ایسنا/خراسان شمالی یکی از ظرفیت هایی که بسیاری از کشورها سالیانی است که به آن توجه کرده اند، ظرفیت گیاهان دارویی است که بسیاری از کشورها به آن به عنوان یک ظرفیت راهبردی نگاه می کنند و توانسته اند با فرآوری و حتی صادرات خام آن درآمد ارزی بیش از دو برابر درآمد نفتی ایران، کسب کنند.

از ۱۳ اقلیم موجود در جهان ۱۱ اقلیم در ایران وجود دارد و از ۳۰ هزار گونه گیاهی که در دنیا رویش پیدا می کند حدود ۸ هزار گونه در ایران تولید می شود و به عبارت دیگر می توان گفت تعداد گونه های گیاهی موجود در ایران دو برابر کشورهای اروپایی است.

از ۸ هزار گونه گیاهی موجود در ایران، حدود ۲ هزار و ۳۰۰ گونه ارزش دارویی، صنعتی و معطره دارد و از این تعداد یک هزار و ۷۸۲ گونه آندمیک (بومی) هستند این در حالی است که سهم صادرات کشور ایران از گیاهان دارویی بسیار ناچیز بوده و قسمت اعظم آن نیز به گیاه زعفران باز می گردد و قسمت اعظم گیاهان دارویی تولیدی نیز به صورت خام به سایر کشورها صادر می شود.

خراسان شمالی نیز باوجود اقلیم مناسب و کیفیت بالای گیاهان دارویی مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته است. گیاهان دارویی در استان از گذشته تاکنون نقش مهمی در سلامت و درمان مردم داشته اند اما از این ظرفیت بالقوه برای توسعه و رشد اقتصادی به خوبی استفاده نشده است.

مسئولان همواره در این زمینه قول هایی داده اند اما بعد از سال ها هنوز شاهد پیشرفتی نبوده ایم و حتی به دلیل خشکسالی ها شاهد از بین رفتن این ظرفیت نیز هستیم، به نظر می رسد دست یافتن به سهمی شایسته در این زمینه تنها با سرمایه گذاری در این خصوص از طریق تولید، فرآوری و بازاریابی مطلوب مبتنی بر ویژگی های اکولوژیک استان میسر باشد.

رویش ۳۵۰ نوع گیاه دارویی در خراسان شمالی

رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: ۳۵۰ نوع گیاه دارویی در این استان شناسایی شده که در سطح مراتع و جنگلی استان رشد پیدا می کنند.

مهرداد فلاحی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: این استان پتانسیل بسیار خوبی در تولید برخی از گونه های مهم دارای ارزش اقتصادی همچون باریجه است.

وی افزود: از سوی دیگر گیاهان دارویی دیگری همچون آویشن، آنخ، کاکوتی، زرشک کوهی و … نیز در این استان تولید می شود.

فلاحی ادامه داد: تاکنون ۳۲ تا ۳۵ طرح احیاء و بهره برداری گیاهان دارویی در این استان تهیه شده که تعدادی از این ها مربوط به گیاهان دارویی باریجه، کتیرا و رزشک کوهی است.

وی اظهار کرد: یکی از الزامات قانونی این است که خود بهره برداران نسبت به تهیه طرح اقدام کنند و همین امر سبب شده تا طرح های تهیه شده در ارتباط با گیاهان دارویی نسبت به سال های گذشته افزایش یابد.

این مقام مسئول تصریح کرد: علاوه بر آن در سال گذشته با مشارکت بهره برداران، سازمان های مردم نهاد و … موفق به کشت گیاهان دارویی در سطح ۳ هزار هکتار شدیم.

وی توضیح داد: پیش بینی می شود طی سال جاری نیز در سطحی در همین مقدار، کشت گیاهان دارویی توسط بهره برداران صورت گیرد.

رئیس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در پاسخ به این سوال که از گیاهان دارویی تولید شده در استان چه استفاده ای می شود، گفت: گیاهان تولید شده در این استان به صورت خام از استان برای شرکت هایی همچون شرکت های داروسازی در سایر استان ها صادر می شود.

وی افزود: به عنوان مثال طرح های تهیه شده برای گیاه دارویی باریجه در سطح ۳۳۵ هکتار بوده که میزان تولید آن در هکتار رقم ۲۷ کیلوگرم است اما تمامی آن به صورت خام از استان خارج می شود.

فلاحی ادامه داد: طی سال گذشته یک هزار و ۶۶۹ کیلوگرم گیاه دارویی در خراسان شمالی تولید شده است.

وی تصریح کرد: تلاش ها بر این است تا در این استان یک واحد برای بسته بندی، سورت و فرآوری گیاهان دارویی ساخته شود تا این گیاهان به صورت خام از استان خارج نشوند.

لزوم ایجاد تشکل های روستایی و ارائه طرح از الزامات توسعه گیاهان دارویی

یزدانی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی همچنین در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: کشت گیاهان دارویی توسط بهره برداران طی سال های اخیر رشد خوبی داشته است.

وی ادامه داد: اما اقدامی که برای توسعه کشت گیاهان دارویی در سطح روستاهای استان باید انجام شود این است که روستاییان تشکل هایی را تشکیل داده، برای کشت و بهره برداری گیاه دارویی مشخصی طرح ارائه دهند و سپس بر اساس آن طرح وارد عرصه شوند.

