شاید به ظاهر ساده باشد اما از زمان شناسایی تا زمان پرشدن روند طولانی و زمان بری را طی می کند، مگر موقعیت چاه خاص و حجم زیادی برداشت شود که طی زمان کوتاه تری اقدام به پرکردن چاه های غیر مجاز می کنند.

در شرایطی که در تنش های آبی و تغییرات اقلیمی ضرورت پرکردن چاه های غیرمجاز را دو چندان می کند این مساله اما با تبعات اجتماعی همچون بیکار شدن کشاورزان-درچاه های غیرمجاز با کاربری کشاورزی-،ایجاد چاه های غیرمجاز جدید و … همراه است که در این زمینه باید تدبیری اندیشیده شود.

در هفت ماه ابتدایی سال جاری ۴۷۱ حلقه چاه پلمپ شده است

محمد برزویی، مدیر منابع آب مشهد در حاشیه پرکردن این چاه غیر مجاز درگفت وگو با ایسنا عنوان کرد: در هفت ماه ابتدایی سال جاری ۴۷۱ حلقه چاه غیرمجاز پر و مسلوب المنفعه شده که باعث جلوگیری از برداشت ۱۹ میلیون مترمکعب آب شده است، همچنین در سال گذشته ۶۲۹ حلقه چاه غیر مجاز پر شده که این تعداد باعث جلوگیری برداشت از ۲۷ میلیون مترمکعب شده است.

وی در خصوص چاه مسدود شده در روستای زاک عنوان کرد: این چاه با عمق ۱۱۰ متر و دبی ۹٫۵ لیتر بر ثانیه معادل حدود ۲۱ چاه دام داری با دبی نیم لیتر برثانیه بود که با همکاری دادستانی و نیروی انتظامی پر شد.

مدیرمنابع آب مشهد ادامه داد: هرساله هدف گذاری برای پرکردن چاه های غیرمجاز داریم که در سال جاری پر و مسلوب المنفعه کردن ۷۰۰ حلقه چاه غیرمجاز را در دستور خود قرار داده ایم.

برزویی خاطرنشان کرد: محدوده کاری امور منابع آب مشهد شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی شهرستان های مشهد است. آمار چاه های غیرمجاز این محدوده ۲۷۷۷ مورد است که از این تعداد ۱۳۸۱ مورد در شهرستان مشهد با حجم بهره برداری ۵۳ میلیون مترمکعب برآورد شده است.

مدیرمنابع آب مشهد ادامه داد: در تلاش هستیم تعداد چاه های غیرمجاز محدوده شهرستان مشهد را به کمتر از میزان گفته شده برسانیم تا باعث جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی، نشست دشت ها و به تعادل رسیدن حوزه آبخوان شویم.

مدیر منابع آب مشهد عنوان کرد: در چاه مجاز از کشاورزان درخواست داریم حجم قانونی خود را بر اساس کنتور هوشمند نصب شده بر روی چاه برداشت کنند که در نهایت بتوانیم به تعادل حوزه های آبخوان برسیم.

۷۲۲۵ حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده است

همچنین محمدعلی نعمت نژاد، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان در حاشیه این بازدید، عنوان کرد: حدود ۷۲۲۵ حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده و بر اساس هدف گذاری سال ۹۸، مسدود کردن ۲۳۲۶ حلقه چاه را در برنامه کاری خود داریم. هم اکنون در سطح استان ۱۱۸۶حلقه چاه مسدود شده است.

وی خاطرنشان کرد: یکی از وظایف شرکت آب منطقه ای استان جلوگیری از برداشت های غیرمجاز است که این برداشت ها به دو طریق حفر چاه های غیرمجاز و اضافه برداشت از چاه های دارای پروانه بهره برداری صورت می گیرد.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان در خصوص چاه های غیرمجاز منطقه روستای زاک عنوان کرد: کل چاه های موجود در منطقه دهستان درزآب ۳۴۶ حلقه چاه است، که از این تعداد ۱۲۵ حلقه چاه مجاز و باقی چاه ها غیر مجاز محسوب می شود. میزان برداشت چاه های غیرمجاز این منطقه ۱۷ میلیون مترمکعب است، در صورتی که چاه های مجاز این منطقه ۱۲٫۵ میلیون مترمکعب در سال برداشت دارند لذا این مسله به روشنی بیانگر است که چاه های غیرمجاز ۱٫۵ برابر چاه های مجاز برداشت دارند.

نعمت نژاد خاطرنشان کرد: درحوزه آب مشهد پر کردن ۷۰۰ حلقه چاه را هدف گذاری کرده ایم که تا به امروز ۴۷۱ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده است.

وی با بیان اینکه نخستین اولویت در طرح همیاران یا سازگاری با کم آبی جلو گیری از اضافه برداشت است، عنوان کرد: اضافه برداشت چاه های سطح استان ۸۸۱ میلیون مترمکعب است که این میزان بیش از پروانه های صادر شده است، لذا در طرح همیاران و سازگاری با کم آبی اولویت ما جلوگیری از اضافه برداشت است که تا به امروز حدود ۲۴۱ میلیون از اضافه برداشت چاه های مجاز جلوگیری شده است.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی با اشاره به اینکه یکی دیگر از اولویت های ما مسدود کردن چاه های عمیق است، عنوان کرد: نخستین اولویت ما در خصوص چاه های غیر مجاز عمق آن و قرارگیری چاه در جوار چاه های آب شرب است که با همکاری شورای شهرستان، دادستانی و نیروی انتظامی نسبت پر کردن چاه غیر مجاز اقدام می کنیم.

انتهای پیام