وی با تصریح بر اینکه منافع گیاهان دارویی بسیار بالا است، اظهارکرد: در کنار کشت و برداشت گیاه دارویی باید نکته خیلی مهم حفاظت از این گیاهان نیز مورد توجه قرار گیرد و تمامی این موارد در طرح دیده شود.

یزدانی خاطرنشان کرد: از آنجاییکه خراسان شمالی از لحاظ موقعیت مکانی میان شمال و مرکز قرار دارد و استانی کوهستانی است، پتانسیل بالایی در تولید گیاهان دارویی دارد اما هنوز با آن پتانسیل ها فاصله خیلی زیادی داریم.

به گفته وی تاکنون کشت گیاهان دارویی توسط بهره برداران در مساحت های زیادی از استان کشت شده است.

وی تاکید کرد: از آنجاییکه بهره برداران دارای پروانه چرای دام هستند، در ازای برداشتی که انجام می شود باید کشت را به منظور احیاء انجام دهند که در این راستا نیز اقدامات خوبی نیز انجام شده است.

گنج ناشناخته ای که حلاوت صادراتش، کام خارجی ها را شیرین می کند

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در ادامه گفت: خراسان شمالی یکی از خواستگاه های اصلی تولید باریجه در کشور است.

یزدانی در گفت و گو با ایسنا، اظهارکرد: با توجه به کوهستانی بودن خراسان شمالی، وسعت رویش این گیاه در عرصه های منابع طبیعی استان خوب بوده و این استان از رویشگاه های خوبی از این گیاه برخوردار است.

وی با اشاره به اینکه برای برداشت اصولی این گیاه طرح تهیه شده است، افزود: بهره برداران موظف هستند تا طبق طرح، برداشت این گیاه را انجام دهند.

یزدانی ادامه داد: اما متاسفانه باریجه های برداشت شده از این استان به صورت خام به سایر استان ها همچون شیراز و تهران صادر می شود و هیچ گونه ارزش افزوده ای برای این استان ندارد.

وی تصریح کرد: البته بخشی از باریجه های تولیدی در یکی از واحدهای تولیدی خارج استان تبدیل به اسانس شده اما قسمت اعظم آن دوباره به صورت خام توسط صادرکنندگان سایر استان به کشورهای دیگر صادر می شود.

این مقام مسئول تصریح کرد: استفاده از این گیاه در تولید دارو، ساخت عطر، ادکلن و چسب الماس از جمله مواردی است که در سایر کشورها مورد مصرف قرار می گیرد.

خروج غیرمجاز گیاهان دارویی در خراسان شمالی در سایه کمبود نیروهای منابع طبیعی

سرهنگ موسی الرضا حیاتی فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی گفت: خراسان شمالی یکی از استان هایی است که در سطح مراتع و جنگل های آن گیاهان دارویی به صورت مطلوب تولید می شود.

وی با اشاره به اینکه گیاهان دارویی همچون باریجه، آویشن، آنخ، شیرین بیان و مرزه تولید خوبی در این استان دارند، اظهار کرد: اما متاسفانه شاهد آن هستیم که در اواخر فروردین و اردیبهشت ماه شاهد برداشت غیرمجاز گیاهان دارویی توسط افراد محلی به اندازه کم و همچنین سوءاستفاده کنندگان به مقدار زیاد هستیم.

وی افزود: مقداری از گیاهان برداشت شده در داخل خود استان توسط افراد مصرف می شود اما مقدار قابل توجهی نیز به صورت غیرمجاز از استان خارج شده و به استان های خراسان رضوی، فارس و یزد ارسال می شود.

حیاتی ادامه داد: در فصل بهار متاسفانه شاهد برداشت و خروج غیرمجاز گیاهان دارویی، آویشن و آنخ هستیم.

وی تصریح کرد: کمبود نیروهای قرق بانی و حفاظتی موجب شده تا نتوان به طور کامل از تمامی عرصه های منابع طبیعی مراقبت های لازم را انجام داد؛ در نتیجه شاهد برداشت های غیرمجاز گیاهان دارویی نیز هستیم.

این مقام مسئول تصریح کرد: باید به ازای هر ۱۰ هزار هکتار مساحت جنگلی یک نیرو، به ازای هر ۳۰ هزار هکتار مساحت مرتع یک نفر و به ازای هر ۵۰ هزار هکتار مساحت بیابانی نیز یک نیرو وجود داشته باشد تا بتوان مراقبت و کنترل های لازم را انجام داد.

وی با بیان اینکه مساحت عرصه های منابع طبیعی خراسان شمالی ۲ میلیون و ۳۳ هزار هکتار است، گفت: از این مقدار، ۴۵۰ هزار هکتار مساحت جنگل، یک هزار و ۲۰۰ هکتار مساحت مراتع و ۳۰ هزار هکتار نیز مساحت بیابان های این استان است.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی افزود: در مجموع هم اکنون ۴۵ نیرو در سطح عرصه های ملی این استان مشغول کنترل هستند و نیاز به ۸۰ نیروی دیگر داریم.

انتهای پیام